به گزارش خبرنگار کتاب ایرنا، آیین اختتامیه سومین دوره جایزه کتاب تاریخ انقلاب اسلامی سه‌شنبه ۲۶ دی در تالار رودکی برگزار شد.
در این آیین غلامعلی حداد عادل رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی، مرتضی آخوندی مدیر انتشارات دارالکتب الاسلامیه، سعید فخرزاده پژوهشگر و استاد مطالعات تاریخ معاصر، محمدحسین رجبی دوانی مورخ و پژوهشگر تاریخ اسلام و رئیس بنیاد ایران‌شناسی، محمدرضا سنگری نویسنده و پژوهشگر و جمعی از پیشکسوتان و پژوهشگران تاریخی حضور داشتند.
ضعف تاریخنگاری را نتیجه ضعف علوم انسانی می‌دانیم. در تاریخنگاری کار پراکنده زیاد شده اما محل تردید است که روش واحد برگرفته از بینش فلسفی وجود داشته باشد
رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی با یاد کریم مجتهدی (استاد فلسفه) که در این روز به خاک سپرده شد، گفت: باید در این مجلس از مرحوم علی رجبی دَوانی (پژوهشگر) یاد کنیم، زیرا او هم از معدود روحانیانی بودند که ژرفای انقلاب را درک کردند و اگر او اعلامیه‌های آن دوران را به شکل مجموعه منظم نمی‌کرد، بسیاری از آنها از یاد می‌رفت.
غلامعلی حدادعادل با تاکید بر اینکه تاریخنگاری در ایران ضعیف است، توضیح داد: ضعف تاریخنگاری را نتیجه ضعف علوم انسانی می‌دانیم. در تاریخنگاری کار پراکنده زیاد شده اما محل تردید است که روش واحد برگرفته از بینش فلسفی وجود داشته باشد. یکی از منابع مهم دوره قاجار اسناد به جا مانده در تاریخنگاری است که البته هنوز هم جای بررسی و تحقیق دارد.
به گفته او انقلاب مهم‌ترین حادثه‌ای است که در دوران معاصر اتفاق افتاده، تاریخنگاری آینه کوچک در برابر منظره بزرگ است که تاریخ در آن جا نمی‌گیرد. باید در هر استانی تاریخ انقلاب نوشته شود و همچنین یک کتابخانه مرکزی ایجاد شود تا همه پژوهش‌ها را در آن جمع‌آوری شود.
حدود ۵۵ میلیون نفر، انقلاب را تجربه نکردند
دبیر علمی سومین دوره جایزه کتاب تاریخ اسلامی با تاکید بر اهمیت تاریخ انقلاب اسلامی، گفت: شاهدیم در حوزه تاریخنگاری قلم‌های بسیاری مشغول نوشتن تاریخ و آنچه در انقلاب رخ داده است، شده‌اند. از ابتدای انقلاب برخی از سازمان‌ها فعالیت گسترده‌ای برای تدوین تاریخ انجام دادند، که نیاز به مستندات تاریخی دارد، می‌توان گفت بیش از سه هزار اثر در این حوزه تولید شده است.
در نتیجه برگزاری این جشنواره افراد و آثارشان معرفی می‌شود و افراد می‌دانند که آثارشان دیده می‌شود و مورد داوری قرار می‌گیرد، این روند می‌تواند مشوق باشد
موسی حقانی انقلاب اسلامی سال ۵۷ را رویدادی تاثیرگذار نامید و ادامه داد: از سال ۵۷ یک دوره جدید آغاز شد و باید در شان تاریخنگاری این حوزه فعالیت کنیم. بزرگانی قبل از انقلاب فعال بودند و بعد از انقلاب عرصه‌ای برای آنها مهیا شد که قبلا نبود و الان می‌توانند با رجوع به اسناد، پژوهش کنند.
او درباره هدف از برگزاری این جشنواره، توضیح داد: در نتیجه برگزاری این جشنواره افراد و آثارشان معرفی می‌شود و افراد می‌دانند که آثارشان دیده می‌شود و مورد داوری قرار می‌گیرد، این روند می‌تواند مشوق باشد.
