به گزارش خبرنگار ایرنا، اجرای طرح مرکز مطالعات آینده‌نگر (کوهورت) در استان کرمانشاه با هدف بررسی عوامل خطر مرتبط با بروز سرطان‌ها مخصوصا سرطان مری و سایر بیماری‌های مزمن و غیر واگیر که از سال ۹۳ تاکنون در حال اجراست به نتایجی منجر شده که ثابت می‌کند مصرف (استمراری) تخمه به همراه نان و برنج زیاد از دلایل چاق شدن است.
اجرای طرح مرکز مطالعات آینده‌نگر (کوهورت) از ۲۱ آبان ۹۳ در شهرستان روانسر کرمانشاه آغاز و اسفند همان سال وارد مرحله اجرایی شد؛ بر اساس تحقیقات این طرح که همچنان در حال اجراست ثابت شده مصرف تخمه پس از غذا یکی از دلایل اصلی چاقی جامعه هدف است.
طرح کوهورت روانسر با هدف ارزیابی بیماری‌های غیرواگیر با هماهنگی و حمایت معاونت تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه از ۱۵ سال قبل تاکنون به صورت پیوسته ادامه دارد.
مرحله اول طرح Cohort Study کوهورت (مطالعه هم گروهی) بزرگسال و جوانان در شهرستان روانسر دی ماه سال ۹۷ با موفقیت به پایان رسید.
در این مرحله تمام آزمایش‌های کبدی، قند خون، چربی خون، تیروئید و معاینات پزشکی، پرسشگری‌های متعدد در زمینه‌های عمومی، بهداشتی، اقتصادی و اجتماعی، وضعیت تغذیه‌ای، سلامت خانوار و سابقه بیماری، نمونه‌های پوست، مو و ادرار، تراکم استخوان و عضلات از تمام مراجعه‌کنندگان گرفته شد و بر اساس داده های نهاد ذیربط مردم شهرستان روانسر همراهی خوبی با کارشناسان و متخصصان داشتند.
کوهورت یا همگروه؛ مطالعه روی گروهی با خصوصیت مشترک در طول دوره زمانی است که به بررسی فاکتورهای خطر می‌پردازد لذا برای نتیجه دقیق در مطالعه هم گروهی، گروهی از افراد مواجهه یافته با گروهی از افراد مواجهه نیافته باهم تطابق داده می‌شوند.
مسوول اجرای طرح کوهورت دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه درباره آخرین وضعیت این طرح به خبرنگار ایرنا گفت: این مطالعه ۱۵ ساله طراحی شده و هدف آن شناسایی علل بیماری‌های غیر واگیر مثل دیابت، فشار خون، سرطان، بیماری‌های مرتبط با چاقی و عوامل مرگ بیماران در افراد ساکن شهرستان روانسر است.
دکتر «یحیی پاسدار» افزود: این طرح بنا دارد دلایل فوت افراد مورد تحقیق در بازه سنی ۳۵ تا ۶۵ سال را استخراج کند و بررسی علت فوت با نمونه گیری‌هایی که قبلا از این افراد گرفته شده ارزیابی خواهد شد تا دلایل فوت افراد این منطقه با نمونه‌های گرفته شده از آنان تطبیق داده شود.
وی اضافه کرد: در سال اول اطلاعاتی از تمام مراجعان مانند نمونه خون، آزمایشات، معاینات پزشکی و پرسشنامه‌های متعدد جمع آوری شد؛ متغیرهای تغذیه‌ای، سبک زندگی، فعالیت‌های فیزیکی، آزمایش‌های بیوشیمیایی و هورمونی از نمونه‌هایی هستند که از افراد شرکت کننده در این طرح گرفته شده و به ازای هر فرد حدود هزار و ۲۰۰ متغیر اندازه‌گیری شده و در بانک اطلاعاتی نگهداری می‌شود.
