به گزارش ایرنا، توزیع متوازن و هماهنگ جغرافیای همه فعالیت‌های اقتصادی- اجتماعی در پهنه سرزمین نسبت به قابلیت‌ها و منابع طبیعی و انسانی و یا توزیع متناسب منابع محیطی بر جمعیت با در نظر گرفتن ملاحظات زیست محیطی از جمله تعاریف آمایش سرزمین از سوی برخی از اندیشمندان مطرح شده است.
اگرچه به گفته مسوولان امر برای استان مازندران طرح جامع گردشگری تهیه شده ولی به تاکید کارشناسان لازمه اجرایی و عملیاتی شدن این طرح و حتی شناسایی همه ظرفیت های این حوزه منوط به داشتن طرح آمایش سرزمین است.
در زمان حاضر طرح آمایش سرزمین به معنای واقعی نه تنها برای حوزه گردشگری بلکه برای دیگر بخش های استان نظیر کشاورزی و صنعتی مازندران ضروری بوده که متاسفانه هنوز فراهم نشده است.
استان مازندران با برخورداری از همه مواهب طبیعی و خدادادی و واقع بودن در موقعیت جغرافیایی مطلوب سرزمین ایران دارای گنجینه ای عظیمی از ظرفیت ها در حوزه های مختلف از جمله گردشگری است.
طبق اسناد موجود از سال ۱۳۵۳ که دفتر آمایش سرزمین توسط سازمان برنامه و بودجه تأسیس شد تاکنون اقدام اساسی برای انجام این نیاز ضروری کشور به ویژه در استان مازندران صورت نگرفته است.
جالب این که سالهاست از بکارگیری ظرفیت ها در حوزه گردشگری در ایران و مازندران صحبت می شود ولی معلوم نیست به کجا رسیده ایم؟ چرا با وجود تهیه طرح جامع گردشگری به نتیجه مطلوب دست نمی یابیم.؟ بدون طرح آمایش سرزمین انجام هر طرحی در هر حوزه ای خروجی مطلوب نخواهد داشت. برای ساخت یک هتل پنج ستاره و یا هر طرح مهم گردشگری در سواحل، مناطق شهری و روستایی و دامنه های جنگلی باید تحقیقات علمی صورت گیرد که این مهم با داشتن نقشه آمایش سرزمین محقق خواهد شد.
شواهد امر نشان می دهد که در طول ۳۳۸ کیلومتر سواحل استان مازندران یک هتل پنج ستاره استاندارد و به روز نداریم که این نیاز مهم یکی از خواسته های گردشگران خارجی مطرح است و این فقدان برنامه ها و نبود امکانات موردنیاز گردشگری را در دیگر بخش های استان نظیر جنگل و روستاهای تاریخی و طبیعی کم نظیر و سواحل این منطقه نیز مشهود است.
و مهم تر این که هنوز به خاطر نداشتن طرح آمایش سرزمین معلوم نیست اولویت جلگه خزر چیست و به معنای واقعی کلمه هنوز امکان سنجی و نیاز سنجی در این حوزه نشده است.
به باور صاحبنظران مازندرانی هنوز برای این استان شمالی سند چشم انداز به معنای علمی آن تهیه نشده است و حتی تهیه سند چشم انداز تهیه شده نیز آیا مبنای کارشناسی و علمی دارد؟.
هر سندی که در استان مازندران تهیه شده به خاطر نداشتن طرح آمایش سرزمین به عنوان نقشه راه، یا نیمه کاره بوده و یا قابلیت اجرایی نداشته است. باری - حوزه گردشگری یک توانایی فوق العاده ایران برای افزایش درآمد ارزی است که اگر واقع بینانه به این حوزه نگاه کنیم می بینیم تا امروز آنطور بایسته و شایسته کمتر به کار گرفته شده است.
