به گزارش ایرنا، شاید زمانی که "کنه" در سال ۱۷۷۶ میلادی لغت "بهره‌وری" را به‌کار بُرد، کمتر به آن فکر می‌کرد که این موضوع در کشور پهناور ایران چگونه مورد استفاده قرار خواهد گرفت.
بر اساس تعریف بهره‌وری که به اثربخشی به همراه کارایی اشاره شده است، بهره‌وری به نسبت کار انجام شده به کاری که باید انجام می‌شده گفته می‌شود. به همین دلیل به‌دست آوردن بیشترین سودِ ممکن با بهره‌گیری و استفاده بهینه از جمله نیروی کار، توان، استعداد و مهارت نیروی انسانی، زمین، ماشین، پول، تجهیزات، زمان و مکان به منظور ارتقای رفاه جامعه به شمار می‌رود.
در کشور ما و پس از فراز و فرودهای بسیار در سال ۱۳۹۰ و براساس ماده ۷۹ قانون برنامه پنجم توسعه، سازمان ملی بهره‌وری ایران به عنوان موسسه دولتی وابسته به معاونت برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی رییس جمهور و با استفاده از امکانات موجود ایجاد شد.
برهمین اساس سازمانها و نهادهای مختلف موظف به اجرای ابلاغ های این سازمان دولتی در راستای ایجاد بهره‌وری بیشتر در کشور هستند و وزارت علوم، تحقیقات و فناوری نیز از این قاعده مستثنی نیست.
سرپرست معاونت توسعه دانشگاه فردوسی اخیرا در جمع خبرنگاران با اشاره به برگزاری نشست روسای دانشگاه‌های کشور با حضور وزیر علوم، تحقیقات و فناوری در مشهد گفت: بهره وری در آموزش عالی، محور اصلی این اجلاس بود که با حضور روسای دانشگاه‌های کشور برگزار شد.
حسین باغگلی افزود: در این نشست محورهای کلیدی همچون مرجعیت و دیپلماسی علمی، فناوری و نوآوری، آموزش، پژوهش و برون‌داد هدفمند، نوآوری فرهنگی و فرهنگ نوآوری، شاگرد فناور و نوآورپروری و تولید خدمت، ثروت و سرمایه از دانش مورد بحث و بررسی قرار گرفت.
سال گذشته اقدامی انقلابی در وزارت علوم، تحقیقات و فناوری رخ داد و هزار و ۱۰۰ رشته محل که دیگر تقاضا نداشت و باعث مصرف منابع کشور می‌شد، حذف شد و این روند باید ادامه یابد.وی ادامه داد: وزارت علوم در حوزه آموزش عالی و فناوری به دنبال هماهنگ‌سازی برای پیگیری اهداف خود است و در عین حال نیاز به هماهنگی با سایر وزارتخانه ها برای شناخت و تعامل بیشتر با آنها به خصوص در حوزه بهره‌وری را دارد تا دانشگاه به عنوان نهاد پیشران اجتماعی، بتواند این موضوع را در درون خود جاری و سپس اجرای آن را در سایر نهادها پیگیری کند.
اجرای الگوی دقیق در وزارت علوم
طبق گزارش تحقیقاتی سازمان ملی بهره‌وری ایران، افزایش متوسط سطح تحصیلات عالی در افراد، تأثیر مثبتی بر ارتقای بهره‌وری نیروی کار در کشور ما نداشته است، بر این اساس باید موضوع بهره‌وری در وزارت علوم مورد بازنگری و بررسی قرار گیرد.
وزیر علوم، تحقیقات و فناوری نیز در گفت و گویی که با سازمان ملی بهره‌وری ایران داشت، گفت: نادیده‌گرفتن جنبه‌های فرهنگی-اجتماعی الگوی سنجش بهره‌وری یکی از مشکلاتی است که عموماً در زمینه بهره‌وری دیده می‌شود و می‌توان آن را یکی مغفول‌ترین ابعاد موضوع دانست که به‌صورتی نظام‌مند و اثربخش مورد توجه نبوده است.
