به گزارش خبرنگار گروه علم و آموزش ایرنا، دکتر علی اسدی رییس پارک علم و فناوری دانشگاه تهران، دکتر فرهنگ فصیحی رییس پارک علم و فناوری دانشگاه صنعتی امیرکبیر و دکتر بهنام طالبی رییس پارک علم و فناوری دانشگاه صنعتی شریف با حضور در میزگرد ایرنا که به منظور بررسی «چالش‌های پارک‌های علم و فناوری و راهکارهای ارتقای کمی و کیفی خروجی پارک‌ها» برگزار شد، از مسائل بودجه‌ای و فرآیندهای طولانی مالی برای شرکت‌های دانش‌بنیان به عنوان مهمترین چالش‌ها نام بردند.
دکتر علی اسدی، رییس پارک علم و فناوری دانشگاه تهران، پارک‌های علم و فناوری را پرچمدار عرصه توسعه فناوری و نوآوری کشور دانست و گفت: قانون جهش تولید دانش بنیان که در دولت سیزدهم به تصویب مجلس شورای اسلامی رسید، ظرفیت‌های بسیار خوبی را در اختیار شرکت‌های دانش‌بنیان، هسته‌ها و واحدهای فناور و نوآور قرار می‌دهد و ضروری است از این ظرفیت و محورهایی که در قانون پیش‌بینی شده است، به نحو مطلوب برای توسعه فعالیت‌های دانش‌بنیان در کشور بهره برداری شود.
وی با بیان اینکه با وجود روند رو به جلوی پارک‌های علم و فناوری، خدمات و توسعه فعالیت‌های آنها با چالش‌هایی همراه بوده است، افزود: برای تحقق توسعه زیست بوم فناوری و نوآوری با کیفیت مطلوب، لازم است توجه بیشتری به پارک‌های علم و فناوری شود.
فرآیندهای طولانی مالی برای شرکت‌های دانش‌بنیان
رییس پارک علم و فناوری دانشگاه تهران، با اشاره به تقسیم‌بندی پارک‌های علم و فناوری به پارک‌های «دستگاهی»، «استانی» و «دانشگاهی»، فرآیند طولانی در زمینه مسائل مالی شرکت‌های دانش‌بنیان مستقر در پارک‌های علم و فناوری را یک چالش برشمرد و تاکید کرد: استقرار، عضویت و ورود شرکت‌های دانش‌بنیان به پارک‌های علم و فناوری باید طی ۴۸ ساعت تعیین تکلیف شود اما این فرآیند بسیار طولانی و پیچیده‌ای که در حال حاضر از نظر مالی با آن مواجه هستیم، کار را بسیار با مشکل مواجه کرده است.
تاکید بر تقویت شبکه‌سازی بین شرکت‌ها و پارک‌های علم‌وفناوری
رییس پارک علم و فناوری دانشگاه تهران بر تقویت شبکه‌سازی بین شرکت‌ها و پارک‌های علم و فناوری تاکید کرد و گفت: این هم‌افزایی دارای اهمیت بالایی است تا بتوانیم در مدت زمان کمتر، خدمات و محصولات باکیفیت‌تری را به جامعه عرضه کنیم. علاوه بر این، مساله دیگری که در پارک‌های علم و فناوری باید مورد توجه قرار گیرد، این است که تمام ابعاد و مولفه‌های زنجیره ارزش یا زنجیره نوآوری و فناوری را مورد توجه قرار دهیم که اولین مولفه آن بحث تدوین و ارائه ایده‌ها است.
وی از مراکز نوآوری مستقر در دانشگاه‌ها به عنوان کانون، مرکز و مکان زایش و رویش شرکت‌های دانش‌بنیان یاد کرد و گفت: استفاده از ظرفیت ایده‌پردازی دانشجویان تحصیلات تکمیلی و اعضای هیات علمی بسیار مهم است چراکه کانون های رویش و خاستگاه تولید علم و ثروت دقیقا از هسته‌های فناور و تیم‌های دانشجویی و اساتید جوان هستند.
چالش حذف ردیف اعتباری مستقل پارک‌های علم و فناوری دانشگاهی
دکتر سید فرهنگ فصیحی، رییس پارک علم و فناوری دانشگاه صنعتی امیرکبیر نیز در میزگرد ایرنا اظهار داشت: مهمترین بحث در فعالیت پارک‌های علم و فناوری، موضوع بودجه است. اکنون نیز فصل بودجه است.
وی افزود: همزمان با اصلاحاتی که حدود دو سال گذشته در بودجه دانشگاه‌ها و حذف برخی ردیف‌ها صورت گرفت، بودجه پارک‌های علم و فناوری دانشگاهی ذیل ردیف بودجه دانشگاه ها قرار گرفت. این اقدام در حالی صورت گرفته است که در سیاست کلی کشور، حل مسائل در حوزه فناوری و به دست دانش‌بنیان‌ها و واحدهای فناور دیده شده، اما عکس این سیاست، در حوزه بودجه پارک‌های علم و فناوری عمل شده است.