مسوول اجرای طرح کوهورت دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه اظهار کرد: این متغیرها با رفتارها و سلامت افراد ارتباط داده می‌شود و به فرض که این فرد دیابت دارد چه پارامترهایی باعث ایجاد این مشکل شده تا برای آیندگان راهکاری ارایه داده و به بیماری مبتلا نشود.
وی اظهار کرد: از مهمترین یافته‌هایی که در این طرح داشته‌ایم مطالعات مرتبط با چاقی و اضافه وزن جمعیت هدف است. تقریبا ۷۵ درصد جمعیت مورد مطالعه یا اضافه وزن دارند یا چاق هستند که این آمار نسبت به آمارهای جهانی بالاتر است.
دکتر پاسدار اضافه کرد: ۲۶ درصد جمعیت هدف مبتلا به چاقی هستند که ۳۶ درصد جمعیت هدف خانم‌ها چاق و ۱۶ درصد از آقایان به چاقی مبتلا هستند و این آمار برعکس کشورهای توسعه یافته است زیرا مطالعات کشورهای توسعه یافته نشان می‌دهد جمعیت چاق آقایان بیشتر از خانم‌ها است.
وی علل تغذیه‌ای، سبک زندگی، محدودیت‌های ورزشی و سبک غذاخوردن خانم‌ها را از عوامل چاقی عنوان کرد و گفت: در دنیا خانم‌ها توجه بیشتری به سلامت خود دارند اما در شهرستان روانسر پی بردیم که این موضوع چندان مورد توجه خانم‌ها نیست.
دانشیار علوم تغذیه دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه با بیان اینکه طرح کوهورت روانسر تاکنون در هیچ یک از مناطق کُردنشین اجرا نشده است، افزود: با مطالعات انجام شده فعالیت فیزیکی کم، تغذیه پرکالری، مصرف نان و برنج زیاد بویژه نان‌های تصفیه شده و مصرف تخمه از دلایل چاق شدن جمعیت هدف است.
وی بیان کرد: جمعیت هدف عنوان کرده‌اند پس از شام و ناهار تخمه مصرف می‌کنند؛ مغز تخمه کالری بالایی دارد ۱۰۰ گرم از هر مغز ۷۰۰ کیلوکالری دارد و فرد انرژی تامین شده توسط تخمه را در نظر نمی‌گیرد.
دکتر پاسدار همچنین عنوان کرد: عموماً چای و قهوه را در دنیا بدون قند و شکر مصرف می‌کنند اما در جمعیت هدف میزان مصرف قند و شکر بسیار بالا است.
به گفته وی؛ افسردگی، بیماری‌های اسکلتی مانند کمردرد و زانو درد از عوامل چاقی است چون مردم برای درمان بیماری‌های اسکلتی خود اقدامی نمی‌کنند و همین بهانه‌ای برای تحرک نداشتن و ورزش نکردن است که نتیجتا باعث چاقی می‌شود.
دسترسی به منابع مالی منجر به مصرف غذاهای چاق کننده می‌شود
استاد دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه در ادامه گفت: در دنیا افراد مرفه سالم‌تر هستند اما در جمعیت هدف روانسر افراد مفرح چاق‌تر هستند و پول اضافی خود را صرف خورد و خوراک می‌کنند در حالی که با پول اضافی خود باید به رفاهیات بیشتر خودشان برسند نه خوراک.
وی اضافه کرد: طی سال‌های گذشته این ارتباط در دنیا هم بود که آدم‌های چاق‌تر پولدارترند. بعد از اینکه انجمن سرطان آمریکا اعلام کرد که چاقی بیماری است این فرایند از خانواده‌های مرفه به خانواده‌های دیگر انتقال پیدا کرد اما در جمعیت مورد مطالعه اهالی روانسر کرمانشاه برعکس است؛ در این زمینه باید فرهنگ سازی شود تا شخصی که از نظر مالی مشکلی ندارد هر روز غذاهای پرکالری مثل کباب نخورد.
