در دنیای امروز، فضای مجازی به عنوان یکی از اصلی ترین بخشهای زندگی ما شناخته میشود. با این حال، استفاده نادرست از فضای مجازی میتواند آسیب های جدی برای خانوادهها به همراه داشته باشد و باعث افزایش اعتیاد به شبکه های اجتماعی، کاهش ارتباطات خانوادگی و افزایش جرایم رایانهای شود. اگر شما هم در این حوزه دچار مشکل هستید و مدام از خانواده فاصله می‌گیرید، می‌توانید با مراجعه به یک مرکز مشاوره خانواده و راهکارهایی که مشاور خانواده در اختیار شما قرار می‌دهد به راحتی این مشکل را برطرف و آسیب را تا حد زیادی کاهش دهید. در این مقاله به بررسی آسیبهای فضای مجازی برخانواده و راهکارهای مقابله با آن خواهیم پرداخت.
مهمترین آسیبهای فضای مجازی
همان‌طور که در بالا اشاره کردیم فضای مجازی همان‌قدر که مفید است اگر به درستی استفاده نشود میتواند مضرات زیادی هم برای انسان به همراه داشته باشد. چرخ زدن و سرگرم شدن در فضای مجازی دربیشتر مواقع غیر قابل کنترل بوده و اگر والدین نتوانند نظارتی روی این موضوع داشته باشد کم کم فاصله فرزندان از آنها بیشتر میشود. والدین الگوی اول فرزندان هستند زمانی که آنها به خاطر فعالیت زیاد در این فضا از فرزندان غافل می‌شوند فرزندان هم این رفتار را یاد می‌گیرند. در این زمان سردی و فاصله بین اعضای خانواده حکم فرما شده و نارضایتی افراد را به همراه دارد.
علائم اعتیاد به فضای مجازی
بررسی این نشانه‌ها در رفتارتان به شما کمک می‌کند که زمان تغییر رفتار و دریافت کمک از سوی مشاور خانواده برای ترک اعتیاد به فضای مجازی را بشناسید:
وقتی نمی توانید شبکه های اجتماعی را چک کنید، احساس اضطراب، تحریک پذیری و خشم می‌کنید.
برای چک کردن پیام‌ها و نوتیفیکشن‌ها، گفتگوی خود را قطع می‌کنید.
در مورد زمان آنلاین بودن خود دروغ می‌گویید.
از خانواده و دوستان دوری می‌کنید و زمان بیشتری را در فضای آنلاین صرف می‌کنید.
علاقه خود را به سایر فعالیت‌ها و ارتباطات حضوری از دست داده‌اید.
از مدرسه و کار غافل می‌شوید تا به شبکه‌های اجتماعی برسید.
در زندگی شخصی و عاطفی خود دچار مشکل شده‌اید.
احساس می‌کنید که در زندگی چیزی کم دارید.
راهکارهای یک متخصص مشاوره خانواده در مقابله با آسیبهای فضای مجازی
نوتیفیکشن‌های خود را مدیریت کنید
اگر قرار باشد تمام روز از سمت اپلیکیشن‌های مختلف برای شما نوتیفیکشن بیاید، وسوسه می‌شوید که چک کنید چه خبر است. به همین دلیل، بسیار اهمیت دارد که در اولین گام نوتیفیکشن تمام اپلیکیشن‌های خود را غیرفعال کنید. بدین ترتیب، به جای اینکه تلفن همراه شما را به سمت خود بکشد، این شما هستید که هر زمان مایل باشید آن را بررسی می‌کنید.
بعضی پست‌ها را اول ببینید
در برخی از اپلیکیشن‌ها تنظیماتی وجود دارد که می‌توانید ترتیب نشان دادن پست‌ها را تعیین کنید. برای مثال، می‌توانید برخی از مخاطبان را به عنوان دوست صمیمی تعیین کنید تا پست‌های آنان را قبل از دیگران ببینید. به علاوه، می‌توانید نوتیفیکیشن برخی از مخاطبان مهم (برای مسائل کاری و دیگر امور ضروری) را روشن کنید. بدین ترتیب، در وقت و زمانتان صرفه جویی میشود.
