در این سلسله یادداشتها، کارکردهای نماز را برای سلایق مختلف توضیح دادم. شاید کارکرد برخی نکات برای شخصیت شما بیش از نکتههای دیگر باشد اما تمام نکات، کم یا بیش در همۀ نمازگزاران به خوبی کار خود را انجام میدهد؛ به شرطی که با آگاهی و ادراک باشد. آگاهی، خواستن، اشتیاق، پایداری، نظم و صبر پیشنیاز همۀ موفقیتها هستند. نماز دو کار انجام میدهد؛ اول اینکه برای نمازگزار انگیزهای ایجاد میکند که این مقدمات را در خود فراهم کند و دوم اینکه این خصلتها را تقویت کرده و آنها را در وجود آدمی نهادینه میکند.
رسیدن به نماز خوب، خود میتواند یک هدف باشد. ابتدا ما باید نمازمان را خوب کنیم تا از برکات و فوایدش بهره ببریم. شما میتوانید همۀ نکاتی را که در این سلسله یادداشتها آموختید، برای رسیدن به این هدف هم به کار ببرید. پیشنهاد میکنم مسیر زیر را برای رسیدن به این هدف طی کنید:
۱- آگاهی کسب کنید: در مورد ویژگیهای نماز خوب و کیفیت و فواید آن مطالعه کنید. به جلسات و کلاسهای مرتبط بروید. همۀ اینها به شما انگیزه و اشتیاق هدیه میدهد. در میان تمام مراحلی که باید برای رسیدن به یک نماز خوب طی کنید، این سلسله یادداشتها عمدتا روی همین مرحله، یعنی ایجاد شوق و انگیزه، تمرکز کرده است. در مورد مطالبی که در این سلسله یادداشتها خواندهاید فکر کنید و با دوستانتان بحث کنید. ما هم ان شاء الله از راههای گوناگون مثل وبگاه، فضای مجازی و کارگاههای حضوری در خدمت شما خواهیم بود تا اگر کمکی از دستمان برآید در اختیار شما بگذاریم.
۲- برنامهریزی کنید: وقتی اشتیاق و آمادگی پیدا کردید، برنامهریزی کنید. برای رسیدن به هدفتان، قدمهای کوچکی را در نظر بگیرید. به خودتان فرصت دهید. پله پله جلو بروید. برای نماز برنامه داشته باشید. هرکس با سلیقه و روش خودش میتواند برنامهریزی کند. با اطلاعاتی که شما از این سلسله یادداشتها به دست آوردهاید، خودتان میتوانید بهترین طراح برنامه برای خودتان باشید. هر قدم که جلو رفتید، یک جایزه برای خودتان تعیین کنید. حتی برای خودتان یک جشن کوچک بگیرید. چیز کمی نیست. شما در حال پیشرفت در مسیر موفقیت هستید و در هر قدم به آن نزدیکتر میشوید. میدانید که با این ابزار به جایگاه های بلندی خواهید رسید.
۳- از شکستها نترسید: در حین حرکت به سوی نمازِ خوب، ممکن است برخی اوقات بیحال باشید، نماز به شما نچسبد یا از تلاش، خسته شوید. این حالتها هیچگاه نباید شما را ناامید کند. علت این حالات را بیابید، آنها را برطرف کنید و از شکستها درس بگیرید.
۴- روی معانی کلمات و اذکار نماز فکر کنید. راجع به مفهوم عبارتها و اعمال نماز با دوستان یا اعضای خانواده صحبت کنید. حتما با برخی از کلمات نماز بیشتر ارتباط برقرار میکنید. از همینجا شروع کنید. اینها نقاط قوت شما هستند که باید با تکیه بر آنها موارد دیگر را نیز پیش ببرید.
۵- احساس را فراموش نکنید: سعی کنید وقتی حالتان خوب و مناسب است، بعد از نماز یا در حین نماز، احساساتتان را درگیر کنید و از فضایی که در آن هستید لذت ببرید. اگر اهل اشک هستید، حال خوشتان را با اشک ریختن عمیقتر کنید. اگر هم اشک ریختن برایتان سخت است، سعی کنید احساساتتان را کاملا تحریک کنید. حداقل هفتهای یک بار، زمانی را برای درک این حال خوش اختصاص دهید. وارد این حال شدن زمان میبرد. به خودتان حداقل ۲۰ تا ۳۰ دقیقه زمان بدهید. روی برخی اذکار که نقاط قوت شما هستند و با آنها خوب ارتباط برقرار میکنید، تمرکز کنید؛ به خصوص برای کسانی که قبلا کمتر این حال را تجربه کردهاند، زمان بیشتری لازم است اما تضمین میکنم اگر در این راه ثابتقدم باشید، به زودی درک این حال خوش، جزء جدانشدنی زندگیتان میشود و بعد از مدتی شما در هر زمان و هر مکان میتوانید این حال خوش را دریابید و تنها راه آن تمرین و ممارست است.
۶- نماز را برای خودتان یک قانون بیاستثناء کنید.
۷- بعضی اوقات که حال خوبی دارید، نماز مستحبی بخوانید.
۸- حتی وقتی حال نماز خوب ندارید، خود را آنطور نشان دهید که از نماز لذت میبرید. نماز را با ادب و آدابش بخوانید.
۹- بعضی اوقات، به خصوص در سختیها، از نماز کمک بخواهید. حتی وقتی نماز نمیخوانید، تجسم کنید که در حال خواندن یک نمازِ با احساس هستید و حال خوب و آرامش حاصل از آن را لمس میکنید.
۱۰- به خودتان یادآوری کنید که ممکن است این آخرین نماز شما باشد (خدا به شما عمر طولانی دهد). با این احساس، نمازتان رنگ دیگری میگیرد.
۱۱- ترمزها را رها کنید (نکتۀ ۳۰ را دوباره مرور کنید).
۱۲- به بازخوردها توجه کنید: آیا با تغییر در برنامۀ نمازتان، تغییری در زندگی شما اتفاق افتاده است؟ آیا حالتان بهتر شده است؟ آیا برای حرکت در صراط مستقیم مشتاقتر شدهاید؟ آیا خویشتنداری شما نسبت به گناهان بیشتر شده است؟ آیا نسبت به اطرافیان و خانواده خود مهربانتر شدهاید؟ آیا نگاهتان به سختیهای زندگی عوض شده است؟ اگر این اتفاقات یا بعضی از آنها را در خود دیدید، یعنی مسیر درست است و باید ادامه دهید اما اگر هنوز تغییر نکردهاید، به دنبال اشکال کارتان بگردید، علت را برطرف کنید و از نو شروع کنید.
۱۳- برای بهتر شدن نماز خود و نزدیکانتان دعا کنید. این دعا باید با اصرار، خواهش و احساس باشد.
۱۴- به خودتان تلقین کنید که همیشه میتوانید در نماز حواستان را جمع نگه دارید و از عبادت پروردگارتان لذت ببرید.
۱۵- و در آخر، یقین داشته باشید که در حین نماز خدا شما را نگاه میکند. او دوست دارد که نمازِ شما هر روز بهتر و حرکت شما رو به رشد و ترقی باشد. تجسم کنید که او در حال تماشای شماست و از طریق قلبتان با شما در ارتباط است. او را احساس کنید و لذت ببرید.