به گزارش روز شنبه ایرنا، پایگاه خبری راشا تودی در روسیه در گزارشی تحلیلی مصادیقی را مبنی بر جایگزینی یوان با دلار در مبادلات تجاری در سطح جهان مطرح کرد و نوشت: پس از آغاز جنگ اوکراین و مسدود شدن ذخایر ارزی روسیه به دلیل تحریم‌ها، دسترسی این کشور به سوئیفت قطع شد و مسکو کوشید برای مبادلات تجاری خود از یوان استفاده کند. این در حالیست که در جهان، روسیه تنها کشوری نیست که به یوان روی آورده است.
بر اساس این گزارش، در سال‌های اخیر، چندین اقتصاد بزرگ جهانی یا به استفاده از یوان روی آورده اند یا در حال بررسی این مساله هستند.
از آنجایی که روسیه و بسیاری از کشورها در منطقه جنوب جهانی به دنبال رهایی از سلطه دلار هستند، روز به روز به میزان استفاده از یوان افزوده می شود.
در این گزارش به شماری از کشورها اشاره شده است که از واحد پول چین نیز در مبادلات تجاری خود استفاده می کنند:
روسیه
روسیه از نظر استفاده از یوان پیشتاز است. مسکو به دلیل تحریم های اعمال شده بر این کشور از سوی غرب که اساساً این کشور را از تسویه حساب های یورو و دلار منع کرده است، به طور فزاینده ای از یوان در تجارت خارجی استفاده می کند.
براساس جدیدترین داده‌های موجود از بانک مرکزی روسیه، تا ژوئیه (تیر-مرداد) ۲۰۲۳، مسکو از یوان در ۳۴ درصد واردات و ۲۵ درصد صادرات استفاده کرده است.
بخشی از این افزایش به دلیل افزایش واردات از چین است، اما استفاده از یوان برای تسویه واردات از کشورهای ثالث یعنی کشورهایی که خطوط سوآپ با بانک مرکزی چین با آن کشور باز است نیز با افزایش روبرو شده است.
با این حال، نفوذ یوان در روسیه بسیار فراتر از تسویه حساب تجاری است. روسیه اکنون سومین مرکز بزرگ تسویه معاملات یوان در خارج از چین محسوب می‌شود.
یوان تبدیل به پرمعامله‌ترین ارز در بورس مسکو شده است، در حالی که اولین صندوق قابل مبادله با یوان در ژانویه (دی-بهمن) ۲۰۲۳ در این مرکز راه‌اندازی شد.
یوان اکنون در اواخر سال ۲۰۲۲ جایگاه بسیار برجسته‌تری را در صندوق ثروت روسیه به خود اختصاص داده است.
بر اساس این گزارش، در حال حاضر تعدادی از شرکت‌های بزرگ روسی اوراق قرضه با یوان را در دو سال گذشته عرضه کرده‌اند. این اقدام بر اهمیت فزاینده یوان فراتر از تجارت تاکید دارد.
شرکت بزرگ آلومینیوم روسیه موسوم به روسال اولین شرکتی بود که به بازار یوان پیوست و پس از آن شرکت روسی فعال در زمینه طلا و روس نفت نیز به بازار یوان پیوستند.
آرژانتین
چین و آرژانتین یک خط سوآپ دوجانبه به ارزش ۱۱ میلیارد دلار در سال ۲۰۱۴ افتتاح کردند. این مساله به دو کشور اجازه می دهد تا ارزها را با نرخ بهره و نرخ ارز از پیش تعیین شده مبادله کنند. در آوریل ۲۰۲۳، آرژانتین به ۱.۰۴ میلیارد دلار یوان برای پرداخت هزینه واردات چین دسترسی پیدا کرد. این تمهید بعداً تمدید شد تا بوئنوس آیرس به بودجه بیشتری دسترسی داشته باشد.
برای آرژانتین، که ذخایر ارزی آن تمام شده است دسترسی به منابع مالی یوان یک راه نجات حیاتی به شمار می آید. آرژانتین همچنین از یوان برای پرداخت بدهی‌های خود به صندوق بین‌المللی پول استفاده کرده است.
این نخستین باری است که یک کشور آمریکای جنوبی از یوان برای تسویه تعهدات بدهی خود استفاده می‌کند و این مساله نقطه عطف مهمی است که ممکن است راه را برای استفاده گسترده‌تر از یوان در مبادلات تجاری هموار سازد.
گزارش کارمندان صندوق بین المللی پول از آگوست (مرداد/ شهریور) ۲۰۲۳ نشان می دهد که خط سوآپ با چین بخش قابل توجهی از ذخایر بانک مرکزی آرژانتین را تشکیل می دهد و این مساله منبع مهم نقدینگی کوتاه مدت برای پرداخت بدهی به شمار می آید.
