مهنوش صارمی متخصص فیزیولوژی ورزشی روز سهشنبه در گفتوگوی اختصاصی با ایرنا به بررسی الگوهای مورد توجه تغذیه در زنان ورزشکار پرداخت و اظهار داشت: طبق آخرین تحقیقات انجام شده، بین مواد مغذی دریافتی زنان و مردان ورزشکار تفاوتهایی وجود دارد. از نظر فیزیولوژیکی، درصد چربی و واکنش تمرینی نیز تفاوتهایی بین زنان و مردان وجود دارد. ضمن این که به دلیل دوران قاعدگی، تغییرات هورمونی در بدن زنان ایجاد میشود که میتواند تفاوتهای تغذیهای بین زنان با مردان ایجاد کند.
وی افزود: طبق تحقیقات، زنان در هنگام ورزش چربی بیشتری مصرف میکنند و در مقابل مردان کربوهیدارت بیشتری استفاده میکنند و همین مسئله میتواند نیازهای تغذیهای زنان و مردان بعد از تمرینات ورزشی را متفاوت کند. مردان ذخائر گلیکوژن بیشتری هنگام تمرین از دست میدهند که این مورد در زنان مشاهده نمیشود. این درحالی است که زنان در زمان ورزش میتوانند با کمبود روی، منیزیم، آهن، کلسیم و ویتامین D مواجه شوند که توصیه میشود با تستهای دورهای، این کمبودها را شناسایی و در صورت لزوم از مکملها استفاده کنند.
صارمی درخصوص تمایل رایج در جامعه برای به حداقل رساندن بافت چربی بهخصوص در ناحیه شکم و به ویژه در ورزشکاران خانم و اینکه آیا از نگاه تغذیه ورزشی این مسئله از سوی پزشکان توصیه میشود یا خیر، عنوان کرد: متاسفانه درحال حاضر رژیمهای کم کربوهیدرات هم بین ورزشکاران حرفهای و هم غیرحرفهای رایج شده که میتواند تاثیرات بدی بر عملکرد بدن داشته باشد و موجب کاهش ذخایر چربی شود. این درحالی است که بدن خانمها نسبت به آقایان بیشتر نیازمند چربی است.
این متخصص فیزولوژی ورزشی درباره راهکارهای تغذیهای برای ورزشکاران المپیکی بهخصوص ورزشکارانی که نیازمند کاهش وزن هستند، گفت: سیستمهای قبل و بعد از تمرین ورزشکاران حرفهای کاملا مشخص و تحت کنترل است. با این حال به ورزشکاران حرفهای توصیه میکنم که در بازه زمانی کوتاه باقیمانده تا شروع ایونتهای ورزشی، به سراغ کاهش وزن نروند چون این مسئله موجب کاهش بافت و قدرت عضلانی و کاهش عملکردشان میشود. با توجه به نوع و شدت ورزش، پیشنهاد میشود یک ورزشکار حرفهای دست کم در بازه زمانی ۳ الی ۴ ماهه کاهش وزن داشته باشد و برای ورزشکاران غیرحرفهای نیز پیشنهاد میشود کاهش وزن بهصورت دورهای انجام شود تا آسیبهای کمتری به بدن وارد شود.
صارمی درخصوص حساس بودن بیشتر بدن خانمها به دهیدراته شدن و نیز مصرف مکملهای ورزشی عنوان کرد: طی تحقیقات بهعمل آمده درخصوص کم آب شدن بدن خانمها، مشخص شد که بدن خانمها نسبت به آقایان در محیطهای گرم و مرطوب، کمتر دهیدراته میشود و این مسئله یک دلیل علمی دارد و آن این که شدت تمرینات، توده عضلانی و متابولسیم آنها نسبت به مردان کمتر است و این باعث میشود که کمتر دچار کمآبی شوند.
صارمی تصریح کرد: اما این مسئله باعث نمیشود که بگوییم زنان باید آبکمتری مصرف کنند. در زنان ورزشکار توصیه میشود که از آب به تنهایی، کمتر استفاده کرده و بیشتر از نوشیدنیهای ورزشی استفاده کنند. چون این نوشیدنیها حاوی سدیم و الکترولیتهایی است که سبب آبرسانی به تمام بافتهای بدن میشوند. این درحالی است که مصرف آب به تنهایی، برعکس موجب دهیدراته شدن بدن میشود.
وی درخصوص مصرف مکملهای ورزشی در زنان ورزشکار افزود: بین زنان و مردان ورزشکار تفکیکی درخصوص مصرف مکملهای ورزشی نداریم که بخواهیم بگوییم زنان این مکمل و مردان آن مکمل ورزشی را استفاده کنند. بلکه نیاز ورزشکار است که نوع مکمل و میزان مورد نیاز آن را مشخص میکند. این میزان میتواند در زنان کمتر از مردان باشد. مثلا درخصوص مصرف کراتین در زنان ورزشکار یکسری مقاومتهایی وجود دارد و گفته میشود این مکمل باعث چاقی میشود که اصلا اینطور نیست و زنان ورزشکار میتوانند از کراتین استفاده کنند و نتایج بسیار خوبی هم داشته اما باید میزان مورد استفاده با توصیه پزشک تغذیه تعیین شود. البته با توجه به هدف ورزشکار (اعم از چربیسوزی یا عضلهسازی) باید نوع مکمل ورزشی مورد استفاده مشخص شود.