داشته های حوزه های گردشگری مازندران را باید با ۲ راهبرد" آنچه داریم و می دانیم که داریم و داریم اما نمی دانیم که داریم" به صورت علمی بررسی همه جانبه قرار گیرد و آنگاه برای بخش های مختلف آن برنامه ریزی اصولی و نقشه راه بلند مدت تدوین شود.
ایران با داشتن یک میلیون و ۲۰۰ هزار تپه و ۱۵۰ هزار اثر تاریخی و منابع متنوع طبیعی جزو ۱۰ کشور اول دارای جاذبه های گردشگری دنیا و پنج کشور اول در زمینه تنوع و جذابیت اکوتوریسم دنیا است.
ایران با وجود برخورداری از جاذبه های طبیعی و تاریخی فراوان تاکنون رتبه ای بالاتر از ۷۵ در بین کشورهای عضو سازمان جهانی توریسم، دست نیافته است.
مسوولان سازمان میراث فرهنگی و دیگر نهادهای ذیربط با وجود تلاش ها و اقدامات انجام شده در شرایط کنونی ضروری است با شناسایی ظرفیت های این حوزه در سراسر کشور به ویژه مازندران برای نجات اقتصاد ایران و منطقه حرکت مضاعفی داشته باشند.
برای تحقق طرح برنامه ۲۰ ساله جذب میلیون ها گردشگر در مازندران باید هر چه زودتر طرح آمایش سرزمین این استان تهیه شود و بر مبنای این طرح، برنامه ریزی اصولی و کارشناسی برای حوزه گردشگری مازندران اندیشید تا مورد نقد آیندگان قرار نگیریم.
این استان با داشتن حدود ۱۶۰ منطقه نمونه گردشگری سالانه پذیرای ۲۰ میلیون مسافر داخلی و خارجی است و هنوز بسیاری از ظرفیت های آن نظیر گردشگری مزرعه ای، گردشگری سلامت، بوم گردگری و طبیعت گردی هنوز ناشناخته مانده است و از مجموع ۱۷ میلیون هکتار عرصه های جنگلی کشور بیش از ۵۳ درصد آن در مازندران و از مجموع ۸۰۰ کیلومتر سواحل دریای خزر حدود ۳۴۰ کیلومتر آن در این استان واقع شده است.
متاسفانه با وجود ظرفیت های فراوان در حوزه گردشگری در بخش سواحل مازندران هیج برنامه مدون و منسجم مربوط به توسعه گردشگری تدوین نشده است در واقع می توان گفت این بخش رها شده است، البته دولت سیزدهم توانسته نقش مهمی در آزادسازی سواحل ایفا کند که با داشتن نقشه راه گردشگری ظرفیت های این بخش نیز شکوفا بشود.
بنا به گفته مسوولان امر در ۲ سال اخیر با ورود دانشگاه مازندران به موضوع گردشگری این صنعت اشتغال و درآمدزا در مازندران با یک پشتوانه علمی برخوردار شد که این امر زیرساخت علمی و فنی گردشگری مازندران را ارتقا می دهد و به معیارهای جهانی نزدیک می کند.
رویکرد علمی به صنعت گردشگری یکی از ضرورت های اصلی در مازندران بوده که دولت سیزدهم با تعریف ماموریت جدید و راهبرد اصولی، به گفته مسوولان امر این ماموریت را اجرایی خواهد کرد.
مازندران باید به مقصد گردشگری بین المللی تبدیل شود
در این پیوند، استاندار مازندران گفت : این استان دارای ظرفیت های فراوانی در حوزه گردشگری بوده که ضروری است وزارت میراث فرهنگی این منطقه را به طور ویژه ببیند.
سیدمحمود حسینی پور در گفت و گو با ایرنا افزود: این استان باید با شکوفایی همه ظرفیت های موجود این بخش به مقصد گردشگری بین المللی تبدیل شود.
