محمد حسن احسان دوست روز دوشنبه در گفت‌وگوبا خبرنگار ایرنا با اشاره به این که بخش نابینایان کتابخانه مرکزی اهواز به صورت تخصصی به افراد نابینا و کم بینا خدمات ارایه می کند افزود: خدماتی که ارایه می شود به گونه‌ای است که گروه‌های هدف بتوانند از این خدمات استفاده کنند، یعنی به شکل کتاب و یا محتوای خاصی نیست بلکه استفاده از خط خاصی است که به نام بریل شناخته شده و از این نظر نیازاست که منابع مطالعاتی برای نابینایان مناسب سازی شود.
وی افزود: در زمینه کتب بریل ۴۱۱ عنوان کتاب در کتابخانه مرکزی اهواز وجود دارد که شامل ۸۱۴ جلد کتاب هستند.
احسان دوست با اشاره به کمبود منابع مطالعاتی کتاب‌های خط بریل برای افراد نابینا و کم بینا بیان کرد: با توجه به این که بیش از۴۰۰ هزار عنوان کتاب در کتابخانه‌های عمومی خوزستان برای امانت به اعضا وجود دارد، در بخش نابینایان کتاب‌های بریل کمتر از یک هزار جلد هستند.
۱۵ هزار کتاب گویا در کتابخانه مرکزی اهواز وجود دارد
وی توضیح داد: بخش عمده کار در بخش نابینایان این کتابخانه، استفاده از کتاب‌های گویا برای اعضا است و از این نظر بیش از ۱۵ هزار کتاب گویا در کتابخانه مرکزی اهواز وجود دارد که خود ناشران تولید و از طریق نرم افزارهایی مانند فدیبو، طاقچه و نوار عرضه می‌شود.
کتابداربخش نابینایان کتابخانه مرکزی اهواز با بیان این که ازکتاب‌های الکترونیک استقبال نمی شود افزود: با توجه به این که کتابخانه مرکزی اهواز درسال ۹۸ توسط یک خیر به دستگاه چاپگر بریل مجهز شد؛ اعضا کتابخانه معمولا متون الکترونیکی را به کتابخانه می آورند تا چاپ بریل انجام دهیم که در این زمینه نیز چالش هایی وجود دارد.
وی ادامه داد: بخش تخصصی نابینایان علاوه بر کتابخانه مرکزی اهواز در کتابخانه ثامن الائمه شهرستان آبادان، کتابخانه شهید بهشتی شهرستان امیدیه و کتابخانه شهید مدنی شهرستان آغاجاری وجود دارد که دارای کتاب‌های خط بریل و گویا هستند.
احسان دوست با بیان این که ایجاد فرصت برابر مطالعه برای همه افراد از اهداف تشکیل کتابخانه عمومی است گفت: در یک مقایسه ساده می توان فهمید که در یک سال چند عنوان کتاب برای افراد عادی منتشر و نسبت آن برای افراد نابینا به چه میزان است. بنظر می رسد که باید ناشر نیز مکلف شود نسخه‌ای را که برای عموم چاپ می کند برای دسترسی اقشار خاص و توانخواه نیز تهیه و توزیع کند.
وی بررسی راهکارهای موثری به منظور تسهیل تولید کتاب گویا برای نابینایان را ضروری دانست و گفت: از آن جا که وظیفه دولت اجرای قانون است باید با اعمال نظارت در این زمینه و یا اختصاص یارانه در این حوزه اقدامی صورت گیرد که ناشران چاپ نسخه ای از کتاب برای نابینایان را مورد توجه قرار دهند.
تنوع کتاب‌های بریل پایین است
کتابدار بخش نابینایان کتابخانه مرکزی اهوازبا اشاره به این که تنوع کتاب‌های بریل پایین است افزود: در بخش کتاب‌های گویا بیشتر موضوعات در رشته‌های علوم انسانی است که ادبیات، جغرافیا، علوم اجتماعی و سیاسی، تاریخ، حقوق، روانشناسی، رمان، داستان کوتاه، الهیات و معارف را شامل می شود؛ لذا از این نظر نیز درصد قابل توجهی از منابع دیگر کتابخانه را افراد نابینا نمی توانند مطالعه کنند.
