«محمد احمدی» به‌عنوان معاون فنی و بازرگانی شرکت ملی پست در گفت وگو با خبرنگار اقتصادی ایرنا درباره هوشمندسازی فرایندهای چرخه پستی کشور گفت: زیرساخت‌های سخت‌افزاری، نرم‌افزاری، تکنولوژیک و درعین‌حال تغییر در الگوهای فرهنگی حاکم بر کسب‌وکار هست که در واقع به تغییر فرهنگ‌سازمانی و همین‌طور، پذیرش روش‌های جدید و تغییر الگوی رفتاری مشتریان وابسته است.
وی تصریح کرد: برای دستیابی به چرخه هوشمندسازی پست از مرحله قبول تا توزیع در تمام نقاط کشور به توسعه آموزش، توسعه عملیات اجرایی و توسعه زیرساخت‌ها نیاز است. تمامی توسعه‌های مدنظر باید در لایه پرسنل شرکت پست، مشتریان و همه بازیگران تأثیرگذار این چرخه صورت بگیرد.
وی افزود: شرکت ملی پست یک شبکه فعال و سیستم پویا است که روزانه میلیون‌ها مرسوله پستی به آن وارد و از آن خارج می‌شود. این که تصور کنیم می‌توان یکباره کل فرایند را هوشمند کنیم عملاً امکان‌پذیر نیست، و نیازمند تبیین و حرکت بر مسیر یک برنامه نظام‌مند است. فرایند هوشمندسازی شرکت ملی پست از چند سال گذشته به‌عنوان رویکرد اصلی مدنظر قرار گرفته شده و در لایه‌های سخت‌افزاری و نرم‌افزاری در حال انجام است.
سیستم‌های سورتینگ هوشمند
معاون فنی و بازرگانی شرکت ملی پست با بیان اینکه از اواخر شیوع کرونا موضوع پیاده‌سازی سیستم‌های سورتینگ هوشمند (بر اساس بارکد پستی و مقاصد ارسال مرسولات) در دستور کار قرار گرفته است، تأکید کرد: اصلی‌ترین مرکز مکانیزه شرکت ملی پست در ساختمان لشگر قرار دارد. اکنون این دستگاه‌ها در ۵ نقطه پستی دیگر پیاده‌سازی شده‌اند.
احمدی تصریح کرد: توسعه سورتینگ هوشمند در استان‌های خوزستان، کرمانشاه و همدان و نیز استفاده از دستگاه‌های سورتینگ مخصوص محصولات جوف و پاکت پستی، ۲ پروژه در دست اقدام است که به زودی پیاده‌سازی و اجرا خواهد شد. همچنین در حال اجرای طراحی هستیم که با همکاری شرکت‌های دانش‌بنیان از ربات‌های هوشمند برای تجزیه بسته‌های کوچک استفاده کنیم.
وی افزود: یکی دیگر از موضوعات هوشمندسازی پست که سابقه ۲۰ ساله در کشور دارد، ایجاد سامانه رهگیری مرسولات پستی است؛ به این شکل که چند سامانه مختلف که کل چرخه عملیات پستی از صفر تا صد مرسولات را تامین می کنند؛ البته این سامانه‌ها نیازمند یکپارچگی و به روزآوری هستند تا بتوان به واسطه آن مجموعه کامل‌تر و منسجم‌تری از فرایندهای هوشمند را در چرخه عملیات پستی استقرار داد.
سرویس بازتوزیع مرسولات پستی
احمدی با بیان اینکه از ۲ سال قبل گام‌های مهمی برای بهبود، یکپارچه‌سازی و همزبانی این سامانه‌ها صورت گرفته افزود: استفاده از ابزارهای اطلاع‌رسانی پیامکی به مشتریان در برخی از سرویس‌ها هم بخشی از فرایند هوشمندسازی پست به حساب می‌آید هم سرویس ارزش افزوده‌ای مانند سرویس بازتوزیع را به مشتریان پیشنهاد می‌کند.
وی افزود: اخیراً ترمینال‌های چندکاره در اختیار موز عین پستی قرار گرفته که چرخه توزیع هوشمند را کامل می‌کند. دستگاه‌هایی که ابزاری برای ثبت توزیع مرسولات تلقی می‌شوند، تراکنش‌های مالی را پوشش می‌دهند و زیرساخت هوشمندسازی را تکمیل می‌کنند. این زیرساخت‌ها فرصت ایجاد تعدادی سرویس ارزش‌افزوده که ماهیت هوشمندسازی در آن‌ها دیده شده را به وجود آورده است. از ۱۷ مهرماه سرویس TDS (اعلام زمان تحویل مرسوله به گیرنده) مورد استفاده قرار گرفته است که زمان توزیع مرسوله توسط پستچی را به مشتریان اعلام می‌کند تا وقت‌شان گرفته نشود.
احمدی خاطرنشان کرد: مورد دیگر سرویس اثبات توزیع است که پس از ثبت مرسوله، یک کد ۲ عاملی به موبایل گیرنده ارسال می‌شود تا او در زمان تحویل گرفتن بسته، به جای امضا از آن کد استفاده کند.
باجه پستی مجازی برای کسب و کارهای تجارت الکترونیک
وی با بیان اینکه اتفاقات خوبی در حوزه خدمات تجارت الکترونیک رخ داده است، گفت: در چرخه تجارت الکترونیک، فضای نزدیک‌تری به هوشمندسازی کامل داریم. شرکت‌های تجارت الکترونیک چند سرویس جدید الکترونیکی مانند سرویس ویرایش سفارش و استعلام رهگیری را راه‌اندازی کرده‌اند و به مرور زمان به این سرویس‌ها افزوده می‌شود.
