به گزارش خبرنگار ایرنا ، استان اردبیل به لطف منابع خدادادی ظرفیت‌های بسیاری در بخش‌های صنعت و معدن دارد و به یمن هم‌مرز بودن با کشور جمهوری آذربایجان و برخورداری از گمرک فعال در بحث تجارت نیز می‌تواند نقش‌آفرین باشد.
۲ سال گذشته اما با توجه به سیاست همسایگی دولت سیزدهم، فرصتی مناسب برای استان اردبیل به عنوان یکی از دروازه‌های تجارت جمهوری اسلامی ایران با کشورهای منطقه قفقاز و آسیای مرکزی به وجود آمد.
در مجموع شرایط به گونه‌ای پیش رفت که در همین چند سال گذشته سهم ناچیز بخش صنعت در حوزه اشتغال استان اردبیل با اقدام‌ها و برنامه‌ریزی‌های انجام شده، به حدود ۳۰ درصد افزایش یافت.
کارشناسان امر البته بر این باور هستند که به دلیل فقدان سرمایه‌گذاری کلان دولتی در دوران پیش و پس از انقلاب، استان اردبیل از عقب‌ماندگی تاریخی در بحث توسعه به ویژه در بخش صنعت رنج می‌برد و از این رو به اقدام‌هایی در راستای تسهیل و تسریع رونق این بخش نیاز دارد.
دولت سیزدهم نیز از زمان روی کار آمدن با شناخت دقیق موضوع، برای رفع مشکل‌ها و کاستی‌ها فعالیت‌هایی را آغاز کرد که در سال دوم دوره خدمت به صورت جدی‌تری پیگیری شد و در همین راستا "مسعود ایرانی" مدیرکل صنعت ، معدن و تجارت استان اردبیل در گفت و گو با خبرنگار ایرنا به تشریح برنامه‌ها و اقدام‌های صورت گرفته در بخش‌های صنایع و معادن استان پرداخت.
ایرنا: چند واحد تولیدی در سطح استان داریم؛ لطفا به آمار اشتغال آنها نیز اشاره بفرمایید
ایرانی: یک هزار و ۱۲۴ واحد دارای پروانه فعالیت با اشتغال ۲۵ هزار و ۵۰ نفر در استان فعال هستند ، علاوه بر این ۹ هزار و ۶۴۷ واحد صنوف تولیدی با اشتغال ۲۹ هزار و ۹۴۱ نفر در استان فعالیت می‌کنند. این آمار منهای افراد شاغل در واحدهای توزیعی و خدماتی استان است . در مجموع حدود ۵۵ هزار نفر در بخش تولید استان اشتغال دارند که همه این آمارها در سامانه‌های مختلف ثبت شده و قابل راستی‌آزمایی است.
ایرنا: چند واحد راکد یا تعطیل در بخش‌های صنف و صنعت استان شناسایی شده است؟
ایرانی: حدود هفت تا هشت درصد برابر با ۱۰۰ تا ۱۱۰ واحد تولیدی استان در سال‌های گذشته به واحدهای راکد تبدیل شدند که با تلاش‌های صورت گرفته در سال جاری از این تعداد ۱۰ واحد احیا شد و به چرخه فعالیت برگشت و همچنان تلاش داریم تا پایان سال این آمار را افزایش دهیم.
ایرنا: برنامه مشخص شما برای احیای واحدهای راکد چیست؟
ایرانی: برنامه ما احیای ۱۵ واحد تا پایان سال بود؛ البته تصمیم‌گیری برای برخی موارد به صورت عمومی و کشوری است که از جمله می‌توان به ارائه تسهیلات بانکی اشاره کرد؛ اگر تسهیلاتی که برای احیای
واحدهای راکد هست، در اختیار ما قرار بگیرد، می‌توانیم نسبت به احیای واحدهای راکد بیش از این آمار اقدام کنیم و با سرمایه در گردش، سرمایه برای بهسازی و نوسازی تجهیزات و ماشین‌آلات آنها را به چرخه فعالیت بازگردانیم. منتظریم تا اعتبارها و مبالغ به بانک‌های استان ابلاغ شود تا اقدام لازم برای معرفی به بانک‌ها در قالب تبصره ۱۶، تبصره ۱۸، رونق تولید، اعتبارهای داخلی بانک‌ها و سایر منابع
انجام گیرد؛ چرا که با فعال کردن این واحدهای راکد هم عمر دوباره به واحد داده می‌شود و هم افراد متخصصی که بیکار شدند بتوانند دوباره مشغول به کار خواهند شد.
ایرنا: برخی واحدها غیرقابل احیا عنوان می‌شوند؛ این واحدها چه مشکلاتی دارند که در قالب غیرقابل احیا تقسیم‌بندی می‌شوند؟
ایرانی: برخی واحدها مشکل اختلاف شرکا و فوت صاحب امتیاز اصلی دارند یا به دلیل اختلاف‌های مالی و حقوقی و پرونده‌هایی برایشان تشکیل می‌گردد که این موجب می‌شود تا واحد برای رسیدگی و تعیین تکلیف پلمب شود ، برخی دیگر تولیداتشان مورد نیاز مردم نیست ، برای تولیداتشان رغبتی در بازار وجود ندارد. این عده باید زودتر موقعیت را شناسایی و نسبت به تغییر خط تولید و محصولاتشان اقدام می‌کردند اما به لحاظ فنی و دانشی نتوانستند خود را با شرایط روز وفق دهند.
