به گزارش خبرنگار اقتصادی ایرنا، ظهر امروز (سه‌شنبه) پنجمین نشست تخصصی سیاست‌گذاری رمزارزها و رمزدارایی‌ها و جایگاه آن در نظام ارزی کشور با حضور «محمد جلال» دستیار وزیر امور اقتصاد و دارایی، «محمد سعید شادکار» عضو هیات علمی دانشگاه الزهرا (س)، «سامان قاسمی» مدیر گروه بازارهای مالی پژوهشکده امور اقتصادی، «محسن رضایی صدرآبادی» دبیر ستاد ملی رمزارزش‌ها، «مهدی فاطمیان» رییس هیات مدیره انجمن فین‌تک و «عباس آشتیانی» کارشناس حوزه بلاکچین در پژوهشکده اقتصاد مقاومتی و پژوهشکده امور اقتصادی وزارت اقتصاد برگزار شد.
برگزاری این نشست‌ها با این هدف انجام می‌شود که بتواند به سیاست‌گذاران کشور در حوزه سیاست‌گذاری کمک کند. نشست تخصصی سیاست‌گذاری رمزارزها و رمزدارایی‌ها و جایگاه آن در نظام ارزی کشور پنجمین نشست مربوط به همایش «حکمرانی ارزی؛ ثابت و رونق اقتصادی» است.
این نشست بر محور ۲ سوال رمزارزها چه فرصت و تهدیدهایی دارد و سیاست‌گذار برای حکمرانی نیاز ارزی باید چه ملاحظاتی داشته باشد و نیز برای توسعه کاربردهای رمزارزها چه ظرفیت‌هایی وجود دارد برگزار شد و حاضرین به آن پاسخ دادند.
مدل مواجهه با رمزارزها می‌تواند تهدید را به فرصت تبدیل کند
در این نشست «محمد جلال» دستیار وزیر امور اقتصاد و دارایی گفت: مدل مواجهه با مقولات جدید است که فرصت و تهدید را می‌سازد. چند سال قبل با مقوله شبکه اجتماعی و پس از آن با مقوله پیام‌رسان مواجه شدیم. مواجهه و مطالعه تجربیات دنیا و نظامات مقررات‌گذاری جدید باعث می‌شود چیزی که ظاهرش تهدید است به فرصت بدل شود.
وی افزود: اصولا مقولات جدید به نحوی متولد می‌شوند، رشد می‌کنند و بالغ می‌شوند که برعکس دیگر بخش‌های اقتصادی برای اینکه سهمی از اقتصاد کشور داشته باشند الزاما نیازی به اجازه گرفتن ندارند.
دستیار وزیر اقتصاد با تاکید بر اینکه مقولات جدید مرزها رسمی کشورها را به رسمیت نمی‌شناسند، تصریح کرد: پدیده‌های اقتصاد دیجیتال پدیده‌های مستقل از مرزها هستند. از آنجایی که این تیپ مقولات در چارچوب مجوز نمی‌گنجند باید واقع‌بینانه‌تر با آن مواجهه شویم.
در حوزه حکمرانی غیرمتمرکز باید محافظه‌کارانه پیش برویم
جلال ادامه داد: نگاه دنیا به رمزارزها نگاه ارایه خدمات است در حالی که ما در کشورمان در مواجهه با رمزارزها به منطق مجوزها و مجاز بودن پناه برده‌ایم. در بخش تولید و استخراج رمزارزها به یک جمع‌بندی رسیده‌ایم، اما در لایه تبادل، نگهداری، انتقال و مباحثی از این جنس به اجماع نظر ساده و روشنی دست پیدا کرده‌ایم. در این بخش اگر به تمام مسائل یک «نه» محکم و رسمی بگوییم «نه» اثربخشی نخواهد بود. اگر «بله» محکم بگوییم برای مواجهه با آن آمادگی تنظیم‌گری نداریم.
وی تصریح کرد: معتقدم شکل مواجهه ما با موضوعات است که تهدید و فرصت را می‌سازد و اگر هوشمندانه با آن مواجه شویم، فرصت‌ها را می‌سازیم. در بخش رمزارزها نیاز است عینک حکمرانی را تغییر دهیم. ما در حکمرانی متمرکز آب‌دیده شده‌ایم، اما در حکمرانی غیرمتمرکز شناخت زیادی نداریم و محافظه‌کارانه پیش می‌رویم.
