حکم دیوان بین المللی درباره شکایت آفریقای جنوبی علیه رژیم صهیونیستی را می شود یک اتفاق تاریخی در روابط بین الملل نامید.
اتفاقی که عصر جمعه در پایتخت اداری هلند و مرکز حقوق بین الملل رخ داد از دو جنبه قابل بررسی و تحلیل است. جنبه اول به ابعاد شکلی پرونده و محتوای حقوقی احکام دادگاه لاهه اشاره دارد و بُعد دوم که بسیار مهتر از اولی است ابعاد فرامتنی حکم دیوان دادگستری بین المللی و تاثیرات جانبی است که بر سیاست خارجی آمریکا و رژیم صهیونیستی و ضربه ای که به هویت ساخته شده به نام «دولت یهود» که موجودیتی به نام اسرائیل بر آن بار شده، خواهد گذاشت.
در نگاه اول شاید اینطور به نظر برسد که دادگاه لاهه نتوانسته یا نخواسته بازدارندگی حمله اسرائیل به غزه را مورد شناسایی قرار دهد، این استدلالی است که حامیان تل آویو تلاش کرده اند از عصر جمعه آن را برجسته کنند و موضع رسمی مقامات آمریکایی موید همین موضوع است.
دیوان بین المللی دادگستری اگرچه صریحاً به اسرائیل دستور نداد فورا حملات نظامی خود علیه غزه را متوقف کند یا محاصره خود را لغو کند، اما به اسرائیل دستور داد که «تمام اقداماتی را که در اختیار دارد برای جلوگیری از ارتکاب همه اعمال در محدوده ماده دوم کنوانسیون نسل‌کشی اتخاذ کند».
هم دولت بایدن و هم دولت نتانیاهو از این بخش از حکم دادگاه استفاده کردند و استدلال کردند که این به منزله چراغ سبز به اسرائیل برای ادامه حمله نظامی خود به غزه است. سخنگوی وزارت خارجه آمریکا در این راستا گفت: «حکم دادگاه با دیدگاه ما مطابقت دارد که اسرائیل حق دارد اقداماتی را انجام دهد تا اطمینان حاصل شود که ۷ اکتبر تکرار نمی شود».
اما این فقط یک توصیف نادرست از آنچه قضات دیوان حکم دادند و تلاش دولت آمریکا برای القای این گزاره که دادگاه لاهه نسل‌کشی را رد کرده است. دیوان دادگستری نه به این دلیل که نتیجه گیری کرده که اقدامات اسرائیل به منزله نسل‌کشی نیست، بلکه به این علت که این تصمیم پس از یک روند قانونی چند ساله اتخاذ می‌شود از اعلام آن خودداری کرد.
در واقع ۱۵ نفر از قضات دیوان بین المللی دادگستری (ICJ) از بین ۱۷ قاضی دستور دادند که اسرائیل باید از اقدامات زیر «علیه یک گروه» محافظت شده که دادگاه لاهه آن را فلسطینیان غزه تعریف کرد، جلوگیری کند: ۱-کشتن اعضای گروه ۲- ایجاد آسیب جدی جسمی یا روحی به اعضای گروه. ۳- تحمیل عمدی شرایط زندگی گروهی که به گونه ای محاسبه شده که تخریب فیزیکی آن را به طور کامل یا جزئی به همراه داشته باشد و در نهایت خودداری از اعمال تدابیری برای جلوگیری از تولد در درون گروه.
در حالی که کلمه خاص «آتش بس» در این دستور ذکر نشده، اما این حکم دیوان صریح تر از این نمی تواند باشد که به اسرائیل دستور داده کشتار فلسطینیان در غزه را فورا متوقف کند.
با گذر از بررسی شکلی و محتوایی دیوان در پرونده اسرائیل، باید اذعان کرد، شواهد فرامتنی حکایت از این دارد که ۲۶ ژانویه ۲۰۲۴ یک روز تاریخی در موضوع «فلسطین» است.
