گروه جامعه ایرنا - موضوع ایمنی و فرسودگی بیمارستانها یکی از موضوعات چالش برانگیز نظام سلامت کشور است؛ حوادثی چون آتش‌سوزی در کلینیک سینا اطهر و بیمارستان گاندی مثال روشنی از این وضعیت ایمنی مراکز درمانی کشور است.
سه سال پیش (تیر ۱۳۹۹) بود که در پی آتش‌سوزی کلینیک سینا اطهر ۱۹ نفر شامل کارکنان و مراجعه‌کنندگان این مرکز درمانی جان خود را از دست دادند. علت این حادثه اتصالی برق کولر و سرایت آتش به کپسول‌های اکسیژن گزارش شد و در گزارش‌ها پای مغایرت‌های آیین‌نامه‌ای و ایمنی به میان آمد.
واقعیت این است که موضوع بیمارستان‌های ناایمن، قدیمی، فرسوده، امنیت جانی بیماران و کادر درمان هر بار با وقوع برخی حوادث، بر سر زبان‌ها می‌افتد و هر بار هم در گیر و دار کمبودهای بودجه‌ای و البته نبود عزمی جدی برای اصلاح آن، به فراموشی سپرده می شود. موضوعی که با حادثه بیمارستان گاندی که البته بیمارستانی که یک دهه از افتتاح آن می گذرد ، بار دیگر مطرح شد.
با حادثه روی داده برای بیمارستان گاندی که شامگاه پنجم بهمن روی داد، بار دیگر زنگ خطر برای مسئولان شهری و نظام بهداشت به صدا درآمد تا در سازه‌های بیمارستانی که ملجا مردم به شمار می روند، مقررات ایمنی ساختمان بیش از پیش رعایت و نهادهای ناظر نظارت جامع تری بر ساخت ساز آن داشته باشند.
در کنار آن، حادثه روی داده برای بیمارستان گاندی که عمر چندانی ندارد، بار دیگر موضوع ایمنی پایین و فرسودگی بیمارستان هیا پایتخت را برای متولیان نظام سلامت یادآور شد زیرا بر اساس آمار وزارت بهداشت، حدود نیمی از بیمارستان‌های شهر تهران بیش از ۴۰ سال قدمت دارند. بیمارستان‌های سینا (۱۴۴ سال)، روان‌پزشکی رازی (۱۰۵ سال)، ۵۰۲ ارتش (۹۴ سال) قدیمی‌ترین بیمارستان‌های شهر تهران هستند.
امیر ساکی مدیرکل منابع فیزیکی وزارت بهداشت از فرسودگی ۷۰ درصد ساختمان‌های درمانی یا همان بیمارستان، در کشور خبر داد و گفته است: بیش از ۹۰ درصد بیمارستان‌های فرسوده امکان مقاوم‌سازی نداشته و به عبارتی مقاوم‌سازی آنها توجیه‌پذیر نیست و بنابراین این بیمارستانها باید جایگزین شوند. بازسازی بیمارستان‌های فرسوده یا ساخت بیمارستان جدید، نیازمند تامین اعتبار کافی است، اعتباری که بودجه‌های سنواتی جوابگوی آن نیست.
وی افزود: جدای از سازه فیزیکی مراکز درمانی، بسیاری از تخت‌های بیمارستانی در سراسر کشور فرسوده هستند و با در برخی موارد حتی کمبود وجود دارد. بر اساس آمار موجود حدود ۵۰ هزار تخت بیمارستانی در کشور فرسوده هستند و منابعی که برای توسعه بیمارستانها و افزایش تعداد تخت های بیمارستانی تعریف شده جوابگوی این نیاز نیست.
آن گونه که ساکی گفته برای جایگزین کردن ۵۰ هزار تخت فرسوده فعلی بیش از ۱۵۰ هزار میلیارد تومان هزینه دارد و در سال حداقل باید ۳۰ هزار میلیارد تومان تامین شود تا در یک برنامه پنج‌ساله بیمارستانها جایگزین شوند. باید یادآور شد که سرانه تخت بیمارستانی ایران به ازای هر هزار نفر ۱.۶ است اما این عدد در ترکیه ۲.۸ است. این فاصله با کشورهای اروپایی بیشتر هم است. برای مثال در بیشتر کشورهای اروپایی سرانه تخت بیمارستانی ۴.۵ است. همچنین این عدد در کشوری همچون ژاپن به ۱۰-۱۲ تخت به ازای هر هزار نفر می‌رسد.