قبل از ورود به فضای مجازی تمام کارهای روز را انجام دهید
هر کس در طول روز وظایف مشخص و برنامه دقیقی باید داشته باشد. با برنامه‌ریزی صحیح مشخص میشود که چه کارهایی باید انجام دهید و چه موقع وقت آزاد برای چک کردن فضای مجازی دارید. در برنامه روزانه خود، ارتباط با خانواده و همسر را نیز فراموش نکنید.
سرگرمی‌های جدید پیدا کنید
شما به فضای مجازی اعتیاد پیدا کرده‌اید، چرا که در زندگی شخصی خود چیزی جالب‌تر و مفرح تر از آن نیافته اید. هر روز به این فکر کنید که امروز با همسرم چه تفریحی داشته باشیم؟ امروز چه کار جذاب/بازی جدیدی انجام دهیم؟ امروز چه بازی/فعالیتی را انجام دهیم؟ بدین ترتیب، ضمن جدا شدن از فضای مجازی و یافتن هدف های واقعی، با ایجاد تجربه مشترک ارتباط خود را با همسرتان و اعضای خانواده بهبود می‌بخشید.
زمان آنلاین بودن خود را محدود کنید
با استفاده از برخی نرم افزارها زمان استفاده از فضای مجازی و به طور کلی تلفن همراه را محدود کنید. این اپلیکیشن‌ها متوسط زمان استفاده از اینترنت را در طول هفته به شما نشان می‌دهد و بدین ترتیب می‌توانند از تأثیر شبکه‌های اجتماعی بر خانواده و سرد شدن روابط شما جلوگیری کنند. به علاوه، می‌توانید به نحوی آن را تنظیم کنید که تنها ساعت خاصی بتوانید به اینترنت دسترسی پیدا کنید. برخی از این نرم افزارها نیز با استفاده از رمزهای سنگین و متعدد امکان استفاده از تلفن همراه را تا زمان مشخصی از شما سلب می‌کنند. اپلیکیشن break free، apdetox، instant، و quality time به شما این امکان را می‌دهند که کنترل بیشتری روی زمان استفاده از اینترنت داشته باشید.
الگودهی مثبت و ارائه جایگزین
وقتی از دیگران الگوبرداری می‌کنید در واقع پیرو راه آنها می‌شوید. برای اینکه بتوانید استفاده درستی از فضای مجازی داشته باشید و آسیبهای مربوط به آن را تا حد زیادی کاهش دهید آموزش‌هایی از طریق الگودهی انجام میشود که یک آموزش غیر مستقیم است. در این زمان والدین بهترین الگو هستند که می توانند به فرزند خود یاد دهند چگونه زمان را برای استفاده از فضای مجاری مدیریت کند.
گفت‌وگو و برنامه ریزی
بهترین روش برای اصلاح رفتار در نوجوانان وابسته به اینترنت و فضای مجازی گفت‌وگو با آنها است. وقتی رفتاری درست با آنها داشته باشید می‌توانید تأثیر گذار باشید و فرزند خود را به استفاده درست از فضای مجازی دعوت کنید. اگر فرزند شما به واسطه استفاده بیش از حد از فضای مجازی دچار افت تحصیلی شده تکنیک‌های برنامه‌ریزی را به او آموزش دهید.
استفاده مؤثر از اینترنت و افزایش سواد رسانه‌ای
فرزند خود را تشویق کنید تا چیزهای مفید را از اینترنت یاد بگیرد و همیشه به دنبال آموزش باشد. بهتر است استفاده فرزند خود را کنترل کنید.
مراجعه به یک متخصص در حوزه مشاوره فردی
گاهی آسیبهای وارده از فضای مجازی به قدری زیاد است که والدین نمی توانند کمکی کنند و نیاز به یک متخصص و دریافت مشاوره فردی دارند تا بتوانند عملکرد بهتری در مقابل این موضوع داشته باشند.
