گروه جامعه ایرنا - چندی پیش علی بهادری جهرمی سخنگوی دولت از تصویب آیین‌نامه انتقال و تجمیع سوابق بیمه‌ای بیمه‌شدگان تحت پوشش صندوق‌های بازنشستگی در هیات وزیران خبر داد که بر اساس آن امکان انتقال و تجمیع سوابق بیمه‌ای یا کسورات بازنشستگی بین صندوق‌های مختلف بازنشستگی فراهم شد.
وی اظهار داشت: طبق این آیین‌نامه به طور ویژه تجمیع سوابق بیمه‌ای و نقل و انتقال سابقه به طور ویژه تسهیل می‌شود و حتی امکان دریافت مستمری جمع «یعنی کسی که در چند صندوق بیمه‌ای دارد امکان دریافت مستمری جمع هم دارد» وجود دارد تا از این روش به مستمری‌بگیران کمکی شود.
این آیین نامه دوم بهمن ماه جاری توسط دولت به دستگاههای اجرایی ابلاغ شد تا وارد مرحله اجرا شود.
فراز و نشیب‌های قانونی برای انتقال سوابق بیمه
سابقه بیمه مدت زمانی است که فرد بیمه شده مشمول صندوق‌ها یا سازمان‌های بیمه‌گر به پرداخت حق بیمه در آن صندوق اقدام می‌کند همچنین الزام به انتقال سوابق بیمه‌ای از صندوقی به صندوق دیگر براساس تغییرات در آن صندوق و بنا به خواسته فرد بیمه شده امکانپذیر است.
از آنجا که سابقه بیمه‌پردازی به مدت زمان مشخصی امکان استفاده از خدمات بازنشستگی و دریافت مستمری را برای فرد بیمه‌پرداز فراهم می‌کند؛ بنابراین با تغییر صندوق بازنشستگی، سوابق بیمه‌پردازی آن فرد نیز می‌تواند به صندوق دیگری منتقل شود.
در قانون پیشین که در سال ۱۳۶۵ تصویب شده بود، درباره نقل و انتقال حق بیمه یا بازنشستگی و تغییر صندوق چنین مقرر شده بود که این کار تنها در دو صورت امکان پذیر است؛ نخست اینکه محل خدمت شخص تغییر کند و شخص بخواهد ادامه بیمه‌پردازی را در صندوق جدید انجام دهد و دیگر اینکه به دلیل ضوابط قانونی تغییر صندوق بیمه‌ای ممکن شود.
پس از آن و در قالب قانون برنامه پنجم توسعه، موضوع تغییر صندوق بیمه‌ای به صورت اختیاری مصوب شد و پس از آن در سال ۱۳۹۲ آیین نامه آن به تصویب دولت رسید تا بر اساس ماده ۲ همه صندوق‌های بیمه‌ای موظف شوند نسبت به پذیرش درخواست متقاضیان مبنی بر انتقال حق بیمه و احتساب سوابق بیمه‌ای از سایر صندوق‌ها اقدام کنند.
با اتمام زمان اجرای برنامه یعنی در سال ۱۳۹۵ همه مواد این ماده قانونی قابلیت اجرایی را از دست داد و بار دیگر مبنای قانونی آن به قانون مصوب سال ۱۳۶۵ بازگشت.
در همین راستا و به دلیل وجود چنین مشکلاتی، موضوع انتقال سوابق بیمه‌ای طرح «نقل و انتقال سوابق بیمه یا کسور بازنشستگی بین صندوق های بازنشستگی و تجمیع سوابق بیمه‌ای اشخاص» با امضای جمعی از نمایندگان مجلس تهیه شد و سرانجام اردیبهشت ماه امسال به قانون تبدیل شد.
مزایای قانون نقل و انتقال سوابق
پس از تصویب قانون جدید در مجلس و ابلاغ آن توسط رییس جمهور به دستگاههای اجرایی که قانون نقل و انتقال حق بیمه یا بازنشستگی سال ۱۳۶۵ و همچنین ماده (۱) قانون نحوه تعدیل نیروی انسانی دستگاههای دولتی مصوب سال ۱۳۶۶ را نسخ کرد، تهیه آیین نامه جدید در دستور کار وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی به عنوان متولی اصلی امور بیمه‌های اجتماعی و بازنشستگی کشور قرار گرفت که این آیین نامه اواخر دی ماه امسال از تصویب هیات وزیران گذشت.
سرپرست دفتر بیمه‌های اجتماعی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی در این باره گفته است: از این پس صندوق‌های بازنشستگی طبق این آیین‌نامه نسبت به نقل و انتقال سوابق بیمه یا کسور بازنشستگی متقاضیان بین صندوق‌های بازنشستگی و برقراری مستمری جمع اقدام خواهند کرد.
سمیرا اسمعیلی شهمیرزادی با بیان اینکه با اجرایی شدن این آیین نامه، موضوع پرداخت مستمری جمع برای نخستین بار در کشور اجرایی می شود، توضیح داد: افرادی که سابقه بیمه‌پردازی در صندوق‌های مختلف دارند، می‌توانند از هر صندوق به نسبت سابقه بیمه‌پردازی مستمری دریافت کنند. در صورت نقل و انتقال سوابق بیمه‌ای بین صندوق‌های بازنشستگی وجوه حق بیمه انتقالی به صندوق مقصد به‌روزرسانی شده و افراد نسبت به قانون قبلی مابه‌التفاوت کمتری پرداخت خواهند کرد.
