به گزارش خبرنگار گروه علم و آموزش ایرنا، هرچند در طول سال های گذشته ده‌ها نهاد، سازمان و مجموعه فرهنگی و اجتماعی برای خدمت در عرصه فرهنگ و اجتماع شکل گرفته و حتی بسیاری از سازمان ها و مراکز دولتی در چارت سازمانی خود از عنوان معاونت اجتماعی و فرهنگی نیز برخوردار شده و بودجه هایی نیز به این منظور اختصاص داده اند اما اقدامات اغلب آنها بیشتر رویدادمحور بوده و اثربخشی لازم را نداشته است.
حال معاونت اجتماعی ستاد فرهنگی و اجتماعی شورای عالی انقلاب فرهنگی چند وقتی است در جهت اجرایی کردن مصوبات این شورا که در طول سال‌های گذشته مورد غفلت واقع شده بود، عزم خود را جزم کرده است که با ایجاد پلی بین حوزه سیاست گذاری و میدان عمل، مصوبات این شورا در حوزه اجتماعی را در شناسایی و رفع هرچه بیشتر مسائل و چالش های اجتماعی اجرایی کند.
چراکه هرچند در نقشه مهندسی فرهنگی شورای عالی انقلاب فرهنگی به وجهه اجتماعی این شورا نیز اشاره شده، اما عملکرد و خروجی این مجموعه در ادوار مختلف در حوزه اجتماعی در مقایسه با حوزه فرهنگی و علمی بسیار کم رنگ بوده، این درحالی است که بیش از ۵۰ درصد چالش های فعلی کشور مربوط به حوزه اجتماعی است.
برهمین اساس خبرگزاری جمهوری اسلامی (ایرنا) ضمن دعوت از امید عبداللهی معاون اجتماعی ستاد فرهنگی و اجتماعی شورای عالی انقلاب فرهنگی در ارتباط با برنامه های این معاونت به گفت و گو نشسته است.
اگر نصف مصوبات شورای انقلاب فرهنگی اجرا شده بود، وضعیت این نبود
معاون اجتماعی ستاد فرهنگی و اجتماعی شورای عالی انقلاب فرهنگی با اشاره به قدمت شورای عالی انقلاب و فرهنگی و انتظاراتی که از این مجموعه وجود دارد، اظهار داشت: رهبر معظم انقلاب در خصوص این شورا و تاثیر عملکرد آن در مسائل فرهنگی و اجتماعی بارها بیاناتی داشته اند و در این خصوص از دبیران این شورا در مدت فعالیت این مجموعه توضیح خواسته اند.
عبداللهی اذعان داشت: متاسفانه با وجود فعالیت های بسیار زیاد انجام شده در شورای عالی انقلاب فرهنگی، واقعیت این است که هنوز انتظارات رهبری برآورده نشده است و ایشان صراحتا بارها به این موضوع اشاره کرده اند.
وی در ادامه با اشاره به آسیب شناسی انجام شده در خصوص فعالیت شورای عالی انقلاب فرهنگی در مدیریت جدید این شورا گفت: بر اساس نتایج حاصله مشخص شد که شماری از مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی با وجود اینکه مصوبات خوبی نیز بوده، اجرا نشده است.
عبداللهی با بیان اینکه، دوره ای ویژه در شورای عالی انقلاب فرهنگی معطوف به تدوین، تصویب و ابلاغ اسناد مختلفی در حوزه های گوناگون شده است، افزود: این درحالی است که با توجه به جایگاه این شورا این اسناد باید نقشه راه دستگاه های اجرایی قرار می گرفت.
وی تاکید کرد: حتی دستگاه هایی که به صورت مشخص وظیفه فرهنگی و اجتماعی برای آنها تعیین نشده بود هم باید در مسیری که شورا تعیین کرده است، حرکت می کردند.
معاون اجتماعی ستاد فرهنگی و اجتماعی شورای عالی انقلاب فرهنگی گفت: با وجود آنکه اسناد شورای عالی انقلاب فرهنگی به شکل مناسب و در یک فضای نخبگی تهیه شده است اما این اسناد در میدان عمل و اجرا با مشکل مواجه بودند و ما شاهد اجرایی شدن این اسناد نبودیم.
