به گزارش ایرنا، نشست خبری هفتمین دوسالانه ملی خوشنویسی ایران دوشنبه -۲۵ دی ماه- با حضور محمد خراسانی‌زاده مدیرکل هنرهای تجسمی و رئیس شورای سیاست‌گذاری دوسالانه هفتم، حسین براتی مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان قزوین و دبیر دوسالانه، سید علی اشرف صندوق آبادی عضو شورای سیاست‌گذاری دوسالانه و قائم مقام انجمن خوشنویسان ایران، جعفر واحدی عضو شورای سیاست‌گذاری دوسالانه و رئیس موسسه توسعه هنرهای تجسمی معاصر، امیر ملاحسنی معاون هنری و سینمایی اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان قزوین در موزه هنرهای معاصر تهران برگزار شد.
مدیرکل هنرهای تجسمی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در این نشست ضمن تاکید بر قدرت جریان‌سازی دوسالانه‌ها به عنوان رویدادهای تخصصی هنری به تفاوت آنها با جشنواره‌های مناسبتی و سایر رویدادهای عرصه تجسمی اشاره کرد و اظهارداشت: در دوسالانه‌های هنری، متخصصین و هنرمندان تراز اول یا کسانی که در حال تبدیل شدن به هنرمندان تراز اول هستند حضور فعال‌تری داشته و آثار خود را ارائه می‌کنند.
خراسانی زاده با اشاره به برگزاری منظم دوسالانه خوشنویسی گفت: در میان دوسالانه‌های گوناگون عرصه هنرهای تجسمی، تنها دوسالانه‌ای که به صورت منظم برگزار شده، خوشنویسی است؛ این دوسالانه در قامت تنها رویدادی که به میزبانی استانی معین برگزار می‌شود، شناخته شده و استان قزوین اثبات کرده است که می‌تواند با حضور طیف‌ها و سلایق متفاوت چنین رویداد مهمی را برگزار کند و آن را ارتقا دهد.
وی افزود: شورای سیاست‌گذاری هفتمین دوسالانه ملی خوشنویسی ایران در آخرین روزهای مرداد امسال فعالیت خود را آغاز کرد. تلاش شورا بر این بود که رویکردهای تازه‌ای را دنبال کند. بر همین اساس، دو جلسه مفصل در ماه‌های مرداد و مهر برگزار و مصوبات این جلسات در حوزه اجرا پیگیری شد.
تاکید بر ارتقای کیفیت آثار دوسالانه خوشنویسی
رئیس شورای سیاست‌گذاری هفتمین دوسالانه خوشنویسی اظهارداشت: یکی از نخستین و مهمترین تاکیدات شورای سیاست‌گذاری این بود که کیفیت آثار ارتقا پیدا کند که این مهم، مستلزم برخی تغییرات و سختگیری‌ها در فرایندهای اجرایی بود. برون‌داد این تصمیم را می‌توان در کمیت آثار انتخاب‌شده ملاحظه کرد؛ تاکید شورای سیاست‌گذاری بر کاهش تعداد آثار بود تا بتوانیم در گذر زمان به نقطه‌ای برسیم که در پرتو افزایش کیفیت، دوسالانه به آوردگاه جدی‌تری برای هنرمندان خوشنویس بدل شود.
خراسانی‌زاده گفت: تاکیدمهم دیگرمان این بود که میان دوسالانه و جشنواره‌ها تفاوت قائل شویم. باید این نکته را مدنظر داشته باشیم که دوسالانه‌ها، جشنواره نیستند. با وجود این، گاهی پیش آمده که دوسالانه‌ها، به جشنواره‌هایی بدل شده‌اند که صرفا دو سال یکبار برگزار می‌شوند.