دکتر پاسدار گفت: مهمترین عواملی که از چاقی در جمعیت هدف ایجاد می‌شود ابتلا به دیابت، فشارخون، بیماری‌های قلبی عروقی و کبد چرب است. کبد چرب رابطه مستقیمی با چاقی و کم تحرکی و غذاهای ناسالم دارد. وقتی کبد چرب می‌شود اختلالات بعدی به دنبال آن می‌آید و شرایط بدتر و بدتر می‌شود و افراد مبتلا دچار مشکلات زیادی می‌شوند.
وی افزود: بنا داریم در جهت مداخله با چاقی در شهرستان روانسر کاری انجام دهیم و راهکارهایی را برای مردم پیشنهاد دهیم تا شیوع اضافه وزن و چاقی را در جامعه کاهش دهیم؛ اطلاع رسانی بسیار مهم است هرجا که شد باید اطلاع رسانی در این زمینه به مردم داشته باشیم.
این استاد دانشگاه گفت: در جمعیت هدف با نمونه‌گیری‌های انجام شده مشخص شد از ۱۰۰ درصد افراد دیابتی جامعه هدف، حدود ۲۵ درصد آنها اطلاعی از دیابت خود نداشتند. تغذیه ناسالم مانند مصرف قندهای تصفیه شده از اصلی‌ترین عوامل مبتلا به دیابت در جامعه هدف شناسایی شد. مورد خوبی که در طرح کوهورت پیدا کرده‌ایم ارتباط مستقیمی بین مصرف نوشیدنی‌های ناسالم مانند نوشابه کاملاً مشخص بوده است.
وی اظهار کرد: وزارت بهداشت طی چند سال گذشته یک مصوبه مبنی بر کاهش یک درصدی قند در نوشابه داشت که هر سال یک درصد از قند نوشابه‌ها کم شود. در زمان حاضر نوشابه‌هایی که در ایران تولید می‌شود نسبت به نوشابه‌های کشورهای دیگر از قند بیشتری برخوردار است، متاسفانه این طرح اجرا نمی‌شود! لااقل سایز نوشابه‌ها را از یک و نیم و ۲ لیتر به یک لیتر کاهش دهند.
دکتر پاسدار همچنین گفت: هشت درصد جمعیت هدف این طرح مبتلا به دیابت هستند که این آمار را می‌توان به کل جمعیت شهرستان روانسر تعمیم داد. خوشبختانه آمار دیابت منطقه نسبت به میانگین کشوری کمی کمتر است.
وی اضافه کرد: میزان مصرف نمک در جامعه هدف طرح کوهورت در شهرستان روانسر حدود یک و نیم تا ۲ برابر میانگین جهانی است و برعکس مصرف فیبر پایین‌تر از میانگین دنیا است.
دانشیار علوم تغذیه دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه گفت: میزان مصرف غلات در آقایان ۶۵۰ گرم و در بانوان ۴۵۰ گرم است که چند برابر میانگین جهانی است و این مساله یکی از عوامل اصلی چاقی جمعیت هدف است. نوع نشاسته مصرفی در غلات نیز ناسالم است. اگر نشاسته سالم از منبع سالمی باشد بهتر است اما نشاسته نان سفید و شکر آسیب دهنده است.
وی یادآوری کرد: طرح کوهورت به نسبت جمعیت ۶۰ درصد از افراد شهر روانسر انتخاب شد و ۴۰ درصد طرح در روستاهای این شهرستان انتخاب شدند.
به گزارش ایرنا کاشت آفتابگردان در برخی مناطق کرمانشاه رایج و به تبع آن تولید تخمه گونه آجیلی زیاد است از این روی مصرف مردم استان نیز بر اساس عادت و طبع بیشتر از برخی مناطق دیگر ایران گزارش شده است.
شهرستان روانسر با ۴۷ هزار نفر جمعیت در ۶۰ کیلومتری شمال غربی کرمانشاه قرار دارد.