فصیحی ادامه داد: درواقع اختیار اعتباری که در راستای سیاست‌های کلی کشور باید به حوزه توسعه فناوری از مسیر پارک‌ها اختصاص پیدا می‌کرد، به دانشگاه‌ها داده شده است و دانشگاه‌ها نیز با توجه به دلایل مختلف، با مسائل متعددی روبرو هستند؛ به خصوص در دانشگاه‌های دولتی که عمده هزینه تحصیل دانشجویان در آنها رایگان است و با توجه به تامین موارد مختلف اعم از بحث‌های رفاهی و آموزشی دانشجویان، فرآیند اختصاص اعتبار به پارک‌های دانشگاهی دچار مشکل شده است.
وضعیت بودجه‌ای پارک‌های دانشگاهی به مسیر قبلی خود برگردد
رییس پارک علم و فناوری دانشگاه صنعتی امیرکبیر به اهمیت و رسالت پارک‌های علم و فناوری دانشگاهی در زمینه تجاری‌سازی دستاوردهای علمی و تحقیقاتی دانشگاه‌ها اشاره کرد و گفت: با توجه به اینکه پارک‌های علم و فناوری دانشگاهی در مجاورت دانشگاه‌ها قرار دارند، می‌توانند سرمایه‌گذاری صورت گرفته در حوزه تحقیقات را بهره‌ور و مولد کرده و دارایی فنی و دانشی دانشگاه را به نفع حل مسائل و نیازهای کشور بالفعل کنند.
فصیحی افزود: از این رو، با توجه به ماموریت مهم پارک‌های دانشگاهی، انتظار می‌رود دولت و مجلس شورای اسلامی کمک کنند تا وضعیت بودجه‌ای پارک‌های دانشگاهی به مسیر قبلی خود بازگردد.
هشدار درباره کمرنگ شدن اولویت‌ها
وی افزود: وقتی یک محور را در اولویت قرار می‌دهیم، دیگر در عمل نباید آن اولویت را کمرنگ کنیم. اگر در حال حاضر اولویت دارد که واحدهای فناور و مجموعه‌های صاحب دانش بیایند و به کسب‌وکار تبدیل شوند و کسب‌وکارها به حل مسائل فنی کشور کمک کنند، باید به استقرار پارک‌های علم و فناوری به عنوان بسترساز این کار کمک کرد و مسائل قانونی آنها رعایت شود که بودجه فقط یکی از مصداق های آن است.
فصیحی ادامه داد: پارک‌های علم و فناوری دانشگاهی میزبان کسب‌وکارها یا تیم‌های فناوری هستند که قرار است برای رشد کشور روی مسائل کلیدی متمرکز شوند. اگر نتوانیم فضایی فراهم کنیم که حضور در این پارک‌ها با نبودن آنها فرق کند، صاحبان ایده و شرکت‌های دانش‌بنیان هم سوال می‌کنند که چرا برای ایجاد کسب‌وکارهای فناورانه برای حل مسائل کشور باید در پارک علم و فناوری حضور داشته باشیم.
وی در ادامه با بیان اینکه دو قانون «حمایت از شرکت‌ها و موسسات دانش‌بنیان» و «جهش تولید» در زمینه تسهیل و روانی برخی مقررات کمک کرده است، اظهار داشت: بحث اعتبار مالیاتی که اخیرا مطرح شده است، در این قانون کمک خوبی کرد؛ هر چند هنوز به آن روانی که باید اتفاق بیفتد، محقق نشده است. اینجاست که باید یک تشویقی صورت گیرد که اعتبار در همان مجاری که برایش پیش‌بینی شده است، صرف شود.
فصیحی در این خصوص توضیح داد: در واقع از مسیر پارک‌های علم و فناوری دانشگاهی است که می‌توانند این اعتبار را به صورت هدفمند به واحدهای فناور و صندوق‌های پژوهش و فناوری که مکمل نقش پارک‌ها در فضای سرمایه‌گذاری هستند، برسانند. یعنی بخشی از راهبری و هدایت محتوایی توسعه کسب‌وکارها برای شرکت‌های دانش‌بنیان را پارک‌های علم و فناوری انجام می‌دهند. بحث‌های تامین مالی را نیز صندوق‌های پژوهش و فناوری انجام می‌دهند و عموما دانشگاه‌های دارای پارک علم و فناوری، دارای صندوق هم هستند و می‌توانند به خوبی عمل کنند.
