به گزارش خبرنگار سیاست خارجی ایرنا، علی باقری معاون سیاسی وزارت امور خارجه بعدازظهر امروز(دوشنبه) در نشست «به یاد مردان میدان» که در دانشگاه تهران برگزار شد، اظهار داشت: ما در مناسبات خارجی خود با سه مفهوم مهم مواجه هستیم که نقشی جدی در کارآمدی رفتار ما در مناسبات بین‌المللی دارد. یکی مفهوم سیاست خارجی، یکی روابط خارجی و دیگری مفهوم دیپلماسی است.
وی گفت: سیاست خارجی میدان اندیشه، اصول و مبانی است. زیرساخت سیاست‌خارجی ایدئولوژی است و برخی تلاش می‌کنند میان این دو تعارض ایجاد کنند و میگویند ما سیاست خارجی ایدئولوژیک داریم یا یه دنبال منافع ملی هستیم ولی غافل از اینکه زیرساخت سیاست خارجی ایدئولوژی است.
معاون سیاسی وزیر امور خارجه تصریح کرد: برخی کشورها از جمله آمریکا، روسیه چین و برخی کشورهای اروپایی که در اندازه قدرت‌های جهانی هستند نیازمند سیاست خارجی هستند و ماهم جزو این دسته هستیم و جزو الزامات تامین منافع ملی ما هست.
باقری افزود: سیاست خارجی آمریکا هم ایدئولوژیک است ولی با ایدئولوژی ما که مبتنی بر وحی و مؤلفات دینی است متفاوت هست. حمایت آمریکا از اسرائیل در جنگ غزه که هزینه زیادی دارد برایشان بر اساس همین ایدئولوژی آنهاست. آمریکا در این مساله با یک انزوای بین‌المللی مواجه است ولی بازهم ادامه می‌دهد چرا که حمایت از اسرائیل جزو اصول سیاست خارجی آمریکا است.
وی ادامه داد: اما آیا ارزش‌ها منافی منافع ملی است؟ منافع ملی ما به معنای صیانت از هویت ملت ایران است و تجربه سال‌های پس از انقلاب نشان داده که هرچند دشمنان تلاش کردند بین سه هویت ملت ایران اختلاف بیاندازند، اما مسیر ما به سمت اتحاد میان این سه هویت پیش رفته است. آنچه موتور محرک در دفاع از خاک کشور در جنگ تحمیلی بود روحیه انقلابی بود و این شد که اجازه ندادند حتی یک وجب از خاک ایران اشغال شود و این اتفاق در موضوعات مبارزه با داعش و جریانات ترویستی منطقه هم رخ داد.
باقری گفت: فکر انقلاب اسلامی پدیده مبارکی به نام مقاومت را ایجاد کرده است. پایه‌های فکری جریان مقاومت منطقه برخاسته از ملت‌هاست ولی در عین حال تامین کننده منافع کشورهایشان هم هست. اینکه مسئولین ما به درستی میگویند که گروه‌های مقاومت مستقل هستند بر همین مبناست.
جهش در مناسبات ایران و جهان
دیپلمات ارشد کشورمان خاطرنشان کرد: روابط خارجی یعنی سامانه تنظیم مناسبات ما با جهان خارجی، ما در این یکی دو سال اخیر وارد سازوکارهای بین‌المللی شدیم که می‌تواند منافع ما را در بلند مدت تامین کند. ما به عنوان یک بازیگر فعال در عرصه سیاست‌خارجی که حرفی برای گفتن داریم، اگر بخواهیم این حرف در عرصه بین‌المللی جایگاهی پیدا کند باید وارد مناسبات و سازوکارهای جهانی شویم و آن وقت است که می‌توانیم سیاست خود را پیش ببریم. ورود ما به بریکس و شانگهای یک زیرساخت و بستری را در اختیار دیپلماسی کشور قرار می‌دهد که بتوانیم رویکرد و دیدگاه‌های خود را در آن سازوکارها هم پیگیری کنیم.ما باید تلاش کنیم که از این زیرساخت‌ها در جهت منافع همه کشورهای عضو و خودمان سازماندهی کنیم.
معاون وزیر امور خارجه تصریح کرد: مناسبات دو جانبه ما در دو سال اخیر با یک جهش مواجه است که بر اساس مبانی و اصول سیاست خارجی ما بوده است. هیچ جا ما از اصول و مبانی خود عدول نکردیم. طرفهای بیرونی اگر بدانند نگاه شما یک پایه و مبانی دارد و می‌توانند رفتار ما را در آینده پیس بینی کنند و این منجر به استحکام روابط خارجی ما می‌شود.