وی افزود: بر همین اساس، سیاست‌گذاری‌هایی صورت گرفت و تلاش شد سازوکارهای مناسبی در دستور کار قرار گیرد. به عنوان مثال در زمینه اقدامات جانبی، برخی شهرستان‌های خارج از قزوین که در عرصه خوشنویسی سابقه داشتند، برای برگزاری رویدادهایی با همکاری دوسالانه اعلام آمادگی کردند.
تاکید بر حضوری‌نویسی در هفتمین دوسالانه خوشنویسی
سرپرست موزه هنرهای معاصر تهران بیان کرد: تفاوت‌های موجود در نوع داوری و نحوه جریان‌سازی هم از دیگر مواردی است که روی آن تاکید داشتیم. در این زمینه نحوه پرداختن به خط، موجب توجه ویژه به موضوع حضوری‌نویسی شد. سیاست حضوری‌نویسی بر روح زنده خوشنویسی تاکید دارد.
وی اظهارداشت: خوشنویسی هنری است که در آن می‌توان همواره به بداهه‌نویسی پرداخت؛ چراکه هنرمند می‌تواند در لحظه خط را خلق کند. در چنین فرایندی هنرمند از خط‌سازی نیز دور خواهد شد. از این‌رو بر حضوری‌نویسی تاکید ویژه داشتیم و این تاکید در حوزه اجرا نیز محقق شد.
ارسال ۷۹۴ اثر به هفتمین دوسالانه ملی خوشنویسی
دبیر هفتمین دوسالانه ملی خوشنویسی ایران در بخش دیگری از این نشست با تاکید شورای سیاست‌گذاری در زمینه حضوری‌نویسی اظهارداشت: خوشبختانه امسال به‌واسطه به تاکیدی که از سوی شورای سیاست‌گذاری بر حضوری‌نویسی صورت گرفت، شاهد رشد کیفی آثار ارسالی از سوی هنرمندان متقاضی حضور در دوسالانه بودیم.
حسین براتی بیان کرد: جمعه- ٢٩ دی ماه-، آیین اهدای جوایز و افتتاح دوسالانه هفتم را در استان قزوین خواهیم داشت که با حضور مقامات کشوری و استانی همراه خواهد بود. در این مراسم، تجلیل از پیشکسوتان و استادان بنام کشور نظیر علی اکبر پگاه را نیز در دستور کار خواهیم داشت. همچنین همایشی تخصصی با هدف معرفی هرچه بیشتر استاد علاءالدین تبریزی، خوشنویس مطرح حوزه نسخ که دوسالانه هفتم به نام ایشان نامگذاری شده است نیز برگزار خواهد شد.
وی افزود: در مجموع ٧٩۴ اثر به دبیرخانه دوسالانه هفتم ارسال شد که از حیث کیفی و کمی، قابل توجه بودند. البته پیش‌تر در شورای سیاست‌گذاری مصوب شده بود که هر هنرمند تنها با یک اثر در دوسالانه شرکت کند. بر اساس جمع‌بندی شورای سیاست‌گذاری دوسالانه، بخش نقاشی-خط از دوسالانه هفتم جدا شد که به واسطه اجرای این تصمیم، نگران بودیم مبادا تعداد آثار ارسالی کاهش یابد اما خوشبختانه این اتفاق رخ نداد و با استقبال خوب هنرمندان مواجه شدیم.
براتی با اشاره به مشارکت هنرمندان همه استان‌ها در دوسالانه هفتم اظهارداشت: هنرمندانی از تمامی استان‌های کشور در دوسالانه هفتم شرکت کردند. در این میان، بیشترین آثار ارسالی به ترتیب متعلق به هنرمندان استان‌های تهران، قزوین و خراسان رضوی بود.