معاون فنی و بازرگانی شرکت ملی پست تصریح کرد: علاوه بر آن ابزاری شبیه به باجه مجازی برای شرکت‌های واسط ایجاد شده تا بتوانند به مجموعه کسب‌وکارهای خرد تجارت الکترونیکی که محصولات خود را از طریق پلتفرم‌های مختلف به فروش می‌رسانند، خدمات ارائه دهند. به این واسطه آن‌ها عملا یک باجه پستی مجازی در اختیار دارند تا بتوانند تمام فرایندهای قبول مرسوله را از آن طریق انجام دهند و مرسولات‌شان وارد چرخه عملیات پستی شده و در کشور و جهان توزیع شود.
رساندن زمان انتظار به نیم ساعت قبل تحویل مرسوله
احمدی درباره سرویس اطلاع‌رسانی بازه زمانی توزیع گفت: در بخش توزیع مرسولات برای اینکه مشتری یک روز کامل را منتظر بسته پستی خود نباشد، روزی که موزعین پستی قصد توزیع محصولات را دارند، برای آن‌ها پیامکی ارسال خواهد شد. اکنون ۲ بازه زمانی مشخص شده و این امکان تا ۴ بازه زمانی نیز توسعه پیدا خواهد کرد. در این سرویس انتظار کلی این است که به نقطه‌ای برسیم تا بتوانیم نیم ساعت قبل از تحویل مرسوله، آن را به مشتری اعلام کنیم. برای دستیابی به این هدف، چند الزام کلان زیرساختی وجود دارد که هنوز به آن دست پیدا نکرده‌ایم.
مدیرکل فنی و بازرگانی شرکت ملی پست در ادامه گفت: یکی از آن زیرساخت‌ها راه‌اندازی سرویس پیکی گران است که این کار برای مشتریان شرکت پست، توجیه اقتصادی ندارد. راه دیگر این است که همه مرسولات نشانی استاندارد داشته باشند و در نقطه توزیع بر اساس نشانی گیرنده ردیف شوند. در ادامه هوش مصنوعی بر اساس رفتار موزعین به گیرندگان زمان دریافت مرسوله را پیامک کند. اکنون در خوش‌بینانه‌ترین حالت حدود ۵۰ درصد، شماره تماس دقیق داریم و آدرس‌ها نیز دقت کافی را ندارد تا بتوانیم چنین زیرساخت هوشمندی را پیاده‌سازی کنیم.
راه‌اندازی پلتفرم جامع عملیات برای چرخه پستی
در ۲ سال گذشته گام‌های اولیه خوبی در مسیر هوشمندسازی شرکت ملی پست انجام شده اما برای اینکه به تصویر ایده‌آل برسیم چند ایراد کلیدی وجود دارد. «احمدی» در این خصوص گفت: اصلی‌ترین ضرورتی که اکنون وجود دارد، راه‌اندازی یک پلتفرم جامع عملیات است که چرخه صفر تا صد قبول، تجزیه و توزیع مرسولات را هوشمند کند.
معاون فنی و بازرگانی شرکت ملی پست گفت: بخش عمده‌ای از عملیات پست، فیزیکی است و صرفاً نمی‌توان با نرم‌افزار آن را حل کرد. هوشمندسازی در این مسیر نیازمند تجهیزات متعدد مانند سکوها و سالن‌های یکسان با استانداردهای یکپارچه برای تسهیل پهلوگیری کامیون‌ها و وسایل حمل‌ونقل است. حامل‌هایی که در مسیر جابه‌جایی مرسولات هستند باید بتوانند از طریق زبان مشترک مانند عامل دو بعدی، سرعت خوانش مرسولات را تسریع کنند.
احمدی با تأکید بر اینکه با تغییر پارادایم در بسته‌های پستی و گذر از پاکت به بسته در حوزه ناوگان با چالش‌های جدی مواجه هستیم گفت: هر ناوگانی، طول عمر مفیدی دارد و زمانی که حجم بسته بالا می‌رود ناوگان باید توسعه پیدا کند. یکی از کارهای جدی که در این حوزه انجام شده، تأسیس هاب‌های پستی و طراحی خطوط جدید مبادله بین استانی است.
ایجاد ۵ هاب پستی جدید در کشور
وی خاطرنشان کرد: حدود ۱۰ سال قبل عموما مرسولات سراسر کشور در نقطه تهران تجمیع می‌شدند اما ایجاد هاب‌های پستی در ۵ نقطه جدید و مبادله بین استانی عملا ظرفیتی را ایجاد کرده تا سرعت سیر مرسولات افزایش و میزان تراکنش‌های تخلیه بارگیری کاهش پیدا کند. نوسازی ناوگان نیز از ۱۷ مهرماه ۱۴۰۲ و با ورود ۶۷ خودرو سنگین و نیمه‌سنگین و ایجاد ۱۵ خط پستی جدید منجر به توسعه چرخه حمل‌ونقل شد.
وی خاطرنشان کرد: ناوگان پستی خودروها باید به آخرین تکنولوژی GPS (سامانه موقعیت‌یاب جهانی) متصل شوند تا زیرساخت خوانش مرسولات در گیت‌های ورودی مهیا شود. علاوه‌برآن خرید خودروهای جدید باید در دستور کار قرار بگیرد چرا که سن بسیاری از ناوگان موجود در حال نزدیک‌شدن به نقطه پایان است و باید برای آن‌ها فکر کرد.