باقری با اشاره به موضوع دیپلماسی عمومی خارجی گفت: باید افکارعمومی و نگاه دیگر کشورها را با واقعیات ایران آشنا کنیم. طرف مقابل ما تلاش ویژه‌ای برای مکدر کردن چهره انقلاب اسلامی داشته و ترفندهای پیچیده‌ای هم در این خصوص دارند.در موضوع دیپلماسی عمومی ما بحث اقناع مخاطب را داریم، باید کاری کنیم که ذهن مخاطب از نقطه «الف» که نادرست است به نطقه «ب» که از منظر ما درست است حرکت کند و این با صدور بیانیه و یک گفت‌وگو نمی‌شود. باید مخاطب شناسی داشته باشیم و باید داشته‌های خود را ارزیابی کنیم و بر اساس آن برنامه ریزی کنیم.
وی بیان کرد: یکی از سرفصل های سخنرانی اخیر رهبری در جمع مسئولان وزارت امور خارجه و سفرای ایران، بحث سیاست خارجی موفق بود که ایشان گفتند بروید برای مخاطبان خارجی خود دیدگاه ایران را به صورت اقناع کننده بیان کنید.
لیبرالیسم و جنایت علیه بشریت
رئیس تیم مذاکره کننده کشورمان تاکید کرد: در بحث جنگ غزه درستی و کارآمدی نگاه ایران به این موضوع نشان داده شده است. اگر می‌خواهیم در فلسطین از ثبات وآرامش برخوردار باشیم باید هر بازیگر مشروع به حق خودش برسد و اگر این روند را طی کنیم به ثبات میرسیم. اما اگر منافع کشوری مثل آمریکا منجر به عدم دستیابی یک طرف به حقش شود، به ثبات در آن منطقه نمی‌رسیم.
وی گفت: وقتی آمریکا در سال ۲۰۰۳ عراق را اشغال کرد نگاهش این بود که از طریق ابزار امنیتی قصد تامین منافع خود در منطقه را داشت ولی امروز می‌گوید از طرق دیگری این موضوع را تامین خواهیم کرد.
باقری ادامه داد: من به دیپلمات غربی گفتم اگر بجای رویکرد امینتی دیدگاهی واقع بینانه داشتید وضعیت شما در افغانستان نبود، اگر بجای تانک تراکتور می آوردید موفقیت داشتید چرا که آن وقت به دنبال توسعه بودید، در عراق و افغاستان و دیگر کشورهای منطقه غربی‌ها نتونستند موفق باشند و امروز در فلسطین هم موفق نیستند.
معاون وزارت امور خارجه بیان کرد: مبنای تفکر لیبرالیسم این هست که به انسان اجازه دهیم برای خودش تصمیم بگیرد چرا باید بگذاریم دین تصمیم بگیرد؟ آنها گفتند اگر اشتباه بود این مسیر ما اصلاح می‌کنیم ولی شما ببینید امروز در غزه مردم میگویند ما می‌خواهیم برای آینده خودمان تصمیم بگیریم ولی جواب لیبرالیسم این هست که شما را می‌کشیم چرا که آن انسانی که غرب می‌گوید حق دارد برای خودش تصمیم بگیرد مردم فلسطین نیستند. چه توجیهی برای آمریکا وجود دارد برای ادامه فلسطین در حالی که همه دنیا میگویند که این جنگ را متوقف کنید؟
لزوم ادبیات سازی برای جهان مقاومت
باقری با بیان اینکه ما به حمایت از مردم فلسطین همچنان ادامه می‌دهیم و با جنایتکاران مقابله می‌کنیم افزود: ولی یک عرصه دیگر این است که تلاش کنیم مبانی متناقض جهان غرب که در باتلاق غزه افتاده را بیش از پیش تبیین کنیم. ما نیاز به ادبیات سازی سیاسی و بین‌المللی برای جریان مقاومت داریم. جریان مقاومت مدافع و حامی ثبات است و شما می‌بینید که جریان مقاومت پس از هفت اکتبر یکی از ارکان ثبات در منطقه است. ساختار مقاومت که امروز در منطقه به خوبی شکل گرفته و جای پای محکمی دارد باید در ادبیات بین المللی جا بیفتاد و این کاری است که ما باید انجام دهیم.
وی اظهار داشت: بخش اعظمی از جریان مقاومت منطقه مدیون تلاش‌ها و اقدامات شهید سلیمانی است. شهید سلیمانی صرفا یک فرمانده نظامی نبود بلکه یک مدیر سیاسی بود. مقاومت حاصل فکر بوده نه لزوما حاصل اقداماتی نظامی، یک تدبیری بوده برای امتداد انقلاب اسلامی در جهتی که سازگار هست با رویکردها. جریان مقاومت قابل تکثیر است و صرف و محدود به یک کشور است. شهید سلیمانی یک حیثیت و هویت ملی صرف نیست، بلکه به گردن همه مردم منطقه حق دارد. الان ببیند شما حشدالشعبی بخشی از ارتش عراق است و آنها دیگر نمی‌توانند با آن مقابله کنند. در واقع هم بین مردم هستند و هم در ساختار حاکمیت هستند.