رفتار مناسب والدین از نظر یک متخصص در حوزه مشاوره خانواده
اگر می‌خواهید از تأثیر شبکه‌های اجتماعی بر خانواده خود جلوگیری کنید، باید تلفن خود را کنار بگذارید و کمی بیشتر وارد دنیای واقعی شوید. این کار برای کسی که مدت زیادی گرفتار اعتیاد به فضای مجازی بوده ساده نیست، اما ممکن است. همچنین می‌توانید از فضای مجازی برای بهبود روابط خانواده استفاده کرد. زمان بازی، ارتباط آسان و دیدن فیلم خانوادگی تنها چند مورد از راه هایی است که خانواده ها می‌توانند از فناوری برای تأثیر مثبت استفاده کنند. فکر کردن به دسترسی نوجوانان و نوجوانان خود به اینترنت با محتوای بسیار خطرناک میتواند ترسناک باشد. اما اگر با دانش‌آموزان خود در مورد خطرات رسانه‌های اجتماعی گفتگوهای باز و صادقانه داشته باشید و به عنوان یک خانواده از آن استفاده کنید، می‌توانید به حفظ امنیت دانش‌آموزان خود کمک کنید.
مشارکت با اعضای خانواده در شبکه های مجازی
مشارکت در شبکه های اجتماعی با خانواده میتواند مزایای مثبت زیادی داشته باشد. این در مورد نشان دادن جنبه مثبت شبکه مجازی به بچه ها است، مانند اینکه بتوانند در مورد سیاست بیاموزند، جایی که می‌توانند یاد بگیرند که رهبران سیاسی چه چیزی را مطرح می‌کنند یا باهم در مورد تاریخ و ادبیات، جستجو کنید.آشنایی زودهنگام با این جنبه‌های مثبت رسانه‌های اجتماعی به بچه ها کمک می‌کند تا زمانی که شروع به ساختن پروفایل‌های اجتماعی خود می‌کنند، بیشتر در مورد جایی که می‌خواهند وقت بگذارند، بیاموزند.
با همدیگر تولید محتوا کنید
از محتوای رسانه‌های اجتماعی می‌توان برای ایجاد ارتباط منحصر به فرد بین والدین و فرزندان استفاده کرد. در حالی که مردم به سرعت به تأثیرات منفی رسانه های اجتماعی بر خانواده ها اشاره می‌کنند، چیزهای خوبی نیز وجود دارد برای مثال اقدام به ایجاد محتوا در فضای مجازی با اعضای خانواده کنید.ایجاد محتوا یک راه عالی برای همکاری با یکدیگر است. اشتراک‌گذاری پست‌ها با اعضای خانواده برای گذراندن وقت با یکدیگر خوب است و پیوند خانواده را تقویت می کند و منبع خوبی برای سرگرمی فراهم می‌کند. به علاوه، این برای والدین مفید است زیرا اعتماد را تقویت می‌کند. استفاده از رسانه های اجتماعی می تواند به کشف درس‌های ارزشمندی منجر شود. یا کسی باشید که آن ارزش‌ها را با دیگران به اشتراک می‌گذارد. این بدان معناست که شما می‌توانید یک خانواده تأثیرگذار باشید که شیوه های مثبت و درس‌های زندگی را برای بینندگان خود ترویج می کند.
استفاده از فضای مجازی برای درک بهتر اعضای خانواده
خوبی رسانه های اجتماعی این است که می‌توان آن را تصویری از شخصیت یک فرد در نظر گرفت. به عبارت دیگر، علاقه‌مندی‌ها، دوست نداشتن‌ها، نظرات، سرگرمی‌ها، عادات یک فرد را نشان می‌دهد. این بسیار مفید است زیرا به ما کمک می‌کند تا درک بهتری از کارهایی که سایر اعضای خانواده دوست دارند انجام دهند یا درباره آن صحبت کنند، داشته باشیم. اگر در برقراری ارتباط مشکل دارید، این امر به ویژه مهم است، می‌توانید به این علایق تکیه کنید تا در مورد چیزی صحبت کنید. اکثر پلتفرم‌های رسانه‌های اجتماعی دارای ویژگی خاطرات هستند که برای کمک به یادآوری لحظات مهم از طریق کلاژهای ویدئویی، تصاویر، پست‌ها و غیره بسیار مفید است. از آن‌جایی که هر سال در سالگردهایی مانند تولد ظاهر می‌شوند، به حفظ نوستالژی و رویدادهای مهم خانوادگی کمک می‌کند.