احسان دوست دسترسی به منابع مطالعاتی برای دانشجویان را با چالش عنوان کرد و گفت: در مقاطع ارشد و بالاتر لزوم کارهای تحقیقاتی برای دانشجویان مورد نیاز است و دسترسی به منابع مختلف برای تحقیق و پژوهش و تکمیل پایان نامه ضرورت دارد از این جهت نیز تامین منابع مطالعاتی جز دغدغه اصلی دانشجویان نابینا در این بخش نیز محسوب می شود.
این کتابدار روشندل با اشاره به نحوه امانت کتاب برای افراد نابینا بیان کرد: کتاب بریل به صورت حضوری امانت داده می شود و مانند کتاب‌های معمولی در سامانه ثبت می شود و باید بعد از مهلت دو هفته به مخزن کتابخانه برگردد و یا امانت کتاب تمدید شود.
وی گفت: البته باید تمهیداتی اندیشیده شود و کیف‌هایی با ابعاد کتاب‌های بریل تهیه شود تا امکان ارسال کتاب به شهرستان‌ها از طریق پست فراهم شود.
کتابداربخش نابینایان کتابخانه مرکزی اهواز با بیان اینکه نحوه امانت کتاب گویا در قالب سی دی و دی وی دی منسوخ شده است ادامه داد: فرد نابینا می‌تواند با داشتن فلش کارت، کتاب‌های صوتی را کپی و یا اینکه از طریق پلتفرم‌های اینترنتی کتاب‌های گویا را دانلود کنند. این امر نیز نیازمند اینترنت نامحدود است که طبق استاندارد نهاد کتابخانه‌ها باید به بخش نابینان تعلق گیرد.
نداشتن فضای استاندارد و دسترس پذیر برای اعضای نابینا در کتابخانه
احسان دوست یکی دیگر از چالش‌های بخش نابینایان کتابخانه مرکزی اهواز را نداشتن فضای استاندارد و دسترس پذیر برای اعضای نابینایان عنوان کرد و ادامه داد: در حال حاضر وجود دو ستون بزرگ در مسیر رسیدن به بخش نابینایان و قرار گرفتن یک دیوار در فضای داخل بخش نابینایان که می تواند باعث آسیب و برخورد اعضا با آن شود در مقایسه با بخش قبلی نابینایان در همین کتابخانه که با فضایی بیشتر و استاندارد برای کودک و نوجوان در سال های قبل تجهیز شده بود قابل مقایسه نیست.
وی با اشاره به اینکه ما در زمینه منابع کتابخانه فقط توزیع کننده نیستیم بیان کرد: من افتخار میکنم که در زمینه تولید منابع بریل و گویا فعالیت دارم، در این بخش با استفاده از گوینده‌های داوطلب کتاب گویا تولید می کنیم و شخصا فایل‌های صوتی کتاب ها را ویرایش و در اختیار بخش نابینایان دیگر کتابخانه‌های سراسر کشور قرار می دهم؛ در شرایطی می توان نیاز اعضا را برطرف کرد که در زمینه تولید کتاب گویا پشتیبانی و حمایت صورت گیرد و این از مطالبات ما در این بخش است.
دستگاه صحافی برای چاپ کتاب بریل وجود ندارد
وی ادامه داد: تنها دستگاه چاپگر کتاب بریل در بخش نابینایان کتابخانه مرکزی اهواز از طرف یک خیر اهدا شده است و دستگاه صحافی برای برگه‌های چاپ شده کتاب و یا جزوه بریل که در اختیار فرد نابینا قرار می گیرد وجود ندارد که ضرورت دارد در این زمینه نیز تمهیداتی اندیشیده شود.
احسان دوست با بیان این که با پشتکارو خلاقیت می توان این بخش را به مرکزی برای ارایه خدمات به نابینایان کشور تبدیل کرد افزود: همچنین نیازهایی در این بخش وجود دارد که به هرکدام باید جداگانه توجه و هزینه ها باید متناسب با نیاز نابینایان باشد تا بتوانیم به شاخص‌های مورد نظر شامل فضا ،منابع ،تجهیزات و خدمات کتاب نزدیک‌تر شویم.