احیای خرید مدت‌دار و اعتباری
مشاور وزیر اقتصاد گفت: امروزه به دلیل نظاماتی که در پرداخت بین‌المللی وجود دارد با خلاهایی مواجه هستیم و رمزارزها می‌تواند آغازگر مسیر پرکردن خلاها باشند. قابلیت وثیقه‌گذاری رمزارزها نزد نهادهای مالی و شرکت‌های بزرگ خارجی در کشورهای صادرکننده کالا می‌تواند به کشور ما شبیه‌ساز ابزاری مانند ال. سی باشد تا بدون خروج ارز از کشور خرید مدت‌دار و اعتباری داشته باشیم.
جلال خاطرنشان کرد: با این روش می‌توانیم رمزارزهایی که در لایه صنعت استخراج به دست می‌آیند را مورد استفاده قرار بدهیم.
وی گفت: بحث دیگر مربوط به فرصتی است که رمزارزها برای انتشار ابزار پرداختی با ارزش مشابه یک ارز جهان روا و توسعه توکن‌هایی که ارزش مشابه با پشتوانه رمزارز داخل کشور داشته باشند، ایجاد می‌کند. در این ساختار کارکرد مبادلاتی که پایه‌گذاری می‌شود پررنگ خواهند شد.
مشاور وزیر اقتصاد افزود: عضویت در ساختارهایی مانند بریکس نیز از دیگر مزایای این فناوری است. با این کار حق ضرب یک ارز جهان روای جدید را پیدا می‌کنیم بدون اینکه ارز متعلق به ما باشد. تلفیق بلاکچین و قابلیت توثیق رمزارز می‌تواند شرایطی به وجود آمدن اعتماد بین کشورهای پذیرنده و ایجاد و ابزار پرداخت را مهیا کند.
انتشار گواهی سپرده دارایی
به گفته جلال، فرصت دیگری که رمزارزها ایجاد می‌کنند انتشار گواهی سپرده دارایی یا توکن است. این گواهی‌ها به دلیل شناخته شده بودن و ارزشی که دارند می‌توانند به عنوان ابزار تضمین مورد بهره‌برداری قرار بگیرند و مفهوم خرید اعتباری و مدت‌دار را در کشور احیا کنند. می‌توانیم حتی واردات شرکت‌های صادراتی را از این محل انجام بدهیم.
وی در پایان سخنان خود تاکید کرد که وزارت اقتصاد از ایده‌های شرکت‌ها و فعالان حوزه رمزارز در خصوص استفاده از فرصت‌هایی که ایجاد می‌شود استقبال می‌کند و آمادگی لازم برای ایجاد زیرساخت نهادی جدید را دارد.
تهدیدهایی که ترس آن‌ها را رقم می‌زند
«محمدسعید شادکار» عضو هیات علمی دانشگاه الزهرا (س) نیز درباره تهدیدها و فرصت‌های دنیای رمزارزها افزود: بسیاری از تهدیدها و فرصت‌هایی که از آن صحبت می‌شود ناشی از ترس و نگرانی و احتیاط جدی رگولاتور (تنظیم مقررات) در این حوزه است.
وی افزود: عدم شناخت و رصد شفافیتی که وجود ندارد باعث شده این ظرفیت‌های این حوزه بالفعل نشده و برخی تهدیدات بالفعل شوند. مساله اصلی برای کنترل تهدیدها این است که ترس و نگرانی از منظر رگولاتور را برطرف کنیم. ملاحظه تقویت شفافیت و کنترل‌پذیری رمزارزها است تا بتوانیم ظرفیت‌هایی که در این بین وجود دارند را نیز شناسایی کرده و از آن بهره‌برداری کنیم.
این کارشناس اقتصادی درباره نگاه بانک مرکزی به رمزارزها گفت: با توجه به جنبه‌های ارزی و پولی که رمزارزها دارند حتماً پای بانک مرکزی در میان است و باید در این خصوص مطالبه انجام شود تا فعالیت مثمرثمر و مفیدی داشته باشد.
شادکار تاکید کرد: اگر ساماندهی درست انجام شود می‌تواند توسعه کاربردها را به همراه داشته باشد. رفع موانع در حوزه توسعه تجارت بین‌الملل می‌تواند کمک‌کننده باشد تا مشکلاتی که در این حوزه وجود دارد را مرتفع کنیم.
وی گفت: زمانی که بازیگران بتوانند فعالانه در فضایی قانونمند فعالیت کنند، فناوری و کاربردهای این حوزه این قابلیت را دارند تا نقش‌هایی را ایفا کنند. با این شیوه می‌توان اقتصاد خود را از فرصت‌های موجود در این حوزه بهره‌مند و مشکلات را رفع کنیم.