البته مسائل دیگری مانند ناتوانی در تامین مواد اولیه و بحث‌های مرتبط با تحریم نیز وجود دارد؛ در مجموع هر واحد ممکن است مساله خاص خود را داشته یا همزمان با چند مساله درگیر باشد؛ به طوری که با رفع یک مشکل، مشکل دیگری پا برجا بماند و مجموعه را همچنان از چرخه فعالیت خارج نگهدارد.
ایرنا: شرایط استان اردبیل در بخش معدن چگونه است و چند واحد معدنی در استان فعال است؟
ایرانی: استان اردبیل از بابت معدن‌هایی مانند سنگ‌های زینتی، سنگ لاشه، شن و ماسه که در فعالیت‌های عمرانی و ساختمانی کاربرد دارند، بسیار غنی بوده و از شمال تا جنوب استان پراکنده است. بیش از ۲۵۰ معدن در استان دارای پروانه فعالیت هستند. در چند سال گذشته هم بحث پلی متال فعال و چندین پهنه معدنی شناسایی شده است که دارای رگه‌های مس، نقره و طلا هستند؛ فرایند واگذاری این معادن هم آغاز شده تا نسبت به اکتشاف در آن محدوده‌های معدنی با جذب سرمایه‌گذاران دولتی و بخش خصوصی اقدام لازم صورت گیرد.
البته در چند نقطه به نتایج قابل توجهی رسیدیم و اگر این روند ادامه پیدا کند، جزو استان‌های تراز اول ایران در ذخایر فلزی خواهیم شد؛ اگر این اتفاق رخ دهد، در توسعه استان و منطقه‌ای که در آن معدن شناسایی شده، بسیار موثر خواهد بود. این موضوع به جد در حال پیگیری است و نتایج حاصله به مردم اطلاع‌رسانی خواهد شد.
پس از تثبیت استخراج نیز روی بحث تغلیظ و صنایع معدنی پایین دستی که باید با فرآوری آنها را به محصولات معدنی با عیار و میزان قابل توجه تبدیل کند، سرمایه‌گذاری خواهد شد ، سرمایه‌گذاران تشویق خواهند شد تا در صنایع تبدیلی سرمایه‌گذاری کنند که شاهد خام‌فروشی در استان نباشیم.
ایرانی: همه این واحدها مشغول فعالیت هستند؛ البته اقلیم استان سرد است و با آغاز بارش‌ها فعالیت برخی واحدها مانند معدن‌های شن و ماسه تحت تاثیر قرار می‌گیرد، نزولات جوی موجب غیرفعال شدن فعالیت‌های ساختمانی می‌شود و در پی آن معدن‌ها نیز تا بهبود شرایط جوی مجبور به تعطیلی می‌شوند.
در واقع این واحدها به صورت فصلی فعالیت می‌کنند ولی آماده به کار هستند و هر موقع نیاز باشد، می‌توانند فعالیت کنند ولی به دلیل نبود تقاضا از سوی بازار، فعالیتشان منطقی نیست. با وجود همه این مسائل خود معدن‌کاران نیز تمهیداتی در نظر می‌گیرند تا واحدهایی که با توجه به شرایط سخت آب و هوا مجبور به فعالیت هستند، وقفه‌ای در کارشان به وجود نیاید و تعطیل نشوند. بنابراین نمی‌توان برای فعالیت‌های معدنی شاخص‌های حوزه صنعت را به کار برد و با استناد به آنها عنوان راکد یا فعال را برایشان به‌کار برد.
ایرنا: با توجه به مواردی که عنوان شد، در حال حاضر چند معدن راکد یا تعطیل داریم؟
ایرانی: وقتی واحد معدنی به هر علتی از جمله کمبود سرمایه و نبود مشتری یا مسائل شخصی صاحبان سرمایه از چرخه فعالیت خارج می‌شود، خودشان انصراف می‌دهند یا بر اساس قانون برخورد قهری صورت می‌گیرد و پروانه بهره‌برداری آنها به طور موقت ابطال می‌شود. معدن‌های تازه کشف شده و واحدهای راکد در طول سال با برگزاری مزایده‌هایی از طریق سامانه‌های مربوطه دوباره به علاقه‌مندان واگذار می‌شود تا نسبت به سرمایه‌گذاری و احیای معدن مربوطه اقدام کنند.
نیمه نخست امسال ۱۰ واحد معدنی با ظرفیت اشتغال ۴۰ نفر احیا شدند و چندی پیش نیز مزایده‌ای برگزار شد که در حال گذراندن فرایندهای مربوطه است تا تعدادی از معدن‌ها دوباره چرخه فعالیت بازگردند ، چند واحد نیز همچنان مانده که در مزایده‌های ماه‌های آتی نسبت به واگذاری آنها اقدام خواهد شد.