عبداللهی اظهار داشت: شاید اگر حتی ۵۰ درصد از اسناد شورای عالی انقلاب فرهنگی در حوزه های مختلف در صحنه اجتماع جاری و ساری شده بود، اوضاع فرهنگی و اجتماعی کشور بسیار بهتر از وضعیت فعلی بود.
غفلت از جنبه قرارگاهی شورای عالی انقلاب فرهنگی
معاون اجتماعی ستاد فرهنگی و اجتماعی شورای عالی انقلاب فرهنگی در ادامه با اشاره به دلایل عدم اجرای مصوبات این شورا، گفت: به دنبال آسیب شناسی انجام شده یکی از دلایل این بوده که مصوبات شورا با وجود جایگاه این شورا از ضمانت اجرایی لازم برخوردار نبوده است.
عبداللهی همچنین افزود: بر اساس بحث های کارشناسانه و نقدی که به خود داشتیم و ارزیابی انجام شده به این نتیجه رسیدیم که جنبه قرارگاهی شورای عالی انقلاب فرهنگی آنچنان که باید ارتقاء پیدا نکرده است.
ایجاد پل بین حوزه سیاست‌گذاری و میدان عمل
معاون اجتماعی ستاد فرهنگی و اجتماعی شورای عالی انقلاب فرهنگی می گوید: برای رفع مشکل عدم اجرای مصوبات این شورا، ایجاد پل بین حوزه سیاست گذاری و میدان عمل در دستور کار قرار گرفته است.
عبداللهی افزود: البته ایجاد این پل به هیچ شکلی محقق نمی شد جز اینکه ما به سمت فضای قرارگاهی شورای عالی انقلاب فرهنگی حرکت کنیم و در یک برنامه مشخص این پل را ایجاد و بتوانیم شاهد تاثیرگذاری و اثربخشی مصوبات شورا در میدان باشیم.
مظلومیت حوزه اجتماعی در شورای عالی انقلاب فرهنگی
معاون اجتماعی ستاد فرهنگی و اجتماعی شورای عالی انقلاب فرهنگی در ادامه با اشاره به اینکه، در نقشه مهندسی فرهنگی شورای عالی انقلاب فرهنگی به وجهه اجتماعی این شورا اشاره شده است، افزود: متاسفانه در طول سال‌های گذشته توجه به این وجهه بسیار کم رنگ بوده است.
عبداللهی اضافه کرد: بررسی مصوبات و اسناد این شورا در طول سال های گذشته بیانگر آن است که جنبه فرهنگی و حتی علمی شورای عالی انقلاب بسیار برجسته تر و پررنگ تر از جنبه اجتماعی آن بوده است.
وی گفت: تاکیدات رهبر معظم انقلاب و همچنین اشارات سند تحول شورای عالی انقلاب فرهنگی ما را برآن داشت که ورودی به بحث مسائل اجتماعی داشته باشیم و واقعیت هم این است که مسائل و وضعیت شناسی ها نیز این ضرورت را نشان می داد.
حداقل ۵۰ درصد چالش‌های کشور، اجتماعی است
معاون اجتماعی ستاد فرهنگی و اجتماعی شورای عالی انقلاب فرهنگی در ادامه با اشاره به مرور پژوهش ها و گزارش های تهیه شده مختلف درباره مهمترین مسائل ایران در موضوعات آینده پژوهشی تصریح کرد: به عنوان مثال پژوهش های انجام شده مربوط به سال های ۱۳۹۶، ۱۳۹۷ و ۱۳۹۸ نشان می دهد که عمده چالش های مطرح شده مربوط به فضای اجتماعی است.
عبداللهی افزود: از ۱۰۰ چالشی که پژوهشگران و کارشناسان بررسی کرده اند، بیش از ۵۰ چالش مربوط به حوزه اجتماعی بوده است و این نشان می دهد که مساله اجتماعی یکی از مسائل بسیار مهمی است که باید به آن ورود داشته باشیم.
