به گزارش خبرنگار اقتصادی ایرنا، تولید، فروش و ایجاد ارزش افزوده برای منابع هیدروکربنی، یکی از اهداف کشورهای بهره‌مند از این منابع است؛ همچنین توجه به امنیت پایدار انرژی از مهم‌ترین اصول مدیریت این حوزه در هر کشوری محسوب می‌شود؛ با این حال طبق گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس، شدت مصرف انرژی در کشور نزدیک به دو برابر استاندارد جهان است.
این موضوع نشان می‌دهد کشور دچار بد مصرفی انرژی شده و با ادامه این مسیر، تمام منابع هیدروکربنی کشور بدون ایجاد ارزش افزوده چندانی اتلاف خواهد شد؛ به گواه بسیاری از کارشناسان، راه‌حل این مسئله، بهینه‌سازی مصرف در کنار افزایش تولید است؛ از طرفی بهینه‌سازی چالش‌هایی دارد که برای حل آن چالش‌ها ابتدا باید در سطح عالی مدیریتی کشور، ساختاری واحد شکل بگیرد تا به‌وسیله آن بتوان مشکلات مربوطه را مرتفع کرد.
براساس این گزارش، در پرونده فجر نفت قرار است، اقدامات مهم دولت سیزدهم را بررسی کنیم. قسمت سوم این پرونده را در ادامه می‌خوانید.
تکمیل زنجیره ارزش از تولید تا صادرات
پتروپالایشگاه ۳۰۰ هزار بشکه‌ای شهید سلیمانی به عنوان یکی از مهم‌ترین طرح‌های نفتی در دولت سیزدهم مطرح شد. تا آنجا که حداکثر تکمیل زنجیره ارزش در پتروپالایشگاه شهید سلیمانی از تولید تا صادرات محصولات دیده شده است و با مکان‌یابی انجام شده برای اجرای این طرح، عملاً ظرفیت دریامحور به عنوان یکی از اولویت‌های دولت سیزدهم فعال می‌شود.
اگرچه این طرح از نخستین روزهای روی کار آمدن دولت سیزدهم مورد تاکید قرار گرفت؛ اما موانع قانونی و اخذ مجوز از شورای اقتصاد باعث شد تا اجرای آن تا کنون به تاخیر بیفتد. با اخذ مجوز از شورای اقتصاد در پاییز امسال، سرانجام اجرای این طرح سرعت گرفت و قرارداد واگذاری زمین پتروپالایشگاه شهید سلیمانی امضا شد. با اجرای این طرح، علاوه بر تامین سوخت مورد نیاز کشور، زنجیره ارزش نیز تکمیل شده و محصولات پتروشیمی نیز تولید خواهد شد.
پالایشگاه‌های فراسرزمینی رمز عبور از تحریم‌ها
دولت سیزدهم برای اولین بار به موضوع حضور و سهامداری در پالایشگاه‌های فراسرزمینی ورود کرد تا بدین ترتیب ایران پالایشگاه‌هایی در خارج از کشور داشته باشد که نفت خود را به آنها صادر می‌کند. این موضوع باعث می‌شود که آسیب‌پذیری صادرات نفت ایران در شرایط تحریمی کاهش یابد.
حضور در پالایشگاه‌های فراسرزمینی علاوه بر فروش نفت خام، منجر به صادرات خدمات فنی و مهندسی ایران نیز می‌شود. به بیان دیگر ایران با تعمیرات پالایشگاه‌های خارجی و احیای ظرفیت آنها، ابتدا تجهیزات و سپس نفت خود را به آن کشور می‌فروشد. ایران با فراهم شدن شرایطی، در سود پالایشی نفت نیز سهیم خواهد بود.
