به گزارش ایرنا، اصطلاح شه‌و چله یا شب چله به زمانی از سال گفته می‌شود که در باور ایرانیان و تقویم‌های کهن، از ابتدای زمستان تا دهم بهمن ماه (به مدت ۴۰ روز) سرمای هوا به بالاترین حد خود می‌رسد.
شب یلدا از مهمترین جشن های باستانی ایرانیان است که در آخر آذرماه آن را جشن می گیرند؛ در این جشن دوستان و فامیل دور هم و معمولا در خانه بزرگان فامیل جمع شده و با خوردن خوراکی های مختلف و شعر خواندن شب را سر می کنند.
آداب و رسوم جشن شب یلدا در استان های مختلف ممکن است تفاوت هایی با هم داشته باشد؛ خوراکی ها و غذاهایی که سرو می شود و نوع شعر خوانی و جشن گرفتن بر اساس فرهنگ آن منطقه متفاوت است، یکی از استان های کشور که این جشن را هر ساله جشن می گیرد کرمانشاه است.
کرمانشاه از استان های کوهستانی کشور با آب و هوایی سرد است و به همین علت نشتن دور کرسی به خصوص در شب یلدا در بین مردمان این دیار از قدیم و الایام مرسوم بوده؛ همه افراد دور کرسی می نشستند و سفره یلدا را روی آن می چیدند.
افراد در طول این شب مشغول صحبت کردن، شعر خواندن و خوردن خوراکی های مختلف هستند و در این شب به طور معمول شعرهای حافظ و شاهنامه فردوسی خوانده می شود؛ البته در استان کرمانشاه رسم هایی مانند هوره خوانی و جوراب بازی نیز در بین مردم رواج داشته که امروزه کمرنگ تر از قبل شده است.
هوره یکی از انواع موسیقی کردی است که مردمان شهرهای کرمانشاه و ایلام آن را می خوانند؛ معنا و مفهوم این آواز حماسی است و ریتم بسیار ملیح و آرامی دارد، هوره ریتمی شبیه آوازهای شرقی، نیایش های بودایی و آوازهای مرتبط با معبد شائولین دارد.
این نوع موسیقی بیت هایی ساده دارد و به طور معمول ۱۰ تا ۱۲ هجایی هستند و علاوه بر کُردها، هوره خوانی بین لک ها نیز مرسوم است؛ مفهوم آواز هوره بسیار عمیق، سوزناک و غمگین است و برای هر مراسمی شعری خاص دارد.
علاوه بر آواز خوانی و خوردن خوراکی سرگرمی های دیگری نیز وجود دارد که افراد خانواده در این شب انجام می دهند؛ گل یا پوچ و چیستان سرایی از جمله این سرگرمی ها استکه در زبان کُردی به گل یا پوچ، زره مشتکی گفته می شود و علاوه بر آن لطیفه و خاطره تعریف کردن در این شب نیز بسیار مرسوم است.
از دیگر سرگرمی های مردم کرمانشاه در این شب جوراب بازی است؛ در این بازی بازیکنان به دو دسته معمولا ۱۰ نفری تقسیم می شوند و سپس ۱۰ جوراب دستباف پشمی و کلفت را به دو دسته پنج تایی تقسیم و روی زمین می گرداندنند.
هر گروه یک تیله توی یکی از جوراب ها پنهان می کند و اعضای گروه مقابل باید حدس بزنند تیله در کدام جوراب است، هر دور بازی ۱۰ امتیازی است و گروهی که تعداد بیشتری حدس بزند، برنده می شود؛ در کرمانشاه تمامی افراد خانواده از بزرگ و کوچک این بازی را انجام می دهند.
یکی از رسومات جالب شب یلدا در کرمانشاه این است که تمامی مهمانان هرچه که می توانند با خود به خانه میزبان می برند و در نتیجه سفره رنگین تر و پربار تر می شود و با این کار بار پذیرایی به تنهایی بر عهده میزبان نیست و صمیمیت بیشتری بین جمع به وجود می آید.
از میوه هایی که در این شب مورد استفاده قرار می گیرد به گونه ای نمادی از خورشید هستند، هندوانه سرخ، انار سرخ، سیب سرخ و یا لیموی زرد نمادی از زردی و سرخی خورشید هستند؛ قصه هایی از عشق جاودانه شیرین و فرهاد، رستم و سهراب، حکایت حسین کرد شبستری و خواندن اشعار زیبا و دلنشین شامی کرمانشاهی در گذشته نقل مجالس شب یلدا در کرمانشاه بود.
کرمانشاه غذاهای محلی خوشمزه زیادی از جمله خورش خلال، دنده کباب، سیب پلو با مرغ یا گوشت، آبگوشت کرمانشاهی و انواع آش ها را دارد؛ در قدیم یکی از آداب و رسوم شب یلدا در کرمانشاه خوردن کشمش پلو بوده است.
امروزه تنوع غذایی بیشتر از قبل شده و غذای شب یلدا بیشتر سلیقه ای است؛ برخی از افراد برای رنگین تر شدن سفره آش عباسعلی که مختص به کرمانشاه بوده و به نوعی پیش غذا محسوب می شود نیز بر سر سفره قرار می دهند.
به گزارش ایرنا، کلیات این جشن در سراسر ایران یکسان است اما تفاوت های اندکی نیز در نقاط مختلف کشور در برگزاری آن وجود دارد؛ در این شب شما می توانید با دوستان و خانواده خود خاطرات به یاد ماندنی بسازید و با دادن هدیه از محبت آنان قدردانی کنید.