ایرنا: چه اقدام‌های دیگری در راستای رونق فعالیت‌های معدنی انجام شده و آیا میزان استخراج و اشتغال این واحدهای معدنی از نظر نظارتی مشخص است؟
ایرانی: امسال چهار فقره پروانه بهره‌برداری با ظرفیت اشتغال ۱۶ نفر، پنج فقره پروانه اکتشاف با ظرفیت اشتغال ۱۵ نفر، چهار فقره گواهی کشف با ظرفیت اشتغال ۱۲ نفر و پنج فقره مجوز برداشت با ظرفیت اشتغال ۱۵ نفر در بخش معدن صادر شده است.
در مجموع معدن‌ها در کل کشور به صورت سامانه‌ای اداره می‌شوند ، وقتی بخواهیم از پهنه‌ای بهره‌برداری کنیم، باید نخست اطلاعات کامل آن را در سامانه مربوطه وارد کنیم و از این رو میزان استخراج و اشتغال در هر واحد به صورت برخط و روزانه قابل رصد بوده و در مجموع در بخش معدن نظارت و آمارها نسبت به سایر بخش‌ها دقیق‌تر است.
ایرنا: وضعیت استان از نظر تحقق سهمیه اشتغال چگونه است؟
ایرانی: برای سال ۱۴۰۲ سهمیه استان اردبیل ایجاد چهار هزار و ۷۰۰ فرصت شغلی بود که در هفت ماه گذشته بیش از سه هزار فرصت شغلی در مجموع با تلاش‌های صورت گرفته در بخش‌های صنعت، معدن و صنوف تولیدی ایجاد شده است.
عملکرد بخش تجارت استان در بحث صادرات را نیز تشریح نمایید.
ایرانی: با توجه به مشکلات مرزی با کشور جمهوری آذربایجان و محدودیت‌هایی که دولت آن کشور برای تجارت با ایران قائل شده، بحث تجارت خارجی استان تحت تاثیر قرار گرفته است ، با وجود همه این مشکلات ارزش صادرات کالا از گمرکات استان در هفت ماهه امسال بیش از ۵۱ میلیون دلار با وزن بیش از ۱۱۱ هزار تن بود.
همچنین امسال ۱۲۱ فقره کارت بازرگانی صادر و ۸۹ فقره کارت بازرگانی نیز تمدید شده که مقدمه بحث صادرات و واردات است ، اگرچه این اعداد برای استان اردبیل قابل توجه نیست، ولی با وجود محدودیت‌ها به این آمارها رسیدیم.
توضیحی در مورد عمده کالاهای صادراتی استان اردبیل و کشورهای مقصد بفرمایید.
ایرانی: عراق، ترکیه، آذربایجان، افغانستان و گرجستان از جمله مقصدهای کالاهای صادراتی بوده و مقاطع فولادی، آهن، شمش سیب‌زمینی، ام دی اف و صنایع سلولوزی، قطعات خودرو و باتری خودرو از جمله کالاهایی است که در آنها مزیت صادراتی به استان‌ها و کشورهای دیگر داریم.
امسال محصولات پتروشیمی نیز اضافه شده است و مشتریانی از عراق، افغانستان، آذربایجان و ترکیه داریم که اگر با رفع تحریم‌ها و دیگر مسائل بتوانیم برایش برنامه‌ریزی کنیم، آمار صادرات استان در سال‌های آینده جهشی خواهد شد.
همچنین امسال اتفاق خوب در زمینه صادرات داشتیم، این بود که یکی از واحدهای تولیدی استان به عنوان صادرکننده نمونه کشوری انتخاب و در آیینی از سوی وزیر صنعت، معدن و تجارت مورد تجلیل قرار گرفت.
در بخش واردات استان اردبیل چه شرایطی دارد؟
ایرانی: امسال در مدت مورد اشاره ۶۲ میلیون دلار کالا از گمرکات این استان وارد شد که وزن تقریبی آنها به حدود ۱۰ هزار تن می‌رسید و بیشتر شامل مواد اولیه و قطعات مورد نیاز برای خطوط تولید بود.
در همین راستا امسال بیش از ۲۰۰ جواز تاسیس برای فعالیت در بخش‌های صنعت، معدن و تجارت استان اردبیل صادر و افزون بر ۷۰۰ میلیارد ریال نیز سرمایه بخش خصوصی جذب شده است.
واردات کالا از گمرکات استان از نظر وزنی ۱۷ درصد و از نظر ارزشی ۳۴ درصد نسبت به مدت مشابه سال گذشته کاهش یافته است که نشان دهنده روند رو به رشد بخش صنعت و تولید در مسیر صادرات است و نتایج مثبتی را برای استان به همراه خواهد داشت.
جناب آقای ایرانی، از فرصتی که در اختیار خبرگزاری جمهوری اسلامی قرار دادید، سپاسگزارم.