حضور در دامنه جغرافیایی پارک، از شروط عضویت شرکت‌ها در پارک حذف شود
وی با اشاره به نیاز به تغییر برخی مقررات، بیان داشت: مجموعه‌های مختلفی متقاضی عضویت در پارک‌های علم و فناوری هستند. از قدیم بنا بر این بوده است که اگر قرار است مزایایی از سوی پارک‌های علم و فناوری به شرکت‌های دانش‌بنیان تعلق بگیرد، این مزایا باید برای شرکت‌هایی باشد که در جغرافیای پارک علم و فناوری مستقر هستند.
فصیحی ادامه داد: پس از مطرح شدن بحث نواحی نوآوری، این موضوع در حال مطرح شدن است که بتوانیم تفسیر کنیم اگر شرکت یا واحد فناوری می‌خواهد عضو پارک علم و فناوری شود، الزاما شرط حضور در دامنه جغرافیایی پارک مطرح نباشد؛ چون جغرافیای بسیاری از پارک‌ها شاید فضای کافی برای استقرار نداشته باشد.
وی افزود: بنابراین امیدواریم بتوانیم از مفهوم ناحیه نوآوری استفاده کرده و شرایطی فراهم آوریم که مجموعه‌ها بتوانند در فضای خودشان یا در جایی که مشغول به کار هستند، مستقر باشند ولی بحث عضویت آنها به جغرافیا گره نخورد و بشود این شبکه‌سازی را به نحو بهتری انجام داد. این موارد بیشتر از این جنبه دارای اهمیت است که بتوان شبکه مجموعه‌های فناوری را در خدمت حل مسائل به کار گیریم.
فصیحی همچنین با بیان اینکه پارک‌های علم و فناوری بستر خوبی برای تسهیل‌گری تعریف مساله برای سمت متقاضی فناوری در بخش خصوصی و دولتی هستند، ادامه داد: با توجه به اینکه پارک‌های علم و فناوری نهادهای واسط هستند، لازم است تلاش جدی شود که مجموعه‌های صاحب مساله در ارتباط با پارک‌ها بتوانند مسائل خود را به خوبی تعریف کنند.
وی ادامه داد: در بسیاری از اوقات ظرفیت حدود هشت هزار شرکت دانش‌بنیان و ۱۳ هزار واحد فناور مستقر در پارک‌های علم و فناوری در کشور چندان بالفعل و فعال نمی‌شود چراکه بعضا در میدان تقاضا، تعریف مسائل از سوی طرف‌های متقاضی به نحو مناسب و به موقع صورت نمی‌گیرد.
بودجه کل پارک‌های علم و فناوری کشور کمتر از نصف بودجه یک دانشگاه است
دکتر بهنام طالبی، رییس پارک علم و فناوری دانشگاه صنعتی شریف نیز در توصیف چالش‌های بودجه‌ای پارک‌های علم و فناوری گفت: بودجه کل پارک‌های علم و فناوری کشور کمتر از نصف بودجه یک دانشگاه است. طبیع است به اندازه‌ای که به یک موضوع اهمیت می‌دهید، می‌توانید از آن انتظار داشته باشید.
وی ادامه داد: یکی از مصادیق اهمیت قائل شدن برای پارک‌های علم و فناوری، تخصیص منابع و اختیارات به پارک‌ها است اما آنچه که در حال حاضر در قبال پارک‌ها مشاهده می‌شود، در شأن و جایگاه پارک‌های کشور نیست. بازیگر اصلی ارتباط بین صنعت و دانشگاه، پارک‌های علم و فناوری هستند که می‌توانند نقش واسط داشته باشند و موضوعات را به زبان طرف مقابل ترجمه کنند؛ زیرا ادبیاتی که در صنعت وجود دارد، با ادبیاتی که در دانشگاه جریان دارد، متفاوت است که خیلی از اوقات به منظور وفق پیدا کردن این دو ادبیات، به یک واسط احتیاج است که این واسط می‌تواند پارک علم و فناوری باشد.
تاکید بر پایداری فضای قوانین و مقررات پارک‌های علم و فناوری
وی درباره قوانین و مقرراتی که می‌تواند تسهیل‌کننده فعالیت پارک‌های علم و فناوری باشد، گفت: مهمتر از قوانین و مقررات، پایداری فضای قوانین و مقررات در کشور است. قانون خیلی خوب و مدرن جهش تولید دانش‌بنیان در سال گذشته به تصویب رسیده است و باید به این قانون بها دهیم و تمام همّ و غمّ کشور این باشد که این قانون ساری و جاری شود تا بتوانیم انتظاراتی را که از آن داشته‌ایم، محقق کنیم.
فصیحی افزود: اگر مرتب پشت سر یک قانون، ده‌ها قانون دیگر تصویب کنیم، عملا گویی قانون‌های قبلی را کمرنگ کرده‌ایم. پایداری فضای قوانین و مقررات به نوبه خود خیلی مهم است، حتی اگر قانون کاملی هم نباشد. ولی باید فضا و فرصت داده شود تا قانون بتواند اجرایی شوند و ایرادات آن مشخص شده و این ایرادات به موقع رفع شوند.