حقانی با بیان اینکه در این جشنواره به اثار تولید شده در قالب کتاب‌اکتفا نشده است، ادامه داد: هرچند منابع از کتاب‌ها است، اما اطلاعات می‌تواند به شکل‌های مختلف در قالب فیلم، پادکست و ... به مخاطب ارائه شود.
دبیر علمی سومین دوره جایزه کتاب تاریخ انقلاب اسلامی درباره آثاری که به دبیرخانه ارسال شده‌است، اطلاع داد: در این دوره ۲۲۰ اثر دریافت کردیم و این آثار توسط داوران در قالب پژوهش‌های تاریخی، مستندهای اسنادی، خاطرات، خاطرات شفاهی و کلیات و رجال، در چندین بخش تقسیم شد.
او ادامه داد: تاکید در این دوره تشویق افرادی است که در فضای مجازی نقش واسطه را اجرا می‌کنند تا بتوانند به زبان مختصر فضای مجازی، تولید محتوا کنند.
حقانی دیگر هدف برگزاری این جشنواره را تقویت حافظه جامعه اعلام و بیان کرد: حدود ۵۵ میلیون نفر، انقلاب را تجربه نکردند، زیرا بعد از انقلاب به دنیا آمدند باید اهداف انقلاب برای آنها تشریح شود.
او افزود: نباید پیشکسوتان این حوزه را فراموش کنیم و در هر دوره تلاش برای نمایش بیشتر زحمات پیشکسوتان انجام شده است.
انقلاب اسلامی نقطه عطفی در تاریخ تحولات جهانی بشریت است
پیشکسوت حوزه تاریخنگاری درباره روزگاری که انقلاب اسلامی در ایران اتفاق افتاد، گفت: وقتی انقلاب اسلامی در ۲۲ بهمن سال ۵۷ اتفاق افتاد، در حال گذراندن دوره دکتری روابط بین‌الملل در خارج از کشور بودم. این اتفاق فوق‌العاده غیرمنتظره بود و با هیچ‌یک از نظریه‌ها هم‌خوانی نداشت و بسیاری از نظریه‌پردازان گفتند که این انقلاب استثنا بود.
منوچهر محمدی با تاکید بر تکلیفی که پیروزی انقلاب برای او ایجاد کرده است، افزود: باید تا زنده هستم، در خدمت انقلاب باشم. چیزی که کشف کردم این بود که انقلاب اسلامی نقطه عطفی در تاریخ تحولات جهانی بشریت است.
نتوانستیم مردم را با جریان‌های عمیق انقلاب اسلامی آشنا کنیم
پیشکسوت حوزه تاریخنگاری با اشاره به اینکه در سال ۱۳۵۶ دوران زندان را می‌گذراند، گفت: در آن سال، به صدقه سر حقوق بشر می‌توانستیم در زندان دست به قلم ببریم و بعد آنها را از زندان بیرون بیاوریم، که پیش از آن این امکان وجود نداشت. در نتیجه در زندان دو کتاب ویژگی‌های امپریالیسم و سیر تکمیلی انقلاب اسلامی را نوشتم.
جواد منصوری با تاکید براینکه انقلاب اسلامی ادبیات جدیدی خلق کرد، ادامه داد: این کتاب‌ها چندین بار بازنگری و تجدید چاپ شد. در نهایت بیش از ۲۰ جلد کتاب منتشر کردم.
او افزود: هنوز نتوانستیم در کشورمان مردم را با جریان‌های عمیق انقلاب اسلامی آشنا کنیم. در مورد آموزش و پرورش متحیر هستم و دانشگاه‌ها هم در رده بعدی هستند.
در این آیین از نمایه تصویری نمایشگاه اسناد تاریخی، رونمایی شد. این نمایشگاه 27 دی تا ۱۷ بهمن در برج آزادی در تالار آیینه برگزار خواهدشد.
