به گزارش ایرنا، اغلب شهرهای ساحلی مازندران به‌ویژه رامسر به خاطر قرار گرفتن در مجاورت دریا و درپی آن بالا بودن آب‌های زیرزمینی با نفوذناپذیری خاک روبرو هستند و همین عامل دفع بهداشتی فاضلاب در این مناطق را با مشکل جدی مواجه کرده است. به طوری که بخش زیادی از رودخانه‌های منتهی به دریا آلوده به فاضلاب هستند که تاثیر منفی زیادی بر اکوسیستم شکننده خزر دارد.
چالشی زیست محیطی که سبب شده در سایه نبودِ سیستم جمع آوری و تصفیه خانه فاضلاب شهری، تعدادقابل توجه واحدهای اقامتی و پذیرایی همچنین جمعیت شناورِ انبوه، آسیب‌ها و پیامدهای دفع غیراصولی و غیر بهداشتی فاضلاب به شکل برجسته‌تری نشان داده شود.
برای نمونه مدتی پیش در رامسر یک واحد پذیرایی شناخته شده شهرستان به دلیل رعایت نکردن موازین بهداشتی در تصفیه پساب با شکایت اداره حفاظت محیط زیست، از سوی سیستم قضایی توبیخ و به مدت ۲۰ روز پلمب شد.
اما این چالش تنها محدود به همین واحد پذیرایی و خدماتی نیست، برای واحدهای متعددی این ماجرا رخ می‌دهد چراکه اداره حفاظت محیط زیست تلاش می‌کند در نبودِ سیستم جمع‌آوری فاضلاب شهری با پایش‌های مستمر مواردی از این دست را شناسایی و برای کنترل وضعیت و جلوگیری از نفوذ آلودگی و طغیان بیماری اقدامات لازم را انجام دهد.
البته این موضوع صرفا به واحد های پذیرایی محدود نمی‌شود، پساب‌های‌خانگی که روانه رودخانه‌ها می‌شوند همچنین ماشین‌های حمل‌زباله (سپتاژها) که آلودگی به مراتب بیشتری دارند منشا نفوذ آلودگی به منابع آبی محسوب می‌شوند که لازم است شهرداری برای راه‌اندازی سیستم تصفیه فاضلاب لجن‌کش‌ها و در نهایت وزارت نیرو برای راه‌اندازه شبکه جمع‌آوری و تصفیه فاضلاب پای کار بیایند.
معضلی زیست محیطی شماره یک رامسر که بارها در نشست های مختلف بویژه کارگروه سلامت و امنیت غذایی شهرستان و نیز ساماندهی فاضلاب های خانگی شهرستان رامسر مطرح و راهکارهای مختلفی برای حل آنها مطرح شده است. راهکارهای که به زعم رییس سازمان حفاظت محیط زیست رامسر همگی به نوعی مسکن هستند و چاره کار راه‌اندازی سیستم جمع آوری و تصفیه خانه فاضلاب شهری است اما این وضعیت تا زمان ایجاد چنین زیرساختی میبایست با روش‌های گوناگون کنترل و تعدیل شود.
پایش سه ماهه کاربردی و اثربخش
رییس اداره حفاظت محیط زیست شهرستان رامسر درباره چگونگی کنترل پساب‌ها در زمان نبود زیرساخت تصفیه‌خانه فاضلاب شهری گفت: تمامی واحدهای خدماتی رامسر به دلیل تولید حجم بالای فاضلاب جزو موارد تحت پایشی این سازمان هستند که خروجی پساب آنها به‌طور مستمر در بازه زمانی سه ماه یک بار بررسی می‌شود.
محمدرضا نیاستی اظهارداشت: برای مثال در جریان پایش‌های مستمر این نهاد مدتی پیش یکی از واحدهای پذیرایی مشهور و بزرگ شهرستان رامسر به جهت مدیریت غیر اصولی سیستم تصفیه‌خانه و خروجی آلوده پساب چندین بار تذکر دریافت کرد اما به دلیل بی‌توجهی به مکاتبات این نهاد در نهایت به دستگاه قضایی معرفی و با رأی و دستور این نهاد به مدت ۲۰ روز پلمب شد.
وی با بیان اینکه آلودگی پساب این واحد پذیرایی که در محدوده شهری قرار دارد با شکایت‌های مردمی بسیاری همراه بود افزود: در تمامی پایش‌های کارشناسی آلودگی‌های فیزیکی و شیمیایی در پساب موجود بود که در نهایت رأی دستگاه قضایی مبنی بر پلمب ۲۰ روزه سبب شد که این واحد پذیرایی به رفع نقص و مدیریت اصولی پساب خود اقدام کند.
این مقام مسوول، با توضیح اینکه تمامی واحدهای بزرگ خدماتی و پذیرایی ملزم به نصب و مدیریت سیستم تصفیه فاضلاب هستند تصریح می‌کند: علاوه بر این تمامی واحدهای پذیرایی میبایست هر سه ماه یک بار نمونه برداری و آنالیز پساب خروجی سیستم تصفیه را توسط ازمایشگاه‌های معتمد محیط زیست را انجام دهند و نتایج آن را به محیط زیست اعلام کنند.
نیاستی در ادامه با اشاره به نبود سیستم جمع‌آوری و تصفیه‌خانه فاضلاب شهری الزام ساختمان‌های چندین واحدی به سیستم تصفیه فاضلاب را دیگر راهکارهای کنترل آلودگی پساب در این شهر معرفی می‌کند و می‌گوید: در ساختمان‌های هشت واحد به بالا سیستم‌های بی‌هوازی جوابگوی مدیریت پساب نیستند. عموما فاضلاب این ساختمان‌ها پس از مدتی سرریز و به معابر عمومی راه میابد که موجب آلودگی‌های زیست‌محیطی و تهدید بهداشت عمومی می‌شود. در همین راستا هماهنگی‌هایی با شهرداری‌ها و بخش‌داری ها انجام و در کارگروه فاضلاب شهرستان هم مصوب شد که تمامی ساختمان‌های هشت واحد به بالا سیستم تصفیه فاضلاب نصب کنند.