پالایشگاه ال‌پالیتو در ونزوئلا، نخستین پالایشگاه فراسرزمینی بود که ایران در آن حضور پیدا کرد. مجموع ظرفیت پالایشی ونزوئلا ۱.۳ میلیون بشکه است و ایران در گام اول بازسازی و نوسازی پالایشگاه ۱۴۰ هزار بشکه‌ای ال‌پالیتو را برعهده گرفت. پیشرفت فیزیکی این طرح حدود ۸۷ درصد است.
ایران، در جستجوی پالایشگاه‌های فراسرزمینی
پیش از این علی شاهوردی، مدیر هماهنگی پالایشگاه حمص سوریه در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصادی ایرنا، درباره حضور ایران در پالایشگاه‌های فراسرزمینی گفته بود: در ابتدا برای ورود به پالایشگاه‌های فراسرزمینی، پالایشگاه‌های ونزوئلا شامل «آموا» و «کاردو» با ظرفیت ۶۵۰ هزار بشکه، پالایشگاه پورتو لا کروز با ظرفیت با ۲۲۰ هزار بشکه و پالایشگاه ال‌پالیتو با مجموع ظرفیت ۱ میلیون ۳۵۰ هزار بشکه‌ای را بررسی کردیم.
وی افزود: پس از آن تصمیم گرفتیم که با یک پالایشگاه کوچک شروع کنیم و آن را به عنوان پایلوت در نظر بگیریم. سپس فهرست قطعات آن را مشخص کرده و با طرف ونزوئلایی قراردادی را مبنی بر مقدار و کیفیت قطعات منعقد کردیم.
مدیر هماهنگی پالایشگاه حمص سوریه گفت: مقرر شد ۲ میلیون کالا را به ال‌پالیتو صادر کنیم و ظرفیت پالایشگاه را در قدم اول از ۲۰ هزار بشکه به ۸۰ هزار بشکه افزایش دادیم و در حال حاضر نیز بیش از ۸۷ درصد از کالاها را به ونزوئلا ارسال کرده‌ایم و تا نیمه دوم ماه آینده نیز مابقی کالاها ارسال خواهد شد.
شاهوردی درباره تمایل دیگر پالایشگاه‌های این کشور و دیگر کشور در جهت همکاری با ایران گفت: پالایشگاه‌های دیگر نظیر کاردون نیز مایل به همکاری هستند و هم اکنون در حال بررسی ظرفیت مورد استفاده آنها هستیم. از کشورهای دیگر نظیر نیکاراگوئه، کوبا، کشورهای آسیای میانی، آفریقای جنوبی و سوریه نیز درخواست همکاری داریم؛ اما گزینه قطعی بعدی در جهت ورود، پالایشگاه حمص سوریه بوده که در حال بستن قرارداد مشابهی همانند ال‌پالیتو سوریه هستیم.
وی ادامه داد: سوریه دو پالایشگاه، حمص و بانیانس را دارد، پالایشگاه حمص ۱۲۰ هزار بشکه در فاز اول است و در این راستا بررسی‌های مورد نظر، نظیر استخراج فهرست قطعات، برآورد قیمت صورت گرفته و آماده امضای قرارداد با طرف سوری هستیم.
مدیر هماهنگی پالایشگاه حمص سوریه گفت: برآورد میزان هزینه که سوری‌ها باید بپردازند، ۱۴۰ میلیون یورو است، اما نکته مهم و سود اصلی ما فروش پایدار نفت خام به این کشور خواهد بود.
شاهوردی افزایش ظرفیت و تعمیرات اساسی پالایشگاه حمص سوریه اظهار داشت: با تکمیل پالایشگاه ال‌پالیتو ۱۲۰ هزار بشکه و پالایشگاه حمص ۱۴۰ هزار بشکه نفت خام را آماده صادرات خواهیم داشت؛ لذا در مجموع ۲۶۰ هزار بشکه صادرات نفت خام پایدار خواهیم داشت. پس از تکمیل پالایشگاه حمص، به پالایشگاه بانیانس سوریه ورود خواهیم کرد.