حضور قابل توجه بانوان در هفتمین دوسالانه خوشنویسی
در بخش دیگری از این نشست، سیدعلی اشرف صندوق‌آبادی عضو شورای سیاست‌گذاری دوسالانه هفتم از دوسالانه به عنوان رویدادی بزرگ در عرصه فرهنگ و هنر یاد کرد و گفت: هنر خوشنویسی در زمره هنرهای اصیل و تاریخی ایران اسلامی به شمار می‌آید و می‌توان گفت که بخش مهمی از هویت فرهنگی ما را شکل می‌دهد. هویت فرهنگی ما با ادبیات، احادیث معصومین (ع) و آیات قرآن مأنوس است و خوشنویسان همواره کوشیده‌اند با بهره‌گیری از ظرفیت هنر خوشنویسی، نگین اشعار و حکمت‌های ایرانی اسلامی را به رشته تحریر درآورند.
صندوق‌آبادی افزود: در دوسالانه هفتم، کوشیدیم تا توجه عمیق‌تر و دقیق‌تری به هنر خوشنویسی داشته باشیم و به قالب‌های تخصصی‌تری فکر کنیم. همچنین در این دوره، توجه جدی‌تری به گرایش‌های مختلف خوشنویسی داشتیم و بستر مناسبی برای کشف استعدادها و خلق آثار فاخر هنری ایجاد شد.
وی بیان کرد: در گرایش نستعلیق، سه زیرمجموعه را اختصاص دادیم؛ داوری‌ها مجزا شد و زیرمجموعه‌ها این شایستگی را داشتند که به صورت جداگانه بررسی شوند. بر همین اساس، سیاه‌مشق، چلیپا و قطعات آزاد نیز به صورت جداگانه دیده شد که امیدوارم این حرکت استمرار داشته باشد.
عضو شورای سیاست‌گذاری هفتمین دوسالانه خوشنویسی بیان کرد: موضوع مهم دیگری در این دوره به آن توجه شد، حضور بانوان بود. بانوان به عنوان بخش مهمی از تاثیرگذاران حوزه خوشنویسی مطرح هستند و از جایگاه ویژه‌ای برخوردارند. از نگاه ما بانوان می‌توانند در بخش‌هایی همچون نسخ و ثلث، قدرت رقابت بسیاری داشته باشند اما پیش از این، فرصت مناسب چندانی برای آنها ایجاد نشده است. امسال برای نخستین بار این افتخار، حاصل شد که یک بانوی خوشنویس به عنوان نفر اول بخش شکسته دوسالانه معرفی شود. امیدواریم این روند رو به رشد در آینده نیز تداوم داشته باشد.
صندوق‌آبادی اظهارداشت: در ترکیب داوران، تلاش بر این بود که از بهترین‌های ایران استفاده شود؛ کسانی که در شیوه‌های مختلف خطاطی توانمندی دارند. همچنین به‌منظور ایجاد اعتدال، سعی شد از حضور چهره‌های مختلف هنری در ترکیب داوران بهره‌برداری شود. به جرات می‌توانم بگویم که اکنون یکی از طلایی‌ترین دوره‌های تاریخ خوشنویسی ایران است.
ادامه این نشست، به پرسش و پاسخ اصحاب رسانه اختصاص داشت.
براتی در پاسخ به پرسش یکی از خبرنگاران درباره اینکه آیا تاکید بر حضوری‌نویسی به دلیل افزایش استفاده از هوش مصنوعی صورت گرفته است یا خیر، گفت: بحث حضوری‌نویسی در گذشته نیز مطرح بود زیرا گاه، این تردید وجود داشت که اثر داوری شده اصل است یا خیر؛ بر همین اساس، تاکید بر این بود که آثار منتخب هنرمندان هر استان به اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان اعلام شود و پس از آن، در انجمن خوشنویسان استان، شرایطی ترتیب داده شود تا روی خلق اثر، نظارت صورت پذیرد. این دقت و نظارت از سوی دیگر موجب افزایش سطح کیفی آثار شد.