وی اظهار داشت: ورود به حوزه اجتماعی این نیست که شروع به سندنویسی در این حوزه کنیم هرچند سند را یک مساله ضروری و لازم می دانیم اما سند بسندگی به طورحتم یک مساله مضموم است؛ چراکه مشاهده می شود که در شورای عالی انقلاب فرهنگی سندی نوشته اند و یک سری اصول و راهبردهای کلی که البته شما می توانید همه جا آنها را پیدا کنید نیز پشت هم مطرح شده است.
این مقام مسوول در شورای عالی انقلاب فرهنگی ادامه داد: این در حالی است که باید از همان ابتدای کار که قرار است سندی برای حوزه ای نوشته و تدوین شود، برای اجرا نیز تمهیدات لازم اندیشیده شود چراکه سند قرار است به مرحله اجرا هم برسد.
گام نخست، شناسایی مسائل مختلف حوزه اجتماعی
معاون اجتماعی ستاد فرهنگی و اجتماعی شورای عالی انقلاب فرهنگی در ادامه اظهار داشت: بر این اساس مسائل اجتماعی کشور احصا شد و معاونتی در شورای عالی انقلاب فرهنگی ذیل ستاد فرهنگی و اجتماعی تحت عنوان معاونت اجتماعی ایجاد شد و یک بخش نخبگی ماموریت یافت روی انواع و اقسام مسائل اجتماعی کار کرده و با توجه به وضعیت موجود، مسائل مختلف مبتلابه حوزه اجتماعی را شناسایی کنند.
عبداللهی گفت: برهمین اساس نیز روی مسائلی همچون امید، سرمایه اجتماعی، نشاط اجتماعی و اخلاق عمومی کار کردیم و به این نکته رسیدیم که تمام مسائل اجتماعی چه مسائل موجود در حوزه آسیب ها، چه پیشرفت‌های اجتماعی و چه مسائلی که در حوزه تعاملات اجتماعی وجود دارند، از یک به‌هم پیوستگی بسیار زیادی با یکدیگر برخوردارند، به عبارتی همه این شاخص ها به صورت کاملا مستمر و مشخص بر یکدیگر تاثیرگذار هستند.
وی ادامه داد: به عنوان مثال هنگامی بحث امید اجتماعی یا سرمایه اجتماعی افزایش پیدا می کند، می بینیم که مساله مهاجرت یک رشد معکوس پیدا کرده و کاهش می یابد و برعکس هنگامی که امید و سرمایه اجتماعی کاهش می یابد، شاهد رشد مهاجرت از کشور هستیم.
عبداللهی با بیان اینکه، با توجه به همه این مسائل در حوزه معاونت اجتماعی اموری در این حوزه مدنظر قرار گرفت، مسائل و آسیب های اجتماعی، تعاملات فرهنگی و اجتماعی و پیشرفت اجتماعی را از جمله این موضوعات نام برد.
وفاق کامل بین دستگاهی با تشکیل ۱۵ میز تخصصی
معاون اجتماعی ستاد فرهنگی و اجتماعی شورای عالی انقلاب فرهنگی در ادامه در خصوص مدل و نحوه ورود به حوزه های اجتماعی با هدف شناسایی و رفع چالش ها نیز اظهار داشت: ما برای اینکه جنبه قرارگاهی شورای عالی انقلاب فرهنگی را بتوانیم ارتقا دهیم، به این سمت حرکت کردیم که قرار است امورمان مسائل موجود اجتماعی را رفع کند.
عبداللهی با بیان اینکه، در حرکت به سمت حل مساله و احصای آنها ذیل هر کدام از امورمان تعدادی میزهای تخصصی تشکیل دادیم، افزود: اولویت این میزهای تخصصی در مرحله نخست شناسایی مسائل و اولویت بندی و درجه بندی آنها سپس کار کاملا تخصصی روی این مسائل است.
وی با بیان اینکه، بیشتر میزهای امور اجتماعی درحال حاضر با نگاه تخصصی در معاونت اجتماعی شورای عالی انقلاب فرهنگی شکل گرفته اند، افزود: درحال حاضر ۱۵ میز داریم و برای هر کدام از میزها یک هیات اندیشه ورز در نظر گرفته ایم.