نیاز به نگاه جامع به مقوله رمزارزها داریم
«محسن رضایی صدرآبادی» دبیر ستاد ملی رمزارزش‌ها گفت: سابقه سیاست‌گذاری نشان می‌دهد هر زمان که تقاضا زیاد شده و پول‌های مردم وارد هر بازاری شده موضوعات برای دولتمردان و مجلس جدی شده است. از نظرم فرصت‌ها و تهدیدهای این حوزه دست خودمان است.
وی افزود: تا زمانی که کارهای ایجابی انجام ندهیم، فرصت‌ها به هیچ وجه اتفاق نمی‌افتند و تهدیدات به ناچار و به دلیل عدم سیاست‌گذاری ایجاد می‌شود. زمانی که کاری نمی‌کنیم تهدیدات بالقوه به فعل تبدیل می‌شوند
دبیر ستاد ملی رمزارزش‌ها تصریح کرد: نگاه ما برای سیاست‌گذاری در این حوزه باید نگاه جامع و اکوسیستمی باشد. ببینیم چه فرایندهایی در این سیستم رخ می‌دهد و بعد با توجه به اتفاقاتی که در آینده پیش‌بینی می‌شود برای آن‌ها سیاست‌گذاری کنیم.
رضایی خاطرنشان کرد: در سال‌های گذشته به وجه ارزی این پدیده نگاه شده اما به وجه تولیدی آن نگاه نشده است. در حوزه تولید و استخراج ممنوعیت و ناترازی انرژی مطرح شد. در نگاه جامع باید به ۴ محور تولید، نگهداری، خرید و فروش و ابزار پرداخت بودن رمزارزها توجه شود و در حوزه سیاست‌گذاری باید هر چهار محور مورد توجه قرار گیرند.
رضایی درباره تهدیدات و فرصت‌ها افزود: عمومی‌ترین تهدیدهایی که در دنیا مطرح شده پولشویی، فساد، فرار مالیاتی، تراکنش‌های سیاه و مسائلی از این دست است. برای مقابله با این تهدیدها باید سیاست‌گذاری درست انجام داد. با توجه به تجریه دنیا و اقداماتی که انجام شده، مهم‌ترین راهکاری که استفاده شده راه‌اندازی زیرساخت‌هایی برای رصد و کنترل است. شرکت‌های رصد و تحلیل حوزه رمزارزها در کشورهای دنیا روتین شده و می‌توان با این قبیل اقدامات از تهدیدات حوزه رمزارزها جلوگیری کرد.
هنوز در حوزه رمزارزها قانون رسمی نداریم
«مهدی فاطمیان» رییس هیات مدیره انجمن فین‌تک در خصوص موضوع مورد بحث تاکید کرد: فاصله فعالان حوزه رمزارزها با رگولاتور این بخش فاصله زیادی است. در این حوزه عملاً یک شکلی از رسمیت‌بخشی رخ داده، اما نمی‌توان به عنوان قانون از آن یاد کرد.
وی گفت: یکی از کارهای خوبی که پلتفرم‌های رمزارزی می‌توانند در این شرایط ویژه اقتصادی انجام بدهند دور زدن انواع تحریم‌هایی است که وجود دارد.
رییس هیات مدیره انجمن فین‌تک ادامه داد: فرصتی پیش‌آمده تا بتوانیم، ابزارهای خدماتی که توسط شرکت‌های دانش‌بنیان ارائه می‌شود را از این طریق به فروش برسانیم. این فرصت تا به این لحظه مورد توجه قرار نگرفته است.
فاطمیان افزود: مهم‌ترین تهدیدی که از سوی بانک مرکزی مطرح می‌شود، زیر سوال بردن حاکمیت پولی توسط رمزارزها است. آن‌ها فکر می‌کنند اگر به رمزارزها رسمیت بدهند رایج‌تر می‌شود و کاربردپذیری بیشتری پیدا می‌کند و این حاکمیت پولی بانک مرکزی را زیر سوال می‌برد.
فاطمیان تاکید کرد: مساله بعدی قوانین مبارزه با پولشویی است. اگر نگاهی به اف ای تی اف بیندازیم، درباره رمزارزها خیلی صحبت نشده است؛ اما رمزارزها به دلیل خاصیت و ماهیتی که دارند می‌توانند از این دست مسائل جلوگیری کنند. به نظر می‌رسد که بازیگران فعلی کشور در حوزه رمزارز به این بلوغ رسیده‌اند و امکان توسعه ابزارهای مبارزه با پولشویی نیز فراهم است. می‌توانیم با تعامل بخش خصوصی این دغدغه‌ها را مطرح کنیم تا به آن پاسخ بدهند.