علیرضا حیدری، کارشناس رفاه و تامین اجتماعی درباره مزایای جدید آیین‌نامه و نقل و انتقال سوابق بیمه‌ای گفته است: از آنجا که به روزرسانی وجوه بیمه و پرداخت آن باید توسط نظام بیمه‌ای انجام شده و بیمه‌شده وظیفه‌ای برای پرداخت آن نداشته باشد، این آیین‌نامه جای امیدواری دارد که با تسهیل انتقال سوابق بیمه‌ای، بار پرداخت از دوش بیمه‌شدگان هم برداشته شود.
به گفته وی، در نظام بیمه‌ای یکپارچه و چندلایه انتقال و تجمیع سوابق در لایه بیمه‌ای به حداقل برسد، بیمه‌شده نباید در راستای کاهش ارزش ریالی وجوه بیمه متضرر شود و صندوق‌ها باید با سرمایه‌گذاری ارزش ریالی وجوه بیمه‌ای را حفظ کنند.
این آیین نامه، مزایایی را برای بیمه‌شدگان و افراد بیمه‌پرداز در صندوق مبدأ و حتی صندوق مقصد به دنبال دارد؛ اصل آیین‌نامه و مواد قانونی مربوط به نقل و انتقال سوابق بیمه‌ای بین صندوق‌های بازنشستگی را اینجا بخوانید.
مطالبه‌ای که برآورده شد
مزایای انتقال سوابق بیمه‌ای از صندوقی به صندوق دیگر یکی از مطالبات جدی بیمه‌شدگان در سال های گذشته بوده است؛ محمدعلی جنانی کارشناس بیمه‌های اجتماعی و مدیرکل سابق امور مستمری‌های سازمان تأمین اجتماعی در این باره در گفت و گو با خبرنگار گروه جامعه ایرنا توضیحاتی را ارائه داد.
جنانی گفت: موضوع انتقال سوابق بین صندوق‌های بازنشستگی یکی از مطالبات اصلی بسیاری از بیمه شدگان در سالیان گذشته بوده است که با تصویب قانون جدید و آیین نامه آن رفع شد.
وی ادامه داد: یکی از چالش‌هایی که بیمه‌شدگان صندوق‌های بازنشستگی از دیرباز با آن درگیر بودند انتقال سوابق از صندوقی به صندوقی دیگر بود؛ اکنون ۱۸ صندوق بازنشستگی و بیمه‌ای در کشور فعالیت دارد که بیمه‌پردازان امکان انتقال سوابق به هر صندوقی را دارند.
نارضایتی بیمه‌شدگان از ارزش وجوه ذخیره شده در صندوق‌ها
کارشناس بیمه‌های اجتماعی گفت: انتقال سوابق بیمه‌ای از سوی بیمه‌پردازان و افراد بیمه‌شده از یک صندوق به صندوق دیگر محل مناقشه و ایجاد نارضایتی بین بیمه شده‌ها بود از این حیث که صندوق مبدأ اندوخته‌ای که هر فرد بیمه شده داشت به شکل قدرمطلق با همان میزان وجوه ذخیره شده به صندوق جدید انتقال می‌داد.
وی ادامه داد: با گذشت زمان عدد میزان اندوخته و ذخیره وجوه بیمه‌ای بیمه‌پردازان در هر صندوق بازنشستگی بسیار ناچیز بود که همین مساله به محلی برای ابراز نارضایتی این افراد لحاظ شده بود.
رویکرد عدالت‌محور آیین‌نامه جدید برای به‌روزرسانی اندوخته‌ها
جنانی با اشاره به آیین‌نامه جدید انتقال سوابق بیمه‌ای بین صندوق‌های بازنشستگی گفت: رویکرد آیین‌نامه جدید این است که اعمال ضریب تعدیل و رویکرد عدالت‌محورانه لحاظ شود. همچنین اندوخته صندوق مبدا با مبنای محاسبات خاص به‌روزرسانی می‌شود و بار مضاعفی که به لحاظ پرداخت وجوه در صندوق بیمه بر گردن بیمه شده بود این بار تعدیل شده و از طریق به‌روزرسانی اندوخته از صندوق مبدا انجام می‌شود.
وی اضافه کرد: این عدد ذخیره بیمه‌پردازی افراد در صندوق مبدا در زمان انتقال به صندوق مقصد به‌روزرسانی می‌شود و به صندوق مقصد واریز خواهد شد. البته ممکن است مابه‌التفاوت از جیب بیمه شده پرداخت شود. این مساله موجب رضایتمندی افرادی که تقاضای انتقال سوابق بیمه‌ی به صندوق دیگری را دارند خواهد شد.
مدیرکل سابق امور مستمری‌های سازمان تأمین اجتماعی اظهار داشت: در صندوق‌های بیمه‌ای موضوع انتقال سوابق بیمه‌ای و ذخیره‌سازی به روز آن به عنوان مطالبه جدی بیمه‌شدگان بوده است. البته چه زمانی که این انتقال عمدی یا قهری بوده باشد.
وی افزود: بیمه شده در راستای اجرای این آیین‌نامه مترصد این است که حقوق و ذخیره معوق را باید منتقل دهد و اکنون نوبت صندوق‌هاست که سازوکاری داشته باشند تا بیمه‌شدگان با اطمینان خاطر وجوه خود را از صندوقی به صندوقی دیگر انتقال دهند.
جنانی معتقد است: این آیین‌نامه گامی در راستای تسهیل انتقال وجوه بیمه‌ای و یک گام دیگر برای ایجاد عدالت و تحقق عدالت‌محوری در زمینه رسیدن بیمه‌شدگان به حقوق قانونی برای به‌روزرسانی ذخیره‌ها و اندوخته‌های بیمه‌ای است.