به گزارش خبرنگار کتاب ایرنا، نشست خبری چهاردهمین جشنواره ملی پژوهش سه‌شنبه- ۲۸ آذرماه- در سازمان اسناد و کتابخانه ملی برگزار شد.
در این نشست علیرضا مختارپور رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی، فاطمه صدر معاون پژوهش و منابع دیجیتال این سازمان و سعیده اکبری داریان عضو هیئت علمی سازمان اسناد و کتابخانه ملی و دبیر علمی چهاردهمین جشنواره ملی پژوهش و فناوری سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران حضور داشتند.
رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی با اشاره به ظلمی که در غزه به مردم می‌شود، گفت: هر کس در رسانه فعالیت می‌کند باید نسبت به ظلمی که در غزه می‌شود، عکس‌العمل نشان دهد و تمام فعالان حوزه رسانه در این روزها به نوعی برای اطلاع‌رسانی مسئول هستند.
مختارپور با اعلام اینکه کتابخانه ملی غزه ویران شده است، افزود: وظیفه داریم برای پژوهشگران و نخبگان اطلاعات لازم را مهیا کنیم تا بتوانند با اطلاعات کامل برای آیندگان و نسل جوان فعالیت کنند.
به گفته او باید به شکل‌های ارتباط نوین میان انسان‌ها پی‌برد و همچنین باید امکانات هوش مصنوعی و دستاوردهای آن دسترس‌پذیر باشد. در چنین شرایطی این امکانات می‌توانند اثر بخشی بیشتری داشته باشند.
خرید ۱۷ دستگاه دیجیتال‌سازی
مختارپور با تاکید بر ارتباطی که سازمان اسناد و کتابخانه ملی با مراکز آرشیوی جهان، برقرار کرده است، اظهارداشت: سازمان اسناد و کتابخانه ملی با مراکز آرشیوی جهان، تفاهمنامه‌هایی منعقد کرده است تا پژوهشگران بتوانند با منابع جدید تمام کشورها آشنا شوند.
رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی با تاکید بر ضرورت پیگیری اقدامات دیگر نهادها در نقاط مختلف جهان، گفت: اگر مرکزی که برای ارتقای کتابخانه‌ها در سازمان اسناد و کتابخانه ملی فعالیت می‌کند، بتواند فعالیت دیگر نهادها را در کشور و دیگر نقاط دنیا دنبال کند، این رویکرد بر استفاده از امکانات به روز، تاثیرگذار خواهدبود.
به گفته او طبق قانون کتابخانه ملی موظف به اقداماتی است، برای مثال وظیفه قانونی سازمان اسناد و کتابخانه ملی است که دو جلد از تمام کتاب‌هایی را که منتشر می‌شود، نگهداری و جمع‌آوری کند تا بتواند اطلاعات این حوزه را در اختیار پژوهشگران قرار دهد.
مختارپور افزود: همچنین وظیفه داریم از هر پژوهشی به زبان فارسی انجام می‌شود و همچنین هر کتابی که ایرانی‌ها در هر کجای دنیا نوشتند، نمونه‌ای در سازمان اسناد و کتابخانه ملی مهیا شود.
وی با تاکید بر اینکه اقدامات در حوزه دیجیتال‌سازی اسناد در حال انجام است، اظهارداشت: این اقدامات برای کتاب‌هایی که دیجیتال‌سازی آنها از نظر قانونی ممکن است، انجام می‌شود. تا قبل از این اگر می‌خواستید سندی را جست‌وجو کنید ابتدا باید در قالب ورد پیاده و بعد جست‌وجو می‌کردید اما این روزها می‌توانید اسناد را در همان قالب بارگذاری شده، جست و جو کرد. امسال توانستیم از طریق تامین بودجه خرید ۱۷ دستگاه دیجیتال‌سازی خریداری کنیم در نتیجه سرعت دیجیتال‌سازی را افزایش دهیم.
به گفته او ثبت میراث مکتوب و میراث فرهنگی از طریق دفتر یونسکو انجام می‌شود اما به این دلیل که یونسکو ضعیف بود، با همکاری کتابخانه ملی انجام می‌شد اما در دولت جدید با مصوبه‌ای که صادر شد ، این اقدامات توسط میراث فرهنگی پیگیری می‌شود و یونسکو آنها را ثبت می‌کند.
دایره ناظران و داوران جشنواره ملی پژوهشی از محدوده تهران خارج شد
معاون پژوهش و منابع دیجیتال سازمان اسناد و کتابخانه ملی با بیان اینکه این معاونت در دو حوزه پژوهش و منابع دیجیتال حرکت رو به آینده دارد، گفت: در این معاونت ۲۷ نفر از هیات علمی دانشگاه‌ها، در ۶ گروه تخصصی پژوهشی اسلام‌شناسی و ایران شناسی، مطالعات تاریخ معاصر و تاریخ شفاهی، علوم آرشیوی و علوم کتابداری، مدیریت اطلاعات سازمان، علم داده و هوش مصنوعی و گروه حفاظت و نگهداری فعال هستند.
فاطمه صدر با اشاره به آمار دیجیتال‌سازی در سازمان اسناد و کتابخانه ملی، ادامه داد: در نتیجه اقداماتِ سال‌های اخیر، دسترسی به این اسناد ممکن شد همچنین امکان جستجو در این اسناد مهیا شده است.