محمدعلی زلفی‌گل افزود: یکی از مهم‌ترین اقدامات در مسیر تغییر ریل کشور به سمت افزایش بهره‌وری، ارتقای فرهنگ و ترویج گفتمان بهره‌وری در جامعه است زیرا مفهوم بهره‌وری در دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالی ماهیتی متفاوت با سازمان‌های دیگر دارد.
وی خاطرنشان کرد: نتایج و اثرات خدماتی که دانشگاه‌ها ارائه می‌دهند در بلندمدت بر جامعه تأثیر می‌گذارد، بنابراین سنجش اثربخشی، که یکی از عناصر بهره‌وری است، همواره با چالش‌های زیادی روبه‌روست.
وی ادامه داد: اگر به بهره‌وری نگاهی سیستمی و رویکردی جامع و نظام‌مند داشته باشیم، عوامل زیادی می‌توانند در انتخاب یک الگوی مناسب سنجش بهره‌وری مؤثر باشند از این رو هدف‌ها علاوه بر اینکه باید مبتنی بر مأموریت دانشگاه‌ها باشد، باید قابل اندازه‌گیری و اصولی باشد تا بتوان آنها را سنجید و جایی برای سوءتفاهم‌ها و ابهام‌ها باقی نماند.
بازنگری در رشته‌های دانشگاهی
بسیاری از رشته‌های دانشگاهی با توجه به پیشرفت علم و در عین حال، تغییر شرایط بازار کار، کارکرد اصلی خود را از دست داده اند و حتی سرفصل درسی برخی از رشته‌ها نیز تاکنون تغییر کرده اند.
رییس سازمان ملی بهره‌وری نیز در حاشیه نشست روسای دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالی، پژوهشی و فناوری با موضوع نظام ارتقای بهره‌وری در آموزش عالی (ناب) در دانشگاه فردوسی مشهد به خبرنگار ایرنا گفت: از موضوعات مهمی که باید در حوزه دانشگاه‌های کشور پیگیری شود، آمایش رشته های دانشگاهی مبتنی بر مزیت های منطقه‌ای است که متاسفانه در گذشته کمتر مورد توجه بوده است.
باید از منابع در اختیار خود به گونه‌ای استفاده کنیم تا منجر به خلق ثروت و گره گشایی برای مردم صورت گیرد و بر همین اساس باید بهره‌وری با تدبیر مناسب و یا از طریق نفوذ فناوری و نوآوری پیگیری شود.میرسامان پیشوایی افزود: سال گذشته اقدامی انقلابی در وزارت علوم، تحقیقات و فناوری رخ داد و هزار و ۱۰۰ رشته محل که دیگر تقاضا نداشت و باعث مصرف منابع کشور می‌شد، حذف شد و این روند باید ادامه یابد.
او بیان کرد: نفوذ نوآوری و فناوری با تلاش دانشگاه‌ها شکل می‌گیرد تا به عنوان پیشران کشور در بخش‌های مختلف به عنوان یک رسالت پیگیری شود و آموزش و پژوهش در مسیر بهره‌وری کشور موثر واقع شود. هر یک از دانشگاه‌های کشور می‌توانند یک موتور محرک در حوزه نوآوری و فناوری باشند.
رییس سازمان ملی بهره‌وری اظهار کرد: اکنون طرحی با وزارت علوم تحقیقات و فناوری پیگیری می‌شود که هر دانشگاه، در سطح استانی و دانشگاه های برتر در سطح ملی، به عنوان معین کمیته بهره‌وری ایفای نقش کنند تا نسبت به حل مسائل با توجه به دانش مورد استفاده قرار گیرند.
وی اظهار کرد: اگر بخواهیم دوران تلخ دهه ۹۰ را جبران کنیم باید در طول پنج سال متوالی رشد اقتصادی بالای سه درصد داشته باشیم و این در حالی است که در برنامه ششم توسعه رشد ۲ و هشت دهم اقتصادی از محل بهره وری در نظر گرفته شده بود ولی متاسفانه حتی به چهار دهم هم نرسیدیم.
