اگر رهبر انقلاب در سال ۸۴ از پدیده اعتکاف به عنوان یکی از رویش‌های انقلاب یاد کردند، امروز این رویش به نزدیک یک میلیون نفر می رسد. چند روز پیش حجت‌الاسلام سیدعلیرضا تکیه‌ای رییس ستاد مرکزی اعتکاف اظهار امیدواری کرد که مراسم اعتکاف امسال به یک میلیون نفر برسد و گفت این مراسم معنوی در بیش از ۱۰۰ کشور دنیا برگزار می‌شود و سال گذشته شاهد حضور ۶۰۰ هزار معتکف در ۶ هزار مسجد در سراسر کشور بودیم.
حضور جوانان و نوجوانان در سال های اخیر نیز رشد چشمگیری داشته است، به گونه ای که به گفته حجت الاسلام رضا عزت زمانی، معاون امور فرهنگی و تبلیغ سازمان تبلیغات اسلامی در حدود ۶۰ درصد از معتکفان را جوانان و نوجوانان تشکیل می دهد.
کسانی که در مراسم اعتکاف شرکت می کنند، از آداب حضور در مسجد و این مراسم خبر دارند و دست اندرکاران و اساتید اخلاق نیز برنامه هایی را برای این سه روز به معتکفان توصیه می کنند؛ از سخنرانی و تشکیل حلقه های معرفتی گرفته و تلاوت قرآن گرفته تا مداحی و خواندن زیارت امام حسین (ع) و سایر دعاهایی که در مفاتیح آمده است ولی رهبر معظم انقلاب به معتکفان سفارش می کنند که در این خلوت سه روزه از صحیفه سجادیه غافل نشوند.
حضرت آیت الله خامنه ای در سال ۸۷ فرمود: جوان ها قرآن بخوانند، نهج‌البلاغه بخوانند، صحیفه سجادیّه بخوانند؛ بخصوص من در این ایام اعتکاف، صحیفه سجادیه را توصیه می کنم. این صحیفه سجادیه واقعاً کتاب معجزنشانی است. خوشبختانه حالا ترجمه هم شده و ترجمه‌هایی هست. سال گذشته (سال ۸۶) ترجمه خوبی از صحیفه سجادیه را به من دادند و آن را دیدم؛ ترجمه بسیار خوبی است. از این معارف موجود در دعاهای حضرت علی‌بن‌حسین (سلام الله علیه) در صحیفه سجادیه، استفاده کنند بخوانند و تأمل کنند. اینها فقط دعا نیست؛ درس است.
صحیفه سجادیه شامل ۵۴ دعا از امام زین العابدین(ع) است که پس از قرآن و نهج البلاغه به عنوان مهم‌ترین میراث مکتوب شیعه به نام‌های خواهر قرآن و انجیل اهل بیت مشهور است. امام سجاد (ع) بسیاری از معارف دینی مانند خداشناسی، جهان‌شناسی، انسان‌شناسی، فرشتگان، رسالت انبیا، جایگاه پیامبر(ص) و اهل بیت (ع)، گرامی داشت اعیاد، مسائل اجتماعی و اقتصادی، اشارات تاریخی، فضایل و رذایل اخلاقی، آداب دعا، تلاوت قرآن، ذکر، نماز و عبادت را به زبان دعا مطرح کردند.
حضرت امام خمینی (ره) در وصیت نامه سیاسی الهی خود از صحیفه سجادیه به عنوان نمونه کامل قرآن صاعد یاد کرده و افزودند: صحیفه سجادیه از بزرگترین مناجات عرفانی در خلوتگاه انس است که دست ما کوتاه از نیل به برکات آن است؛ آن کتابی است الهی که از سرچشمه نور اللَّه نشأت گرفته و طریقه سلوک اولیای بزرگ و اوصیای عظیم الشأن را به اصحاب خلوتگاه الهی می آموزد.
دعاهای اول تا پنجم صحیفه سجادیه در ستایش خدا، دعا بر محمد و آل محمد (ص)، دعا بر حاملان عرش، دعا بر آنان که به پیامبران ایمان آورده اند و دعای امام سجاد (ع) برای خود و نزدیکان، دعای ششم دعای آن حضرت به وقت صبح و شام و دعای هفتم در زمان رنج و مهمات است که رهبر انقلاب در ایام کرونا به مردم سفارش کردند برای رفع این گرفتاری به دعای هفتم متوسل شوند.
دعای هشتم در پناه بردن به خداوند، دعای نهم در شوق به آمرزش و دعای دهم در پناه بردن به خداست. دعای عاقبت به خیری، دعا در اقرار به گناه، دعا در طلب حاجت ها، دعا در دادخواهی از ستمگران، دعا هنگام بیماری، دعا در طلب بخشش و آمرزش گناهان، دعا در هنگامی که نام شیطان برده می شد، دعا در دفع بلاها و سختی ها و دعا در زمان درخواست باران، دعاهای یازدهم تا نوزدهم صحیفه را تشکیل می دهد.