این اقدام تاریخی دادگاه لاهه یعنی تایید صلاحیت دیوان بین‌المللی دادگستری برای بررسی نسل‌کشی رژیم صهیونیستی در غزه، درست یک روز پیش از «روز جهانی یادبود هولوکاست»، شاید نقطه پایانی بر «تصویر اسرائیل» و فروپاشی محتوایی این موجودیت مبتنی بر آپارتاید است.
اقدام دولت آفریقای جنوبی برای به دادگاه کشاندن رژیم صهیونیستی همانقدر تاریخی بود که جنبش ضد نژادپرستی مردم این کشور علیه رژیم آپارتاید به رهبری نلسون ماندلای فقید ۳۴ سال پیش به ثمر نشست.
در نگاه اول، رای تاریخی لاهه ممکن است دارای تاثیرات نمادین خوانده شده و قابل انتظار باشد که توسط اسرائیل مانند انبوهی از قطعنامه‌های مصرح سازمان ملل علیه این رژیم نادیده گرفته شود اما در نظام بین‌الملل و سیاست جهانی معنای خاص خود را متولد خواهد کرد.
جمعه ۲۶ ژانویه ۲۰۲۴، پانزده قاضی دیوان دادگستری بین‌المللی در «دن هاخ» - نام حقیقی لاهه - شاید بدون آنکه بدانند، به تاریخ پاسخ دادند. آنها یک روز قبل از ۲۷ ژانویه که توسط هنجارهای قوام یافته پس از جنگ دوم جهانی در تقویم به عنوان روز جهانی یادبود هولوکاست ثبت شده است؛ حکم دادند به نسل‌کشی رژیمی بپردازند که از سال ۱۹۴۸ با این استدلال که قربانی نسل‌کشی بوده، بی‌سابقه‌ترین جنایت علیه بشریت را در جهان به نام خود ثبت کرده است.
هولوکاست اسم رمزی بوده که جنبش جهانی صهیونیسم، با استفاده از آن، ایده تاسیس اسرائیل در اراضی فلسطین را بنیان گذاشت و آن را پشتیبان فلسفه وجودی اسرائیل قرار داد. صهیونیست ها در طول هفت دهه گذشته با این ابزار مظلوم نمایی و در پرتو حمایت‌های بی نهایت و دائمی ایالات متحده و شرکای اروپایی، بزرگترین کشتار سیستماتیک را رقم زدند.
در چنین شرایطی برای رژیم صهیونیستی اتفاق تاریخی هولناک تر از این نمی توانست رقم بخورد که همزمان با روز یادبود جهانی هولوکاست، در قلب اروپا، دیوان بین المللی دادگستری رای به بررسی نسل کشی رژیم صهیونیستی یا به عبارت دقیق تر هولوکاست اسرائیل علیه فلسطینی ها بدهد.
روز جمعه در هلند، این حاشیه امن و دیوار بلند مظلوم نمایی اسرائیل شکسته شد. آفریقای جنوبی، این کشور زخم‌خورده از آپارتاید، توانست با جمع‌آوری یک پرونده دقیق کیفری، «حقوق بین‌الملل» را به اجماع جهانی علیه نسل‌کشی صهیونیست‌ها علیه مردم فلسطین پیوند زند. پیش از این روز تاریخی، اطمینان مقامات صهیونیست از این حاشیه امنیت بود که آنها را به ترسناک ترین مواضع ضد بشری علیه مردم فلسطین بی آنکه کیفری متوجه آنها باشد ترغیب می کرد.
«یوآو گالانت» وزیر جنگ صهیونیست‌ها در روز ابتدایی جنگ در غزه درباره مردم فلسطین گفت: «ما با یک مشت حیوان می‌جنگیم و مناسب شأن‌شان با آنها رفتار می‌کنیم. ما غزه را به طور کامل محاصره می‌کنیم؛ نه برق، نه غذا و نه آب و نه گاز در آنجا نخواهد بود».