وی بیان کرد: مازندران در آستانه یک تحول بزرگ در حوزه اقتصادی به ویژه اقتصاد گردشگری است و آمایش سرزمینی مازندران در فعالیت های مختلف کشاورزی، صنعت و گردشگری ترسیم شد و قطار توسعه استان در حال حرکت است، تقارن بین این سه حوزه نشان می دهد گردشگری از ۲ حوزه دیگر بسیار ما عقب تر است.
وی تصریح کرد: ما به جای خدمات گردشگری، خدمات مسافری ارائه می دهیم و این هنر دستگاه های گردشگری است که مسافر را به گردشگر تبدیل کند تا از سالانه حدود ۴۰ میلیون مسافر نهایت استفاده را ببریم، مازندران امتیازات به مراتب بیشتری از دیگر کشورهای منطقه دارد اما از آن بهره ای برده نشد.
باید گردشگری در مازندران احیا شود
استاندار مازندران تاکید کرد: باید گردشگری را در مازندران احیا کنیم از منظر میراث اماکنی داریم که اگر به آن ها پرداخته شود، گردشگری شدت خواهد یافت. از وزارت میراث فرهنگی می خواهیم، گردشگری مازندران را ویژه ببینند، تاکنون اقدامات خوبی در این حوزه انجام شد و نیاز به مساعدت بیشتر است.
مقام عالی دولت در مازندران ادامه داد: در این ۲ سال دولت سیزدهم تلاش کردیم و مجوز فعال کردن کروز دریایی را در آینده نزدیک خواهیم گرفت. اجزای گردشگری باید کامل شود و زنجیره گردشگری را فعال کند. هر شهری از مازندران باید هنر این را داشته باشد، گردشگران را ۲ روز در شهر خود نگه داشته باشد باید تورهای گردشگری راه بیفتد با ایجاد تورهای گردشگری می توانیم با گردشگران داخلی خارجی ارتباط برقرار کنیم.
پیامد تعطیلات سالانه نشان می دهد که زیرساخت جاذبه ها و مراکز گردشگری و شهرستان های غرب مازندران پاسخگوی میلیون ها مسافر نیست که به اعتقاد کارشناسان، برنامه ریزی و تهیه نقشه راه علمی برای گذر از گردشگری سنتی ضرورتی اجتناب ناپذیر است.
به تاکید کارشناسان یکی از نیازهای اساسی در حوزه گردشگری غرب مازندران و حتی استان داشتن اندیشه های نو در این حوزه پردرآمد، ارزآور و اشتغالزا است تا مراکز گردشگری با کیفیت و به شکل حرفه ای در اختیار مسافران و گردشگران داخلی و خارجی قرار گیرد.
شماری از کارشناسان حوزه گردشگری معتقدند که تنها راه برون رفت حوزه گردشگری در مازندران به ویژه در غرب این استان تهیه نقشه راه گردشگری است که با تحقق این مهم همه کاستی و نواقص موجود این بخش برطرف خواهد شد چرا که در این نقشه راه، وضع موجود و نیازمندیها و ظرفیت ها آسیب شناسی علمی می شود.
به تاکید آنان نسخه سنتی گردشگری دیگر پاسخگوی نیاز توسعه استان بود و ضروری است صاحبنظران امر و مسوولان ۲۱ دستگاه دخیل مربوط به حوزه گردشگری استان نیز باید برای رفع چالش های فراروی چاره اندیشی کنند.
تهیه طرح آمایش سرزمین نیاز ضروری
استاد رشته گردشگری در غرب مازندران گفت : متاسفانه زیرساخت های گردشگری مازندران به ویژه غرب این استان متناسب با جمعیت ورودی به استان نیست و باید مسوولان امر برای این حوزه چاره اندیشی اساسی کنند.
محمدرضا اورمزدی در گفت و گو با خبرنگار ایرنا افزود : طرح آمایش سرزمین در حوزه گردشگری این استان ضرورتی است اجتناب ناپذیر. در صورت انجام این طرح بسیاری از چالش های این بخش برطرف می شود.