مشکلات ایمنی در بیمارستان‌های کشور
علیرضا زالی رییس دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی نیز در این زمینه گفت: علاوه بر فرسودگی ۵۰ بیمارستان در شهر تهران، سه هزار و ۲۰۰ هکتار از کالبد پایتخت هم فرسوده است که مراکز بهداشتی و درمانی در این محدوده قرار گرفتند.
به گفته وی، از مجموع ۱۵۵ هزار تخت بیمارستانی، ۸۵ درصد آنها مستهلک و قدمت بالا دارند، با توجه به اینکه تهران روی پنج گسل قرار گرفته ۷۰ درصد بیمارستان‌های پایتخت قدمت بالای ۴۰ سال دارند که با توجه به موقعیت جغرافیایی و جمعیت نیاز به نوسازی دارند.
زالی تصریح کرد: با توجه به اینکه کشورمان از نظر زلزله خیزی جزو پنج کشور دنیا است و بلایای طبیعی نیز می‌توانند تهدیدی برای مراکز بهداشتی و درمانی باشند، ایمنی سازی بیمارستانی بحث فانتزی نیست بلکه بحث جدی و ضرورتی است.
دوم خرداد امسال بود که ایرنا، فهرست ساختمان‌های نا ایمن شهر تهران را منتشر کرد؛ در این فهرست اسامی بیمارستان های امام خمینی(ره)، حضرت رسول اکرم(ص)، لولاگر، طرفه، سینا، بوعلی، شهدای یافت آباد و فیاض بخش دیده می شد.
علی خضریان سخنگوی مجمع نمایندگان استان تهران درباره حادثه آتش سوزی بیمارستان گاندی و وجود ساختمان‌های ناایمن در شهر تهران چنین گفته است: بر اساس اطلاعات دریافتی این بیمارستان پیش از حادثه از سوی سازمان آتش نشانی اخطارهایی را دریافت کرده اما به این اخطارها توجه چندانی نشده بود.
وی تاکید کرد: کماکان در شهر تهران با وجود حوادث رخ داده، ساختمان‌های بزرگ اما پر خطر وجود دارند و فعالیت می‌کنند؛ باید بر اساس قانون سازمان مدیریت بحران با تشکیل کارگروهی اقدام به شناسایی اینگونه ساختمان‌ها کند و لازم است تا از فعالیت آنها تا زمان رفع خطرات جلوگیری شود.
خضریان ادامه داد: تاکنون در شهر تهران توسط آتش نشانی ۳۳ هزار ساختمان ناایمن و ۱۲۳ بنا با وضعیت مشابه ساختمان پلاسکو شناسایی شده است. باید برای جلوگیری از تکرار حوادثی مشابه ساختمان پلاسکو و کلینیک سنا اطهر در شهر تهران، مراجع قضایی نیز پای کار بیایند و از ادامه فعالیت این ساختمان‌ها با پلمب آنها جلوگیری کنند.
آنچه مسلم است باید بحثی ایمنی و فرسودگی بیمارستانها در سیستم مدیریتی کشور مورد توجه اساسی قرار گیرد تا با ارزیابی مناسب از وضعیت سازه‌ای بیمارستانها و جلوگیری از سلایق شخصی، دست اندرکاران امر بتوانند از وقوع حوادثی که بر اثر عدم بی توجهی و سهل انگاری در پی هشدارهای دستگاههای مربوطه رخ می دهد، پیشگیری و حافظ جان بیماران و کادر درمان باشند زیرا نکته اینجاست که به گفته جلال ملکی سخنگوی آتش نشانی تهران تاکنون پنج مرتبه به بیمارستان گاندی اخطار ناایمن بودن داده شده‌بود که آخرین بار آبان ماه امسال بوده اما به آن توجهی نشده بود.