مقامات اسرائیلی از روز اول جنگ به دفعات با تصریح گفتند که در غزه هیچ غیرنظامی وجود ندارد! شاید به همین خاطر بود که ارتش اسرائیل ویدئویی درست کرد که در ابتدای آن خطاب به مردم غزه گفته شد: «سلام به تو حیوان. من کاپیتان جهنم هستم؛ دعا کن در خیابان‌های ویران شده غزه کشته شوی».
مسیری که جهان از ۷ اکتبر ۲۰۲۳ پیمود تا در ۲۶ ژانویه ۲۰۲۴ به سرمنزل مقصود برسد، شمایلی از سقوط «نظام معنایی» اسرائیل را به تصویر کشید؛ این «تصویر اسرائیل» بود که برای چندین دهه ضامن حیاتش به عنوان موجودیتی که همواره در معرض تهاجم قرار دارد و «حق دفاع مشروع» از خود را دارد، به شمار می‌رفت. تمام این واژگان، عبارات و تصاویر اما در برخورد با حقیقت پسا ۷ اکتبر بسادگی فرو ریخت.
تل‌آویو فکر اینجایش را نکرده بود که امروز زنجیره دانش و آگاهی‌بخشی در فضایی خارج از «مین استریم‌ها» رقم می‌خورد، یعنی همان اتفاق آشنایی که ۴ دهه قبل می‌توانست تمام جنایات نظامی اسرائیل را رنگ آمیزی کرده و با برچسب «مشروعیت اقدامات تدافعی اسرائیل» به عنوان تنها دموکراسی خاورمیانه در برابر اقوام بربر و تروریست به اذهان شهروند آمریکایی و اروپایی تزریق کند.
نظام معنایی اسرائیل به عنوان عامل هویت‌ساز برای این موجودیت از همان ۷ اکتبر با سرعت فزاینده‌ای به سمت تهی شدن حرکت کرد. هیچ‌کس پروپاگاندای صهیونیستی در دروغ سر بریدن کودکان و زنان توسط مبارزان حماس را باور نکرد. همان‌طور که تمام دروغ‌های مقامات صهیونیست پس از بمباران بیمارستان‌ها و حمله به مراکز درمانی با توجیه استفاده حماس از آنها به عنوان پناهگاه، فقط بر دامنه رسوایی اسرائیل افزود.
سخنان بی‌سابقه «آنتونیو گوترش» دبیرکل سازمان ملل متحد در نشست ۲ آبان شورای امنیت ضربه دیگری بر «تصویر اسرائیل» وارد آورد؛ جایی که این دیپلمات پرتغالی گفت: حمله حماس به اسرائیل بی‌جا اتفاق نیفتاد؛ مردم فلسطین ۵۶ سال است تحت اشغالند. همچنین مهم است که بدانیم حملات حماس بی‌دلیل رخ نداده است.
مردم فلسطین بیش از ۵ دهه تحت اشغال خفه‌کننده هستند. گوترش در نهایت با گفتن اینکه فلسطینی ها دیده‌اند زمین‌های‌شان پیوسته توسط شهرک‌سازی‌ها و خشونت‌ها بلعیده شده است؛ اقتصادشان خفه شده، مردم‌شان آواره شده‌اند و خانه‌های‌شان ویران شده است تصویر اسرائیل را تکه پاره کرد.
در نهایت طی کم سابقه‌ترین رویداد در تاریخ سیاست خارجی آمریکا با رقم خوردن موج گسترده استعفای دیپلمات ها و کارمندان وزارت خارجه آمریکا در اعتراض به جنایات اسرائیل و حمایت بی‌قید و شرط دولت بایدن، از نسل‌کشی در غزه «تصویر اسرائیل» به سطل آشغال پرتاب شد. اسرائیل حالا فقط یک تصویر زشت و فرعی در تاریخ است؛ تصویری که هیچ‌کس دوست ندارد به آن نگاه کند.