او درباره طرح‌های پژوهشی توضیح داد: در مجموع ۵۰ طرح پژوهشی بررسی شد که از این تعداد ۲۲ طرح در حال جریان و ۲۸ طرح خاتمه یافته است. در حوزه طرح‌های پژوهشی و کتاب‌های سازمان اسناد و کتابخانه ملی، دایره ناظران و داوران جشنواره ملی پژوهشی از محدوده تهران خارج شد.
او ادامه داد: در این جشنواره در مجموع با ۶۷ نفر داور و ناظر ارتباط داشتیم و سازمان اسناد و کتابخانه ملی با ۳۹ موسسه پژوهشی ارتباط داشت. در طول این همایش ۴۱ نشست تخصصی برگزار شده و در مجموع ۱۰۵ ساعت دوره در حوزه علم اطلاعات و دانش‌شناسی، ۲۴۳ ساعت دوره در حوزه علوم اسنادی و آرشیوی برگزار شده است.
به گفته صدر اختتامیه چهاردهمین جشنواره ملی فناوری در دی‌ماه برگزارخواهدشد، این جشنواره از سال ۸۹ آغاز شده است و بدون وقفه حتی در سال‌های همه‌گیری، ادامه دارد. در این دوره هوش مصنوعی به عنوات موضوع این جشنواره انتخاب شده است.
صدر با اشاره به اینکه در هفته چهارم دی‌ماه اختتامیه جشنواره برگزار خواهدشد، افزود: در اختتامیه آثار شایسته اعلام خواهند شد. از هفته پژوهش این اقدامات کلید خورده و ادامه دارد. هر سال سعی شده قالب جدید به جشنواره اضافه شود، در سیزدهمین دوره جشنواره قالب بررسی ایده‌های فناورانه را داشتیم و این دوره قالب پیشنهادهای پژوهشی را به مباحث اضافه کردیم.
معاون پژوهشی کتابخانه ملی ادامه داد: سازمان اسناد و کتابخانه ملی از گذشته موظف بوده منابع ایران‌شناسی و اسلام‌شناسی را جمع‌آوری کند. همچنین می‌توان گفت سرنوشت و آینده اسلام و ایران به هم گره خورده اند و بنابر این به کتاب‌های خاص حوزه الهیات به صورت مجزا می‌پردازیم.
صدر با تاکید بر اینکه تقدیر از برگزیدگان جشنواره به همان دوره محدود نمی‌شود، ادامه داد: در سال گذشته تقدیر از برگزیدگان از دو سطح به سه سطح ارتقا یافت. همچنین برای بررسی طرح‌های پژوهشی و رساله‌های دکتری بستری فراهم کردیم تا پژوهشگران بتوانند آثار خود را ارئه بدهند.
او ادامه داد: برای اینکه طرح‌های پژوهشگران دیده شود، استاد ناقد و داور آثار را بررسی کردند. اقدام بعدی این بود که از معاونت‌های سازمان خواستیم تا پژوهش‌هایی را که در حوزه آنها انجام شده است مطالعه کنند و اگر قابلیت اجرایی دارد، اعلام کنند.
به گفته صدر یکی از اقدامات جدی این بود که تاریخ شفاهی‌هایی که از گذشته ثبت شدند، فهرست‌نویسی شدند و رکوردها و آمار استخراج شده، بخشی چاپ شده و فرایند داوری و صفحه‌آرایی آنها انجام می‌شود، هر چند هنوز دسترسی برخی از تاریخ شفاهی‌ها به دلیل اجازه محدود فرد مصاحبه شونده فقط در سازمان اسناد ممکن است و بعد از فوت مصاحبه شونده ممکن می‌شود.
تعداد آثار این دوره نسبت به دوره قبل ۴۵ درصد افزایش داشت
دبیرعلمی چهاردهمین جشنواره ملی پژوهش و فناوری سازمان اسناد و کتابخانه ملی درباره فعالیت دبیرخانه این جشنواره توضیح داد: در این دوره ۱۴۱ اثر دریافت کردیم که نسبت به سال گذشته ۴۵ درصد افزایش داشت، دلیل این افزایش ممکن است فعالیت سامانه جشنواره و اطلاع‌رسانی دقیق‌تر باشد. همچنین نشست‌های حمایت معنوی از آثار سیزدهمین دوره بعد از فراخوان شروع شد و تغییر جایگاه دبیرخانه جشنواره هم عاملی تاثیرگذار بود.
سعیده اکبری‌داریان با اعلام اینکه در محور علم اطلاعات و دانش‌شناسی بالاترین میزان آثار نسبت به دوره‌های قبل فرستاده شده است، افزود: در این حوزه ۵۴ اثر به دبیرخانه رسید. شرایط جدیدی را برای انتخاب داوران اعمال کردیم و هدف این بود که سوگیری در داوری را به حداقل برسانیم.
او با اعلام اینکه امسال مضمون اصلی جشنواره با عنوان آینده پژوهشی سازمان کتابخانه ملی در سایه هوش مصنوعی است، افزود: هوش مصنوعی تحولی در کسب و کارها مرتبط با اسناد است. در این دوره تصحیح نسخ خطی را از بخش محورها حذف کردیم. این اقدام برای تاکید بر جنبه پژوهشی این جشنواره انجام شد، سعی داریم بررسی آثار در این حوزه را در زمان دیگر انجام دهیم.
اکبری‌داریان افزود: خواستیم زمینه مشارکت در پژوهش را میان دانشگاه و صنعت ایجاد کنیم تا ارتباط میان کتابخانه و تیم پژوهشی گسترش پیدا کند.