آثار برگزیده و شایسته تقدیر سومین دوره جایزه کتاب تاریخ انقلاب اسلامی
آثار برگزیده
تحقیقات و پژوهش‌های تاریخی
تشکیل دولت پهلوی اول و تأثیر آن در فروپاشی نظام ایلی (با تأکید بر ایل بختیاری)، تألیف خدابخش قربان‌پوردشتکی، تهران: مؤسسۀ مطالعات تاریخ معاصر ایران، ۱۴۰۰، ۴۵۸ص.
مستندنگاری
جهل مقدس؛ اکبر گودرزی (رهبر گروه فرقان) به‌روایت اسناد، تألیف عباس‌علی بخشی، تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی، ۱۴۰۰، ۹۷۱ص.
تاریخ شفاهی
خانه‌دار مبارز: خاطرات شفاهی اقدس حسینیان، مصاحبه و تحقیق: زهرا احسن‌مقدم و مرضیه ذاکری، تدوین: مرضیه ذاکری؛ ویراستار: سجاد محمدی و منیره زین‌العابدینی‌رنانی؛ تهیه‌شده در واحد تاریخ شفاهی دفتر مطالعات جبهۀ فرهنگی انقلاب اسلامی، تهران: راه‌یار، ۱۴۰۱، ۲۴۰ص.
خاطرات و زندگینامه
نظریه‌پردازی در تبعید، تألیف حجت‌الله علی‌محمدی، تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی، ۱۴۰۰، ۵۳۴ ص.
آثار شایستۀ تقدیر
مستندنگاری
دو اثر زیر به‌صورت مشترک انتخاب شدند:
انقلاب اسلامی به‌روایت اسناد ساواک: خراسان رضوی، خراسان جنوبی و خراسان شمالی، به‌کوشش مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات، تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی، ۱۴۰۱، ۳ج.
خلخال در انقلاب اسلامی به‌روایت سند و عکس، پژوهش و تألیف سیدمحمدمسعود نقیب، بازنویسی اسناد: جواد کریم‌نژاد؛ تبریز: ریتم، ۱۴۰۰، ۳۳۶ص.
تاریخ شفاهی
۸۰ سال تکاپوی فرهنگی: خاطرات فرهنگی سیاسی مرتضی آخوندی، گفت‌وگو و تنظیم: رضا اکبری‌آهنگر، تهران: مؤسسۀ مطالعات تاریخ معاصر ایران، ۱۴۰۰، ۲۸۰ص.
خاطرات و زندگینامه
دو اثر زیر به‌صورت مشترک انتخاب شدند:
سید العلماء الاعلام: تاریخ شفاهی زندگی، شخصیت و فعالیت‌های شهید محراب آیت‌الله سیداسدالله مدنی دهخوارقانی(ره)، به‌اهتمام سیدمحمدجواد قربی، تهران: شاهد، ۱۴۰۰، ۹۴۲ص.
مهدی عراقی را بکش!: گفت‌وگوهایی دربارۀ شهید حاج مهدی عراقی، تألیف سیدمصطفی حسینی و عبدالرضا نعمت‌اللهی، ویراستار: شیما عالی، تهران: سروش، ۱۴۰۰، ۳۰۳ ص.
بخش جنبی
ناشران حوزۀ تاریخ انقلاب اسلامی
مؤسسۀ مطالعات و پژوهش‌های سیاسی، ناشر آثار حوزۀ تاریخ انقلاب اسلامی
انتشارات راه‌یار، ناشر آثار حوزۀ تاریخ انقلاب اسلامی
پیشکسوت حوزۀ تاریخنگاری انقلاب اسلامی
منوچهر محمدی، مورخ و پژوهشگر پیشکسوت حوزۀ تاریخ انقلاب اسلامی
جواد منصوری، مورخ و پژوهشگر پیشکسوت حوزۀ تاریخ انقلاب اسلامی
فعال حوزۀ انقلاب اسلامی در فضای مجازی
حسن محمدی، فعال حوزۀ انقلاب اسلامی در فضای مجازی و مدیر کانال «مدرسۀ انقلاب»
مستندساز حوزۀ انقلاب اسلامی
محمدرضا ورزی، کارگردان سریال «معمای شاه»