دعای معروف به مکارم اخلاق بیستمین دعای امام سجاد (ع) است که علمای اخلاق درباره این دعا شرح های مفصلی نوشته اند. دعای بیست ویکم تا بیست و پنجم شامل دعا به وقت رویدادهای اندوهبار، دعا در سختی و گرفتاری، دعا برای تندرستی، دعا برای پدر و مادر و دعای آن حضرت برای فرزندانش است. دعا برای همسایگان و دوستان، مرزداران، دعا در ترس از خدا، دعا در زمان تنگی رزق، دعا برای ادای وام، دعا در توبه و بازگشت، دعا در نماز شب، دعا در درخواست خیر و نیکی، دعا به هنگام گرفتاری و دعای امام سجاد (ع) در رضا به قضای حق، دعاهای بیست وششم تا سی وپنجم هستند.
دعای سی وششم، دعای زین العابدین (ع) در هنگام شنیدن رعد و برق است و دعاهای سی وهفتم تا چهلم شامل دعا در شکر، عذرخواهی از حق، طلب عفو و دعا به وقت یاد مرگ است. دعاهای چهل ویکم تا چهل ونهم نیز درباره درخواست پرده پوشی، ختم قرآن، زمان دیدن ماه نو، فرارسیدن ماه رمضان، وداع ماه رمضان، عید فطر و جمعه، روز عرفه، عید قربان و جمعه و دعا در دفع مکر دشمنان است. آخرین دعاهای آن حضرت در صحیفه سجادیه یعنی دعای پنجاهم تا پنجاه وچهارم نیز مربوط به ترس از حق، تضرع و زاری به درگاه حق، اصرار در طلب، اظهار فروتنی و دعای امام سجاد (ع) در رفع اندوه هاست.
رهبر انقلاب با تعابیر گوناگونی از صحیفه سجادیه یاد کرده اند؛ گاهی به عنوان یکی از بهترین ذخایر معنوی، گاهی داروی شفابخش و گاهی به عنوان دریای مواج معارف. ایشان در یک نگاه کلی فرمود: شما این دعای اوّل صحیفه سجّادیّه را که در[باره] توحید است نگاه کنید، دعای دوّم را که درباره پیغمبر است نگاه کنید، دعای سوّم را که درباره مؤمنین است نگاه کنید، ببینید اصلاً چه هست؛ دعای پنجم صحیفه سجّادیّه: «اللَّهُمَّ أَغْنِنی عَنْ هِبَةِ الْوَهَّابِینَ بِهِبَتِک، وَ اکفِنی وَحْشَةَ الْقَاطِعِینَ بِصِلَتِک» ( بارالها ما را به بخشش خود از بخشش دیگران بی‌نیاز ساز و ترس گسستن دیگران را از ما با پیوستن ما به خودت کفایت فرما) اینها حرف های خیلی مهمّی است؛ قطع قاطعین شما را وحشت‌زده نکند وقتی به خدا متّصلید.
رهبر انقلاب از جوانان خواسته اند تا در دعاهای صحیفه سجادیه تفکر کنند و در جایی فرمود: امام سجّاد(ع)، صحیفه سجّادیه را به صورت دعا تنظیم فرموده و اصلاً دعا خوانده است اما این کتاب، پُر از معارف الهی و اسلامی است. توحید خالص در صحیفه سجّادیه است. نبوّت و عشق به مقام تقدّس نبیّ اسلام علیه و علی آله الصّلاة والسّلام در صحیفه سجّادیه است. مثل بقیه دعاهای مأثور، معارف آفرینش در این کتاب است... نه این‌که آن بزرگوار - امام سجّاد - نمی خواسته دعا کند و دعا را پوشش قرار داده است؛ نه. دعا می کرده، مناجات می کرده و با خدا حرف می زده است منتها انسانی که قلبش با خدا و با معارف الهی آشناست، حرف زدنش هم این گونه است. حکمت از او سرریز می شود و دعای او هم عین حکمت است.
حضرت آیت الله خامنه ای همچنین سفارش کردند: دعای شریف مکارم الاخلاق را - که دعای بیستم صحیفه سجادیّه است - زیاد بخوانید تا ببینید آن چیزهایی که امام سجاد علیه‌السّلام در این دعا از خدا خواسته است، چیست. بسیاری از این چیزها یا بسیاری از دعاهای دیگر را ما به عنوان اخلاق نیکو نمی شناسیم. مفاهیم و مضامینی که در همین دعای پنجم صحیفه سجادیّه هست «یا من لاتنقضی عجائب عظمته» که شروعش این‌طوری است - برای ما درس است؛ «الّلهم اغننا عن هبة الوهّابین بهبتک و اکفنا وحشة القاطعین بصلتک». با کلمات ائمّه، با دعاهای صحیفه سجادیّه، با این داروهای شفابخشی که می تواند بیماری های اخلاقی ما را شفا بخشد و زخم های وجود ما را درمان کند، خودمان را آشنا کنیم.