به گزارش گروه سیاست خارجی ایرنا؛ رستم امام‌علی، رئیس مجلس ملی تاجیکستان امروز وارد تهران شد تا با مقامات عالی کشورمان دیدار داشته باشد.
پسر بزرگ امام‌علی رحمان، در حالی اکنون در تهران حضور دارد که دو کشور به دلیل نزدیکی‌های فراوان تاریخی، فرهنگی و زبانی زمینه‌های مشترک بالایی جهت همکاری با یکدیگر دارند. به خصوص آنکه در دولت سیزدهم و با توجه به رویکرد دستگاه دیپلماسی ایران مبنی بر توجه ویژه به کشورهای آسیایی، روابط تهران و دوشنبه تاکنون نیز جهش جدی داشت است.
پبوندهای ناگسستنی
پس از فروپاشی شوروی، جمهوری اسلامی ایران از اولین کشورهایی بود که استقلال تاجیکستان را به رسمیت شناخت. حتی در شرایط بحرانی ابتدای استقلال نیز که بسیاری از کشورها از تاجیکستان گریخته بودند، سفارت جمهوری اسلامی ایران فعالانه در دوشنبه مشغول بود. با این وجود همکاری های دو کشور فراز و نشیب‌هایی نیز به خود دیده است اما اشتراکات بالای فرهنگی، زبانی، دینی و تاریخی و تمدنی مانع از آن شده است که این روابط از هم گسیخته شود. همین اتفاق باعث شده است تا رهبر معظم انقلاب از روابط دو کشور با عنوان «روابط خویشاوندی» یاد کنند.
در مدت سی سال بیش از سی سفر توسط روسای جمهور دو کشور انجام شده و همچنین ۱۷۰ سند مهم همکاری بین دو کشور به امضا رسیده است که نقش مهمی در چهارچوب قانونی جهت توسعه بیشتر روابط دو جانبه را داشته است.
ایران در طول سالیان زیاد، صادرات محصولات مختلف غذایی، ماشین آلات و تجهیزات و مصالح ساختمانی را به تاجیکستان داشته و در مقابل الیاف پنبه، نخ و آلومینیوم وارد کرده است. همکاری دو کشور در حوزه‌های مختلف اقتصادی از جمله اجرای پروژه ساخت نیروگاه برق آبی سنگ توده-۲ و همچنین حضور فعالانه ایران در پروژه‌های سد و نیروگاه برق آبی راغون، تونل استقلال، اجرای تصفیه خانه آب دوشنبه و... عمق روابط دو کشور را نشان می‌دهد.
ماجرای یک افول و صعود
با قدرت گرفتن دولت حسن روحانی در سال ۱۳۹۲ و کاهش توجه به کشورهای آسیایی هر روز دو کشور شاهد کاهش روابط خود در حوزه های گوناگون به خصوص مبادلات اقتصادی بودند.
کاهش بیش از پنج برابری حجم معملات دو کشور در سال ۱۳۹۹ نسبت به سال ۱۳۹۲ گواه این مساله است. درحالیکه دولت یازدهم حجم تجارت ۳۰۰ میلیون دلاری را در روزهای ابتدایی قدرت گرفتن تحویل گرفته بود، حجم تعاملات اقتصادی دو کشور در روزهای پایانی دولت دوازدهم به ۵۷ میلیون دلار رسیده بود.
اما دولت سیزدهم بلافاصله بعد از قدرت گرفتن خود به تقویت روابط با کشورهای همسایه و آسیایی مبادرت کرد. تا جاییکه سفیر تاجیکستان در ایران چندی قبل خبر داد تجارت دو کشور ایران و تاجیکستان در طول دولت سیزدهم تا ۵ برابر افزایش یافته و این حاصل اراده دو کشور برادر بر افزایش مناسبات تجاری دو کشور است.
این تغییر نگاه و توجه به ظرفیت کشورهای منطقه البته از نظر نخبگان منطقه دور نماند. «آسیا پلوس» که یکی از رسانه های پرمخاطب تاجیکستان است، چند روز بعد از انتخابات ریاست جمهوری ۱۴۰۰ با انتشار گزارشی نوشت: «امروز هنگامی که روند انتقال قدرت از رئیس جمهور سابق به رئیس جمهور منتخب ایران شروع شده است، می‌توان گفت از همان ابتدای ریاست «حسن روحانی» روابط ایران و تاجیکستان به خوبی پیش نرفت. البته دلایل عینی هم وجود داشت. یکی از آن و احتمالاً مهمترین آن به طور کامل مشغول شدن دولت دوازدهم به حل برنامه هسته‌ای با آمریکا و کشورهای اروپایی بود؛ هر آنچه که ارتباط مستقیمی با حل این مسئله نداشت، برای تیم حسن روحانی از اولویت برخوردار نبود.»
با باز شدن گره‌های دیپلماتیک و تغییر معادلات توسعه روابط به سرعت کلید خورد. این بهبود روابط باعث شد دولت سیزدهم در گام ابتدایی اقدامات دیپلماتیک، با بهبود روابط با تاجیکستان و جلب موافقت این کشور به عضویت «سازمان همکاری‌های شانگهای» نائل آید.
توسعه روابط دو کشور از حوزه اقتصادی و سیاسی به همکاری‌های دفاعی
اردیبهشت سال گذشته کارخانه تولید پهپاد تمام ایرانی ابابیل۲ در دوشنبه پایتخت تاجیکستان افتتاح شد. این کارخانه به عنوان نخستین خط تولید یک پهپاد عملیاتی در کشور دیگر با حضور سرلشکر باقری و شیرعلی میرزا وزیر دفاع و جمعی از فرماندهان عالی‌رتبه کشور تاجیکستان آغاز به کار کرد.
سرلشکر باقری رئیس ستاد کل نیروهای مسلح در مراسم افتتاح این کارخانه گفت: امروز در جایگاهی هستیم که می‌توانیم علاوه بر رفع نیازهای داخلی به کشورهای هم‌پیمان و دوست در جهت افزایش امنیت و صلح پایدار، تجهیزات نظامی صادر کنیم.
تهران و دوشنبه در مسیر توسعه و تعمیق روابط
این اتفاقات نشان از عزم دو کشور در توسعه روابط همه جانبه دارد. اکنون نیز با سفر یکی از مقامات عالی رتبه تاجیکستان گامی دیگر در توسعه روابط دوجانبه ایران و تاجیکستان برداشته شد. دو کشور مصمم هستند تا همکاری‌های خود را به پشتوانه اشتراکات بالای زبانی، تمدنی، فرهنگی و تاریخی گسترش داده و فصل جدید روابط خود را با قدرت بیشتری به پیش ببرند.