صندوق‌آبادی نیز در تکمیل نکات براتی افزود: «داند آن کس که آشنای دل است/ که صفای خط از صفای دل است.» می‌توان تابلویی را با هوش مصنوعی و نظایر آن خلق کرد و این خود یک فن است اما آنچه روح خوشنویسی را نشان می‌دهد، احساس هنرمند است که روی کاغذ جاری می‌شود. حرکت مرکب روی کاغذ، عشق بازی هنرمند با مرکب و قلم است و ماحصل این فرایند، اثرگذار خواهد بود. ما به دنبال هنر اصیل خوشنویسی هستیم که میراث پیشینیان‌مان است. در کشورهای همجوار ما مانند ترکیه، خط‌سازی انجام می‌شود و ما نمی‌خواهیم چنین رویه‌ای به کشور ما نیز نفوذ کند و جهت‌مان را تغییر دهد.
کنار گذاشته شدن نقاشی‌خط از دوسالانه هفتم
این هنرمند خوشنویس درباره کنار گذاشته شدن رشته نقاشی‌خط از دوسالانه هفتم گفت: نقاشی‌خط رشد خوبی داشته و جوانان استقبال خوبی از آن کرده‌اند. انجمن خوشنویسان ایران سال گذشته مجمعی داشت که در آن نقاشی-خط در اساسنامه انجمن ذکر و انجمن مکلف شد که شورای ارزشیابی آن را تشکیل دهد تا مورد ساماندهی قرار گیرد و ارزیابی دقیقی نسبت به وضعیت آن انجام شود.
صندوق‌آبادی افزود: در همین راستا با بزرگان این رشته نیز مذاکراتی صورت گرفته اما در حوزه اجرا این بحث مطرح شد که آثار ارائه شده از کیفیت مطلوبی برخوردار نبوده است. از سوی دیگر هیات داوران معتقد بود که آثار این بخش در مقایسه با سایر بخش‌ها نیز از کمیت کمتری برخوردار است. مباحثی مانند بودجه و اعتبارات نیز وجود داشت که باید متناسب با آن اولویت‌بندی صورت می‌گرفت. نقاشی‌خط حذف نشده و قرار است در دوره بعد اقداماتی برای حضور آن صورت پذیرد. امسال خبرهای خوبی را در این زمینه خواهیم شنید.
خراسانی‌زاده نیز در پاسخ به این پرسش توضیحاتی را ارائه و بیان کرد: نقاشی‌خط پدیده مستقلی از نقاشی و خوشنویسی است. به خصوص در دوره فعلی، با نقاشی‌خط‌هایی مواجه هستیم که پایه خوشنویسانه ندارند و عناصر آن بر دلالت‌های گرافیکی تاکید دارند.
وی گفت: شاید لازم باشد نقاشی‌خط به یک رشته مستقل تبدیل شود. بر همین اساس، بدون شک تاکید شورای سیاست‌گذاری بر افزایش کیفیت آثار، تاثیر عمیقی بر افزایش کیفیت داشته است. تصور می‌کنم که نقاشی‌خط نباید زیرمجموعه دوسالانه تخصصی خوشنویسی باشد بلکه باید در بالاترین سطح ممکن پیگیری شود. امیدوارم که در آینده این سمت حرکت کنیم که رویدادهای خاص و مستقل نقاشی‌خط را داشته باشیم و در قامت یک رشته مستقل به آن نگاه کنیم.
مدیرکل هنرهای تجسمی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در پاسخ به پرسشی درباره بودجه این دوسالانه هفتم بیان کرد: بودجه دوسالانه حدود یک و نیم میلیارد تومان پیش‌بینی شده است که نیمی از آن در سطح استان و نیم دیگر در سطح ملی تامین می‌شود.
نمایشگاه آثار منتخب هفتمین دوسالانه ملی خوشنویسی با ارائه ۱۶۵ اثر، جمعه- ۲۹ دی ماه امسال در سرای بهشتیان مجموعه تاریخی سعد السلطنه قزوین برپا می‌شود و به مدت ۱۵ روز ادامه خواهد داشت. این رویداد در چهار گرایش نستعلیق، شکسته نستعلیق، ثلث و نسخ برگزار می‌شود.