وی خاطرنشان کرد : هر گونه احداث سازه ای در بخش گردشگری و حتی دیگر بخش ها بدون طرح آمایش سرزمین ابتر بوده و در آینده با مشکلات عدیده ای مواجه خواهند شد که نمونه های آن را در کشور زیاد داریم.
وی تصریح کرد : امروز در بحث زیرساخت های جاده ای، تامین انرژی و سوخت و ارزاق و جایگاه های سوخت رسان و بهداشت و درمان شهرستان های استان به ویژه خطه غربی این استان متاسفانه برنامه ریزی لازم برای پذیرش یا خدمات رسانی به جمعیت میلیونی مسافران و گردشگران صورت نگرفته است.
این استاد دانشگاه تصریح کرد : در یک نگاه کلان لازم است دولتمردان و برنامه ریزان کشور، استانی و شهرستانی چاره اندیشی داشته باشند و بیایند برنامه ریزی و آن را راهبردها را مدون کنند که تهیه طرح آمایش سرزمین از جمله آنهاست.
اورمزدی اضافه کرد : چون نقشه راه گردشگری نداریم در این حوزه با مشکلات عدیده ای مواجه هستیم یعنی ایجاد هر طرح گردشگری در موقعیت و مکان مناسب احداث می شود تا با شناخت و آگاهی از شمار جمعیت بتوان برنامه ریزی علمی کرد.
به گفته وی در صورت نداشتن برنامه و نقشه راه برای ورود جمعیت میلیونی گردشگران و تامین اسکان آنان به طور قطع با چالش های متعددی مواجه می شویم که بر دیگر بخش ها نیز تاثیر خواهد داشت.
۲۱ نهاد دخیل در حوزه گردشگری پای کار باشند
این استاد رشته گردشگری تصریح کرد : صنعت گردشگری با ۲۱ دستگاه اجرایی در ارتباط است همه باید پای کار و در هم کنار باشند تا برنامه های مصوب جلسات این نهادها مدون شود.
اورمزدی نقش ستاد خدمات نوروزی در استان را در تقویت ارتقای زیرساخت ها و رفع نیازمندی های مسافران مهم برشمرد و بیان کرد : این ستاد باید برای سفرهای نوروزی سال آینده برنامه ریزی داشته باشد و مراکز خدمات رسان و ظرفیت های پذیرش آن ها را دقیق شناسایی کند تا خدمات مطلوب ارایه بشود.
این استاد دانشگاه با بیان این که با ادامه روش های سنتی خدمات دهی به مسافران با مشکل جدی مواجه خواهیم شد، افزود : گردشگری یکی از بال های توسعه استان مازندران است بنابراین مسوولان امر باید برای تقویت زیرساخت های گردشگری منطقه تدابیر ویژه ای اتخاذ کنند.
به گفته وی اگر نقشه راه گردشگری با در نظر گرفتن آمایش سرزمین، وجود داشت امروز وضعیت فعلی این حوزه باید بهتر می شد.
استاد رشته گردشگری در غرب مازندران اظهارداشت: امروز دنیا نقشه راه گردشگری را روی متاورس(یک شبکه انبوه مقیاس پذیر از جهان های مجازی و سه بعدی در زمان واقعی است که اتفاقات درون آن بر دنیای واقعی تاثیر می گذارد) می چیند و ما هنوز روی پله های اول صنعت گردشگری هستیم، اکنون وب کیوسک های الکترونیک آمده به جای راهنماییان گردشگری که یاری رسان راهنماییان گردشگری هستند.
اورمزدی ادامه داد : آیا در استان برج وب کیوسک گردشگری داریم؟ آیا بحث گردشگری الکترونیک ما محقق شده است؟ آیا دولت الکترونیک محقق شده؟ کشورمان در بحث فناوری های نوین در صنعت گردشگری جایگاهی ندارد یعنی هنوز اندر خم یک کوچه ایم. نداشتن طرح آمایش سرزمین در حوزه گردشگری چالشی است که باید برای آن فکر اصولی اندیشید.