این مقام مسوول بیان کرد: به برکت تلاش دولت سیزدهم متوسط این شاخص در ۲ سال اخیر، حدود سه و هفت دهم درصد و معادل ۷۵ درصد رشد اقتصادی و آن هم با استفاده از بهره وری در استفاده از ظرفیت های خالی کشور صورت گرفت.
تاثیر هوش مصنوعی در بهره وری
پیشوایی در پاسخ به اینکه از هوش مصنوعی چگونه می‌توان برای افزایش بهره‌وری بهره گرفت، افزود: هوش مصنوعی بزرگترین تاثیر را در ارتقای بهره‌وری منابع انسانی پدید می‌آورد تا انجام کارها همراه با سرعت و دقت صورت گیرد.
رییس سازمان ملی بهره وری گفت: بر همین اساس نسبت به آموزش عمومی آن باید اقدام کرد تا هر فرد، در هر جایی که مشغول است بتواند از ابزارهای خلق شده با کمک هوش مصنوعی استفاده کند. همچنین موضوع تنظیم گری قواعد استفاده از هوش مصنوعی به عنوان یکی از فناوری‌های نوظهور در ستادی که از سوی دولت شکل گرفته؛ در حال پیگیری است.
وی با اشاره به اینکه بهره وری، به غیر از فوریت، از نظر راهبردی نیز برای کشور مهم است و باید در مقابل مصرف کم، خروجی زیادی داشته باشیم، افزود: باید از منابع در اختیار به گونه‌ای استفاده کنیم که منجر به خلق ثروت و گره گشایی از کار مردم شود و بر این اساس باید بهره‌وری با تدبیر مناسب و از طریق نفوذ فناوری و نوآوری پیگیری شود.
بیشتر بخوانید:
برای جبران دهه گذشته نیاز به پنج سال رشد اقتصادی متوالی است
وزیر علوم : رشته های نوظهور مورد حمایت هستند
روند ساخت مسکن کارکنان وزارت علوم با حضور رئیس‌جمهور آغاز می‌شود
وزیر علوم: بهره‌وری در حد شعار باقی نماند
بهره‌وری در شاخص های مختلف قابل پیگیری است و باید در خصوص نیاز به اجرای آن باید درک درستی شکل گیرد تا در کنار تدبیر مدیریتی، اجرای راهکارهای مناسب برای انجام بهتر وظیفه، به نتیجه برسد.
وزیر علوم، تحقیقات و فناوری با همین رویکرد در نشست روسای دانشگاه‌های کشور با تاکید بر ضرورت بهبود بهره‌وری در آموزش عالی، گفت: روسای دانشگاه‌ها باید تلاش کنند این مفهوم در حد شعار باقی نماند.
زلفی گل افزود: رؤسای دانشگاه‌ها در شورای دانشگاه‌های خود یک جلسه تشکیل داده و فردی را که در زمینه بهره‌وری آموزش عالی صاحب‌نظر است دعوت کنند تا برای روسای دانشکده ها در زمینه بهره وری توضیح دهد.
وی از رؤسای دانشگاه ها خواست حتماً از قوانین موجود مانند قوانین ارتقای پژوهانه استفاده کنند و اظهار کرد: اگر شاخص‌های بهره‌وری در آموزش عالی ارتقا نیابد، عملاً در اجلاس فقط شعار داده‌ایم و نمی‌خواهیم این موضوع در حد شعار باقی بماند.
وزیر علوم همچنین از رییس مرکز نظارت و ارزیابی وزارت علوم خواست موضوع بهره‌وری را در ارزیابی رؤسای دانشگاه‌ها لحاظ کند و افزود: در اجلاس بعدی که ۱۰ نفر از روسای برتر دانشگاه ها معرفی می شوند، موضوع بهره وری حتما باید لحاظ شود.
حال باید دید که در نشست آینده روسای دانشگاه های کشور، موضوع بهره‌وری چگونه پیگیری خواهد شد و آیا روند کارها به اهداف و نتایج مد نظر این وزارتخانه منتهی خواهد شد، یا خیر؟