رییس هیات مدیره انجمن فین‌تک افزود: اگر این حوزه را بین مردم کاربردپذیر کنیم تا به یک ابزار رایج پرداخت تبدیل شود، به واسطه نظارت‌پذیری خیلی زیادی که این شبکه دارد طبیعتاً می‌توان از بی‌قانونی جلوگیری کرد. جلوگیری از تخلفاتی مانند سایت‌های شرط‌بندی که امروز در شبکه بانکی مشاهده می‌شود از جمله فرصت‌های دنیای رمزارزها است.
وی تاکید کرد: سیاست فعلی که در مقابل رمزارزها داریم ابتدا بی‌تفاوتی بعد انسداد و محدودسازی و الان در ره‌نگاشت نسخه جدید بانک مرکزی ساماندهی و تنظیم‌گری عنوان شده است. هیچ یک از این موارد نگاه توسعه‌ای به رمزارز نداشته است.
فاطمیان تاکید کرد: زمانی که رمزارز را به عنوان دارایی بپذیریم می‌توانند توثیق باشد و وام بدهد. اگر آن را به عنوان یک پول بپذیریم به علت قابلیت نقدشوندگی و سرعت بالایی که دارد می‌تواند در ابزارهای بانکی کاربرد داشته باشد. اگر آن را به شکل تامین مالی نگاه کنیم همین الان گروهی از کسب‌وکارها داریم که خیلی از پروژه‌هایی که در حوزه ساخت و ساز وجود دارد، با تامین مالی جمعی، سرمایه جذب می‌کنند. اگر آن را به عنوان ابزار جابه‌جایی و ارزی بپذیریم سرمایه‌گذار خارجی می‌تواند در پروژه‌های داخلی شرکت کند و از سود بهره ببرد و در نهایت اگر رمزارز را به عنوان دارایی نگاه کنیم مهم است که با ابزار مالیاتی کاربر ایرانی را سمت پلتفرم‌های خارجی سوق ندهیم. باید در این حوزه هوشمندانه پیش برویم.
رمزارزها قابلیتی شبیه به دارایی دارند
«عباس آشتیانی» کارشناس حوزه بلاکچین گفت: قابلیت تهاتر و جابه‌جایی به رمزارزها جایگاهی شبیه دارایی داده است. ما باید این موضوع را بپذیریم که این دارایی قابلیت جابه‌جایی بین‌المللی را دارد. در تجارت خارجی رمزارزها در حال نقش‌آفرینی هستند. در کشور ما به ارز شبیه کالا نگاه می‌شود و انگیزه حفظ سرمایه موضوعی برای خرید ارز است. ورود مردم به این قبیل دارایی‌ها به علت تورم نیست؛ بلکه معلول آن است. ما باید تورم را علت بدانیم و انگیزه حفظ ارزش پول توسط مردم را باید معلولی بدانیم که باعث می‌شود مردم به سمت بازارهای ارز و طلا بروند.
آشتیانی تاکید کرد: این برای کشور تهدیداتی را ترسیم می‌کند. از تهدیداتی که از سوی بانک مرکزی مطرح شد امکان فرار سرمایه، حضور مردم برای تبدیل پول ملی به ارز، تاثیر منفی بر نرخ ارز و عدم کنترل جریان دارایی و امکان سیاست‌گذاری بود. پس از تحقیقات انجام شده این تهدیدات شناسایی شدند، اما با گذشت چند سال از ظهور دنیای رمزارزها در کشور برخی از تهدیدات دیگر محلی از اعراب ندارند و برای برخی راه‌حل ارائه شده است.
کارشناس حوزه بلاکچین افزود: کشور در حوزه فنّاوری و رگولاتوری قدم‌های خوبی برداشته است. در کنار این تهدیدات فرصت‌هایی مانند تسهیل تجارت خارجی، کاهش فشار بر بازار ارز، امکان ارزآوری، تامین مالی بین‌المللی وجود دارند که از بین نرفته‌اند، اما به آن‌ها توجه کمی شده است. باید از آن‌ها به بهترین شکل استفاده کرد.
آشتیانی گفت: ما سه دسته بازار رمزارز در کشور داریم. بازار تنظیم‌پذیر که اکنون به صورت غیررسمی فعالیت می‌کند. بازار غیررسمی کشور که تهدید بزرگ برای حکمرانی ارزی و ریال است. بازار زمینی نیز نوع سوم بازارهای رمزارز است. باید با توجه به ویژگی‌های فناوری که رمزارزها دارند در این حوزه شفافیت شکل بگیرد.