جای خالی فرهنگ‌سازی و آگاهی
بی‌توجهی واحدهای پذیرایی به مدیریت اصولی سیستم‌های تصفیه فاضلاب این پرسش را ایجاد می‌کند که دلیل عدم همراهی این واحدها با قوانینی از این دست که حافظ محیط زیست و بهداشت عمومی است از کجا نشأت می‌گیرد؟ مدیریت سیستم‌های تصفیه فاضلاب هزینه‌بردار است؟ یا اینکه پایش همیشگی آن از حوصله و وقت مدیران این مجموعه‌ها خارج است؟
یک کارشناس و طراح تصفیه خانه های صنعتی و بهداشتی واحدهای خدماتی در پاسخ به این پرسش گفت: تمامی هتل‌ها و رستوران‌ها طبق قوانین ملزم به نصب سیستم تصفیه فاضلاب استاندارد و مناسب هستند. به این معنی که خروجی پساب آنها باید مورد تایید اداره حفاظت محیط زیست باشد.
مجید امیرعلی‌پور با توضیح اینکه نگهداری و نظارت مستمر شرط کارآمدی سیستم‌های تصفیه فاضلاب محسوب می‌شود، تصریح کرد: این تجهیزات به کنترل و نظارت مستمر نیاز دارند. درواقع فعالیت سیستم‌های تصفیه فاضلاب به گونه‌ای است که فاضلاب پس از ورود به سیستم طی فرایندی تصفیه و خارج می‌شود. بنابراین خروجی سیستم و عملکرد آن به نگهداری نظارت مستمر نیاز دارد.
امیرعلی‌پور در تشریح چرایی عدم همراهی مطلوب مدیران واحدهای پذیرایی برای مدیریت اصولی سیستم تصفیه فاضلاب گفت: از ابتدا تجهیز واحدهای پذیرایی به سیستم تصفیه فاضلاب اتفاقی ارادی از سوی مدیران این مجموعه‌ها نبوده، درواقع این واحدها ملزم به نصب این سیستم‌ها شدند به همین دلیل همراهی مطلوبی از سوی آنها شکل نگرفته است.
وی با توضیح اینکه نصب و نگهداری سیستم‌های تصفیه فاضلاب به نسبت کارایی‌شان هزینه بالایی برای واحدهای پذیرایی به همراه ندارند، عدم آگاهی افراد به ماهیت این سیستم‌ها، عدم فرهنگی‌سازی نسبت به کارآیی و اهمیت چنین تاسیساتی بزای حفظ محیط زیست و بهداشت عمومی را عامل کوتاهی و بی‌توجهی آنان توصیف می‌کند.
تلاش برای دستیابی به سیستم جمع اوری و تصفیه خانه فاضلاب در این شهرستان از سال ۱۳۹۲ با مطالعه در مناطق مختلف این شهر آغاز شد که در نهایت کارشناسان طرح ساخت تصفیه خانه متمرکز در حوالی روستای طالش محله این شهرستان را جانمایی کردند.
به دنبال انتخاب این مکان برای احداث تصفیه خانه فاضلاب رایزینی های مختلف برای تامین اعتبار از سوی مسئولان شهرستانی و استانی صورت گرفت و در نهایت اعتبار قابل توجهی از سوی بانک توسعه اسلامی برای این منظور اختصاص پیدا کرد.
اما در ادامه با وجود آنکه کارشناسان این طرح را فاقد اثرات سوء زیست محیطی برای منطقه اعلام کردند، در سال ۹۶ عملیات اجرایی این طرح به دلیل اعتراض های محلی از دستور کار وزارت نیرو و همین طور اداره اب و فاضلاب شهرستان رامسر خارج شد و اعتبار ان که از سوی بانک توسعه اسلامی برای این زیرساخت تامین شده بود زیر بار این تنش ها برگشت خورد.
بر اساس منابع رسمی در حال حاضر ۱۴ تا ۱۵ درصد از فاضلاب شهری استان مازندران تصفیه می شوند و بقیه آنان از طریق رودخانه های جاری به دریا می ریزد که این وضعیت در شهرهای غرب استان مازندران به دلیل فاصله کم با دریا و همچنین نفوذ ناپذیری خاک فاضلاب در وضعیت بحرانی قرار گرفته است به طوری که گفته می شود که پیامدهای این سرریز فاضلاب انسانی به دریا خطرناک تر از دپوی زباله ها در جنگل ها است.
کارشناسان محیط زیست بر این باورند که شهرستان رامسر به واسطه گردشگری و افزایش چشمگیر جمعیت به دلیل نداشتن سیستم جمع اوری و تصفیه فاضلاب در شرایط بحرانی قرار گرفته چرا که به دلیل ساخت و سازهای زیاد و خاک های این منطقه دیگر امکان خود پالایی این میزان فاضلاب تولیدی شهرستان را ندارد و به همین خاطر بدون هیچگونه فرایندی وارد رودخانه ها و دریا می شوند.
آنها معتقدند از یک سو ورود فاضلاب ها به رودخانه ها و از سوی دیگر تخلیه پنهانی ماشین های لجن کش در حاشیه خیابانها و رودخانه های این شهرستان آلودگی زیست محیطی را دو چندان می کند که لازم است برای جلوگیری از فاجعه بیشتری محیط زیستی چاره اندیشی شود.