معاون سیاسی وزیر امور خارجه بیان داشت: شهید سلیمانی یک مکتب بود و باید این را واکاوی کنیم. مسیری که شهید سلیمانی رفتند و دستاوردهایی که داشتند، توانست یک مکتب را در جریان مقاومت منطقه ایجاد کند و ما باید همه ابعاد و جوانب آن را داشته باشیم تا بتوانیم آن را در قالب یک الگو مد نظر داشـته باشیم.
نباید اجازه دهیم که بازی‌های سیاسی داخلی باعث صدمه به منافع ملی شود
دیپلمات ارشد کشورمان گفت: باید تلاش کنیم به یک نگاه واحد در سیاست خارجی که عرصه منافع ملی است برسیم هرچند دیدگاه‌های متفاوتی وجود دارد و نباید اجازه دهیم که بازی‌های سیاسی داخلی باعث صدمه به منافع ملی شود. دیپلماسی ابزار تامین منافع است.
وی تصریح کرد: اهداف ملی صرفا پشت میز مذاکره محقق نخواهد شد و یکی از کارویژه های یک دیپلمات تبدیل مولفه‌های قدرت به اقتدار برای کشور است و بنابراین جدایی میدان و دیپلماسی اصلا امکان پذیر نیست. در واقع با اتکای مولفه‌های قدرت یک دیپلمات می‌تواند منافع و اهداف ملی را تامین کند.
باقری ادامه داد: اگر همه مولفه‌های قدرت هم داشته باشید ولی دیپلماسی نداشته باشید هم باز فایده ندارد و و در واقع اینها مکمل هستند.
معاون سیاسی وزیر امور خارجه گفت: جبهه مقاومت بر اساس تشخیصی که می‌دهد عمل می‌کند. هر بازیگری در عرصه بین‌المللی دنبال منافع خودش است. هنر ما این است که بتوانیم اشتراک منافع خود را با کشورهای مختلف داشته باشیم و از همپوشانی‌های میان خود و دیگر کشورها برای تامین منافع ملی استفاده کنیم.
وی بیان کرد: ساعاتی پس از شهادت سردار شهید قاسم سلیمانی پیگیری بین‌المللی و حقوقی این مساله در دستور کار وزارت امور خارجه قرار گرفته و تا به امروز هم اقداماتی را انجام دادیم.
باقری گفت: از ابتدا دولت تلاش جدی کرد که ضمن انجام مذاکرات و توجه به واقعیات مختلف اقتصادی و غیر آن و اینکه مردم را در جریان امور قرار دهد، اما جنبه‌های زندگی مردم را به این موضوع گره نزند و تصور می‌کنم در حد زیادی دولت در این امر موفق بود و شاید می‌توان گفت این موضوع باعث ساماندهی روند مذاکرات و آرامش در فضای اقتصادی کشور شده است.
معاون سیاسی وزارت خارجه بیان داشت: ما در مناسبات بین‌المللی باید مسائل کشور را به سمت حل و فصل ببریم و بعضی اوقات این مساله از طریق مذاکره است و برخی اوقات از طُرق دیگر. برخی موضوعات جزو خطوط قرمز ما هست از جمله صحبت از تمامیت ارضی کشور که قابل صحبت نیست.
آمریکا را در موضع پاسخگو قرار دادیم
وی گفت: طرف مقابل اصطلاحی را جا انداخت تحت عنوان پرونده هسته‌ای ایران، اما چنین چیزی نداریم بلکه عنوانش برنامه هسته‌ای ایران است، اما غربی‌ها برای بسیج کردن افکار عمومی جهان علیه فعالیت‌های هسته‌ای ایران این اصطلاح را ادبیات سازی کردند.
باقری ادامه داد: ما همواره با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی ارتباط و همکاری در چارچوب پادمان داشتیم و داریم. در این فرآیند ما در حال حاضر وضعیت مناسبی داریم چرا که ایران ضمن حضور پای میز مذاکره به تعهدات خودش پایبند بوده و آمریکا را در موضع پاسخگو قرار داده است.
معاون سیاسی وزارت خارجه در پایان خاطرنشان کرد: ما در نشست اخیر تهران در خصوص فلسطین و از طرق دیگر ظرفیت‌های موجود بین‌المللی تلاش می‌کنیم نگاه خود را در مسیر حمایت از فلسطین ادامه دهیم.