با این حال، با وجود نقش چین در ارائه حمایت حیاتی از اقتصاد آرژانتین، خاویر میلی رئیس‌جمهور جدید این کشور، با ادعای اینکه کشورش دیگر با کشورهای «کمونیستی» همکاری نمی‌کند، به دنبال فاصله گرفتن از چین است.
عربستان سعودی
از میان بسیاری از خطوط مبادله ای که چین در دهه گذشته با بانک های مرکزی در سراسر جهان باز کرده است، مسلماً هیچ یک به اندازه خطی که در نوامبر گذشته با عربستان سعودی انجام شد، طنین انداز نشده است.
ارزش این خط ۵۰ میلیارد یوان (۶.۹۸ میلیارد دلار) است. در حالی که این مبلغ به خودی خود نسبت به حجم تجارت بین دو کشور زیاد نیست.
در حال حاضر بسیاری از تحلیلگران بر این باورند که این خط مبادله تنها آغاز راه است و پکن و ریاض ممکن است همکاری بسیار بزرگتری در زمینه خط لوله داشته باشند.
چین در سال ۲۰۱۱ از آمریکا به عنوان بزرگترین شریک تجاری عربستان سعودی پیشی گرفت و حجم مبادلات تجاری میان دو طرف در همین بازه زمانی از ۶۴ میلیارد دلار کالا فراتر رفت.
این کشورها متعاقباً گردش مالی خود را افزایش دادند که در سال ۲۰۲۲ از مرز ۱۰۰ میلیارد دلار گذشت. عربستان سعودی در سال ۲۰۲۰ به بزرگترین تأمین کننده نفت چین تبدیل شد، اگرچه در سال ۲۰۲۳ روسیه از عربستان پیشی گرفت.
برای عربستان سعودی، معامله سوآپ ارزی فرصتی برای تنوع بخشیدن به ذخایر ارز خارجی این کشور است.
عربستان سعودی به عنوان بزرگترین صادرکننده نفت جهان، مدت هاست که از واحد پول دلار در مبادلات تجاری خود استفاده می کند.
به نوشته وال استریت ژورنال از ماه می (اردیبهشت/ خرداد) ۲۰۲۲، عربستان و چین در حال مذاکره در خصوص راه اندازی واردات نفت عربستان با پرداخت یوان هستند. تاکنون چیزی اعلام نشده است، اما خط سوآپ اخیراً افتتاح شده به وضوح زمینه را برای چنین حرکتی فراهم می کند. استفاده عربستان از یوان در مبادلات تجاری مربوط به فروش نفت می تواند ضربه شدیدی به دلار وارد کند، دلاری که از دهه ۱۹۷۰، زمانی که ریاض با قیمت گذاری نفت به دلار موافقت کرد، پشتوانه اصلی سلطه دلار بوده است.
برزیل
در فوریه (بهمن/ اسفند) ۲۰۲۳، برازیلیا و پکن به توافق رسیدند تا استفاده از یوان را در مبادلات تجاری آغاز کنند.
بدین ترتیب راه برای استفاده از یوان در تسویه حساب های مالی هموار شده است. اندکی پس از آن، برزیل همچنین به معادل چینی سیستم پیام رسانی سوئیفت، یعنی سیستم پرداخت بین بانکی فرامرزی دسترسی پیدا کرد.
در ماه آوریل (فروردین-اردیبهشت)، چین و برزیل به توافق مبادله ارزی دست یافتند که به طور کامل دلار را به عنوان یک واسطه حذف کرد.
لوئیز ایناسیو لولا داسیلوا، رئیس‌جمهور برزیل در یک دیدار رسمی از چین از نقش مسلط دلار در تجارت جهانی انتقاد کرد.
داسیلوا می گوید چرا هر کشوری باید برای تجارت به دلار گره بخورد؟ چه کسی تصمیم گرفته است دلار واحد پول جهان باشد؟
اگرچه بیش از ۹۰ درصد تجارت خارجی برزیل همچنان به دلار است، سهم سایر ارزها در حال افزایش است.
در همین حال، دارایی‌های مبادله خارجی برزیل به یوان به بالاترین حد خود یعنی ۵.۳۷ درصد از کل تا پایان سال ۲۰۲۲ رسید و از یورو پیشی گرفت.
ایران
بر اساس این گزارش، ایران نیز مانند روسیه اساساً از سیستم مالی غرب جدا شده و مدت‌هاست که به دنبال جایگزین‌هایی در این خصوص است.
چین در سال ۲۰۱۲ شروع به خرید نفت از ایران با پرداخت به یوان کرد و دو کشور در مورد تقویت مبادلات تجاری با ارز محلی در حال مذاکره بودند.
بر اساس این گزارش، ایران در سال ۲۰۱۸ دلار را با یوان در پلت فرم رسمی گزارش نرخ ارز خود جایگزین کرد.