غلامعلی حداد عادل شامگاه پنجشنبه در چهارمین همایش ملی سیدجمال الدین اسدآبادی اظهار کرد: باید در دانشگاه تهران، قم و حوزه علمیه جلساتی برپا شود و نقدها و نظرات مختلف در خصوص سید جمال‌الدین شناسی شنیده شود.
وی ادامه داد: این سوال که دلیل رشد علمی رشد شگفت آور کشورهای اروپایی از نظر علمی، اقتصادی و مادی چه بوده است ذهن سید جمال را به خود مشغول کرده بود.
رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی در مورد خصوصیات دوران زندگی سید جمال الدین اسدآبادی گفت: در سال تولد وی حدود ۱۹۰ سال پیش عقب ماندگی و جهل و زبونی در عالم اسلام دیده می‌شد.
عادل افزود: ظهور پدیده ای بنام تجدد و سیل افکار متفاوت و متضاد از اروپا به جهان اسلام مشاهده می‌شده که از آن به عنوان دوران تجدد یاد می شود و سید جمال را متعلق به دوران تجدد می‌داند و وجود استبداد و استعمار در حکومت‌های اسلامی واقعیتی در دوران سید جمال بوده است.
وی اظهار کرد: عناصر و ارکان اصلی شخصیت سید جمال اعتقاد دینی و بینش معنوی خاص بوده که این بعد شخصیت وی موجب تالیف رساله های استبداد ستیزی شد.
رئیس فرهنگستان زبان و ادب و فارسی با اشاره به خصوصیات دیگر نظام فکری سید جمال گفت: وی یک مصلح دینی و در فکر اصلاح نحوه دینداری معاصران خود از راه مقابله با خرافات و بازگرداندن قرآن به متن زندگی بوده است، سید جمال الدین اسدآبادی به این موضوع انتقاد داشت که چرا قرآن فقط برای مراسم عروسی یا کارهای تشریفاتی به کار برده شده است.
وی ادامه داد: اعتقاد سید جمال‌الدین به تعلیم و تربیت و ترویج علم برای رهایی از عقب ماندگی جهان اسلام است.
رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی گفت: یکی از ماموریت‌های که سید جمال الدین برای خود قائل بود مبارزه با حکومت‌های استبدادی و مقابله با استعمار بیگانه بوده و با این اندیشه ها زندگی می‌کرده است.
عادل افزود: میرزا رضای کرمانی دست پروده و ملازم سید جمال بوده است.
وی با اشاره به جنبه های گوناگون فعالیت‌ها و تلاش‌های سید جمال الدین اسدآبادی اظهار کرد: وی در عرصه های مختلف روزنامه نگاری فعال بوده و رسانه را در ایجاد تحول فکری اثربخش می‌دانسته است.
رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی گفت: سید جمال خطیب توانا بوده که شنوندگان را با سخنان خود به وجد در می‌آورده و حرارت باطنی خود را به مستمعان منتقل می‌کرده است.
سفر های متعدد سید جمال‌الدین
عادل افزود: سید جمال‌الدین اسدآبادی در طول مدت بیش از ۳۰ سال دائم در سفر بوده و سفر به استانبول، عراق، مصر، شامات و سوریه، افغانستان و هندوستان و روسیه اتریش، فرانسه انگلستان و قلمرو خاورمیانه در کارنامه وی ثبت شده است.
وی ادامه داد: تربیت شاگرد و شخصیت‌های مهم از جمله شیخ محمد عبده که نهج البلاغه را تصحیح و در مصر چاپ کرد از دیگر اقدامات چشمگیر سید جمال بوده است.
رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی گفت: تالیف کتاب و مقالات، دینداری، شجاعت، استقامت و نفوذ کلام وی از جنبه های اخلاقی این شخصیت بوده است.
عادل افزود: سید جمال‌الدین اسدآبادی بیداری ملت‌های مسلمان نقش داشته و در مبارزه با استعمار انگلیس موفقیت هایی را کسب کرده است و قطعا در پیروزی مشروطیت اثرگذار بوده است.
وی تصریح کرد: بذری که سید جمال الدین اسدآبادی افشانده درو شده و در پیروزی انقلاب اسلامی نیز تاثیر از راه دور داشته است به طوری که ۱۵۰ سال پیش یک روحانی نجف درس‌خوانده، وارد عرصه سیاسی شده و الگویی تازه از روحانی سیاسی متعهد و مبازره را معرفی کرده است که امام راحل نمونه اعلی برای این مورد است.