معاون اجتماعی ستاد فرهنگی و اجتماعی شورای عالی انقلاب فرهنگی گفت: به عنوان مثال ذیل امور و مسائل و آسیب های اجتماعی، پنج میز تشکیل دادیم که فعالیت آنها شروع و دبیر و هیات اندیشه‌ورز هر میز نیز مشخص شده است.
وی با تاکید بر اینکه، نگاه به این میزها شناسایی و رفع مسائل مختلف اجتماعی است، افزود: قرار نیست که ما میزها را تشکیل دهیم و تصدی گری کنیم بلکه مبنای کار ایجاد بستر و پلی برای همکاری دستگاهی و نخبگانی در حوزه سیاست گذاری و اجراست.
عبداللهی در ادامه در توضیح نحوه عملکرد این میزهای تخصصی برای رفع چالش ها و مسائل اجتماعی نیز با تاکید بر اینکه، در این میزها کار تسهیلگری انجام خواهد شد، بیان کرد: ابتدا دستگاه های اجرایی مرتبط را دعوت می کنیم و یک زمانی است که در جایی سند نداریم و برعکس جایی هم نیاز به نظارت و ارزیابی و در جایی دیگر راهبری و اجرا مورد توجه قرار خواهد گرفت.
وی افزود: شاید برای یک مساله اجتماعی در کشورمان ۱۰ متولی وجود داشته باشد و یک جایی هم هست که متولی ندارد در واقع هماهنگ کردن بین متولیان متعدد و تعیین یک متولی واحد که در ادامه نتیجه کار را از آن بخواهیم در این میزها انجام می شود. از طرف دیگر در موضوعی که متولی نیز ندارد، در این میزها می توان برای آن متولی تعریف کرد.
امکان تحقق اهداف میزهای تخصصی اجتماعی با حضور ذینفعان
معاون اجتماعی ستاد فرهنگی و اجتماعی شورای عالی انقلاب فرهنگی در ادامه اظهار داشت: ما موضوعات و مسائل مختلف را با مذاکره با دستگاه های مختلف آغاز کرده ایم و هر دستگاهی در واقع مسیر خود را می رود؛ به عنوان مثال در مساله مهاجرت نخبگان از کشور، وزارت خارجه یک مساله دارد، وزارت کشور و بنیاد ملی نخبگان نیز هرکدام یک مساله را پیگیری و دنبال می کنند.
عبداللهی افزود: وزارت خارجه می گوید فعالیت ما فقط متمرکز بر ایرانیان خارج از کشور است، از طرفی مشاهده می شود که نه ورودی ایرانیان خارج از کشور بلکه مهاجرت نخبگان از کشور و مهاجرت آنها با اهمیت است؛ هم اکنون مهاجرت از سطح نخبگی به سطح عمومی جامعه نیز تسری یافته و این برای ما مساله است.
وی ادامه داد: با وجود این مسائل در واقع شورای عالی انقلاب فرهنگی با توجه به جایگاه خود می تواند نقش میانجی داشته باشد و در قالب این میزهای تخصصی می تواند مسائل را رفع کند.
معاون اجتماعی ستاد فرهنگی و اجتماعی شورای عالی انقلاب فرهنگی با بیان اینکه، در حال حاضر این میزها تشکیل شده اند، افزود: ما به این سمت حرکت خواهیم کرد که با ایجاد یک وفاق کامل دستگاهی مسائل اجتماعی را شناسایی و برای رفع این چالش ها چاره اندیشی و در مسیر رفع آنها حرکت کنیم و نتایج و ارزیابی و میزان پیشرفت کار این میزها هم نیازمند حداقل یکسال زمان است.
وی در ادامه اظهار امیدواری کرد با توجه به رویکرد جدیدی که شورای عالی انقلاب فرهنگی درپیش گرفته و با توجه به اینکه به جای حرکت های نمایشی و سند نویسی به عرصه قرارگاهی خود در عرصه اجتماعی ورود پیدا کرده است، در قالب این مدل با نگاه کوتاه مدت و بلندمدت شاهد تغییرات بسیار مناسبی در عرصه فرهنگی و اجتماعی جامعه باشیم.