کاربردهای جایگزین برای فناوری پیدا کنید
از یک فیلم آموزشی برای یک فعالیت خانوادگی استفاده کنید. امروزه ما تعداد زیادی ویدئوی آموزشی را تماشا می‌کنیم. چرا از آموزش تصویری نحوه پخت کیک یا پیتزا به عنوان یک فعالیت خانوادگی استفاده نمی‌کنید؟ همه نقشی برای بازی خواهند داشت، حتی کوچکترها، و مطمئناً شام خانوادگی بسیار سرگرم کننده خواهد بود. یک فیلم کوتاه یا یک صحنه فیلمبرداری کنید از فیلم خانوادگی مورد علاقه خود یک فیلم کوتاه یا طرح بسازید. بچه‌ها می‌توانند شخصیت‌های مورد علاقه‌شان را بازی کنند و بچه‌های بزرگتر و بزرگسالان می‌توانند کارگردانی و تدوین را انجام دهند. این یک پروژه خانوادگی خوب خواهد بود و چیزی است که می‌توانید سال‌ها با هم تماشا کنید.
تماس‌های ویدیویی و پیام‌های گروهی را با اعضای خانواده شروع کنید
تعاملات چهره‌به‌چهره بسیار مهم است، به خصوص برای بچه‌های در حال رشد شما. این میتواند بر سطح اعتماد به نفس آنها و نحوه تعامل آنها با افراد دیگر تأثیر بگذارد. بنابراین تا حد امکان، به جای ارسال پیام فوری، یک تماس ویدیویی انجام دهید. دیدن شما بر روی صفحه و شنیدن صدای شما همانند خواندن یک چت یا پیام فوری مهم است. داشتن یک برنامه چت گروهی خانواده میتواند باعث شود همه اعضای خانواده احساس مشارکت کنند. همه خانوادهها یک فرد درون گرا دارند. با این حال، حتی اگر به سختی در چت مشارکت داشته باشند، به این معنی نیست که علاقه‌ای ندارند. آنها هنوز هم می‌توانند احساس کنند که در خانواده نقش دارند. این میتواند ارزش‌های خانواده را به طرز بی‌اندازه‌ای بهبود بخشد، زیرا هیچ‌کس احساس نادیده گرفته شدن نمی‌کند.
با هم فیلم تماشا کنید
از نظر متخصصین مشاوره خانواده یکی از راه‌های درست استفاده خانواده از فضای مجازی دانلود و تماشای فیلم با یکدیگر است. خانوادهها می‌توانند مجموعه کاملی از برنامه‌های مختلف را دانلود کنند که خانواده می‌توانند با هم در آنها شرکت کنند. برنامه‌هایی برای یادگیری حقایق سرگرم‌کننده درباره تاریخ جهان و ادبیات و برنامه‌هایی وجود دارند که می‌توانند تمرین‌های سالم برای خانواده را آموزش دهند. همچنین بازی‌های تعاملی وجود دارد که خانواده می‌توانند از آن استفاده کنند. همچنین می‌توان از یک برنامه برای یادگیری چیزهای جدید مثل یک زبان جدید استفاده کرد.
سخن آخر
به طور کلی فضای مجازی میتواند بر خانوادهها تأثیرات منفی داشته باشد و به سلامت روان خانواده آسیب بزند و اعضای خانواده را از هم دور کند. برای مقابله با آسیبهای فضای مجازی بر خانواده تعامل خانوادگی فعال و سالم و آموزش فرزندان میتواند به شما کمک کند. اگر در این راستا دچار مشکل هستید، می‌توانید از خدمات تخصصی کلینیک روانشناسی نیک مایند استفاده کنید. متخصصین مشاوره فردی و مشاوره خانواده نیک مایند با بیش از هزار تجربه درمانی موفق در زمینه مشاوره خانواده به صورت حضوری و آنلاین آماده خدمت‌رسانی به شماست. کافی است با آنها تماس بگیرید و از خدمات مشاوره حضوری یا آنلاین آنها بهره مند شوید.