به گزارش ایرنا، آن روزها که مهمان ناخوانده کرونا شهر به شهر گریبان مردم را می‌گرفت و نفس‌ها را در سینه حبس می‌کرد عرصه جنگلی بازمانده از دوران ژوراسیک در قلب شهر گرگان متاثر از این ویروس، در وضعیت جدیدی قرار گرفت.
در آن زمان در میان التهاب و تب‌وتاب‌های کرونایی که برای آدم‌ها رهاوردی جز تلخی و اندوه نداشت جنگل النگدره شانس دوباره پیدا کرد تا به‌دلیل خانه‌نشینی مردم به سمت احیا و سرسبزی برود و به قول دوستداران طبیعت نفس تازه کند و بر همین اساس اسفند ماه سال ۱۳۹۹ طبق دستورالعمل ستاد استانی مقابله با کرونا ورود به تفرجگاه‌ها ممنوع شد.
در آن زمان پارک جنگلی النگدره گرگان از جمله مکان‌هایی بود که با ممنوعیت ورود خودرو و تردد گردشگران مواجه شد و این تصمیم سه سال ادامه پیدا کرد اما پس از آن در اواخر سال ۱۴۰۱ رییس کمیسیون گردشگری شورای شهر از برداشتن ممنوعیت ورود خودرو به این پارک از سال ۱۴۰۲ خبر داد.
بازگشایی پارک جنگلی النگدره موافقان و مخالفانی داشت و در کنار برخی که از این تصمیم رضایت داشتند عده‌ای دیگر به ویژه دوستداران محیط زیست ضمن مخالفت صریح معتقد بودند طبیعت النگدره در این سه سال جان دوباره گرفته و با ورود خودرو بار دیگر آسیب می‌بیند که این مخالفت منجر به برپایی چند تجمع اعتراضی در ورودی این پارک جنگلی شد.
سال ۱۴۰۲ با ورود خودرو به النگدره سپری شد تا اینکه حیدر آسیابی رییس کل دادگستری گلستان دی ماه امسال ورود و خروج خودرو به پارک جنگلی النگدره را منوط به نظر کارشناسان دانست و اعلام کرد در صورتی که نظر کارشناسان مبنی بر مخرب بودن ورود خودرو به داخل پارک باشد دادگستری مانع این اتفاق خواهد شد.
ماجرا این گونه به سرانجام رسید که در نشست شورای حفظ حقوق بیت‌المال گلستان در روز پنج‌شنبه ۱۷ اسفند ماه که با حضور کارشناسان، صاحب‌نظران و پژوهشگران حوزه محیط زیست برگزار شد دادگستری گلستان به ممنوعیت خودرو به پارک جنگلی النگدره رای مثبت داد.
ضعف فیزیولوژیک عرصه‌های جنگلی گلستان با تغییر اقلیم
این تصمیم اگرچه رضایت دوستداران محیط زیست و کارشناسان این حوزه را به دنبال داشت اما با واکنش فعالان فرهنگی، اجتماعی و رسانه‌ای گلستان مواجه شد و آنان با راه‌اندازی پویش‌های مختلف، خواستار بازنگری در آن شدند.
از آنجا که گرگان اماکن گردشگری مناسبی برای حضور خانواده‌ها ندارد تصمیم ممنوعیت ورود خودرو به النگدره مورد اعتراض برخی شهروندان گرگانی قرار گرفته است؛ آنها معتقدند این تصمیم موجب می‌شود ظرفیت این پارک جنگلی بیشتر برای قشر خاصی و ساکنان حوالی پارک در دسترس باشد و اقشار ضعیف جامعه برای ورود به این نقطه تفرجگاهی باید هزینه زیاد رفت و آمد بپردازند که این مساله از عدالت اجتماعی به دور است.
خبرگزاری جمهوری اسلامی در گلستان درصدد است در این گزارش، ورود خودرو یا ممنوعیت آن به پارک جنگلی النگدره را از نگاه کارشناسی بررسی کند.
یک کارشناس منابع طبیعی و آبخیزداری در این باره اظهار کرد: عرصه‌های جنگلی استان‌های شمالی به ویژه گلستان به دلیل تغییرات اقلیمی و تغییر الگوی بارش و افزایش غیرعادی دما، زیر فشار عوامل اقلیمی و طبیعی است و فشار عوامل انسانی باعث شده درختان دچار ضعف فیزیولوژیک شوند.
ابوطالب قزلسفلو در گفت و گو با خبرنگار ایرنا اظهار کرد: نتیجه ضعف فیزیولوژیک موجب شده، بیماری‌های قارچی مانند فتیله نارنجی و پوسیدگی زغالی بلوط به درختان جنگل حمله کنند و از طرفی تجدید حیات عرصه‌های جنگلی به ویژه در سال‌های اخیر کاهش شدیدی پیدا کرده است.
جنگل‌های گلستان مملو از درختان مُسن و بیمار!
وی گرمای هوا و تغییر اقلیم را یکی از شاخص‌های آسیب‌رسان به جنگل‌ها دانست و گفت: نهال‌هایی که در فصل بهار سبز می‌شوند قادر به تحمل گرمای بیش از حد و تنش رطوبتی تابستان نیستند و به طور معمول از بین می‌روند و تعداد اندک نهال باقی مانده در کف جنگل نیز بر اثر عوامل انسانی نبود می‌شود. از این رو در سال‌های اخیر در عرصه‌های جنگلی به‌ویژه پارک‌ها و تفرجگاه‌های جنگلی شاهد نهال‌های جوان نیستیم و با تعدادی درختان مسن و بیمار مواجه‌ایم که با حذف آنها شاهد ایجاد حفره‌ها و خالی‌شدن جنگل به صورت لکه‌ای هستیم.
این کارشناس منابع طبیعی و آبخیزداری متذکر شد: اگر همین روند در عرصه‌های جنگلی به ویژه در پارک‌ها و تفرجگاه‌ها ادامه پیدا کند، درختان این مناطق از بین می‌روند که اگر در تعدیل عوامل طبیعی کاری از دست ما بر نمی‌آید باید فشارهای انسانی را از عرصه‌های جنگلی حذف کنیم.
قزلسفلو گفت: برای حل این مشکل باید تردد در جنگل را کاهش داده و ظرفیت تفرجی عرصه‌های جنگلی را رعایت کنیم و اجازه ندهیم فشار انسانی به کمک عوامل طبیعی و اقلیمی باعث از بین رفتن جنگل های هیرکانی شود.
مدیرکل پیشین منابع طبیعی و آبخیزداری گلستان با اشاره به اینکه تردد با خودرو در جنگل موجب کوبیدگی خاک کف جنگل شده و فشار مضاعفی به عرصه‌های جنگلی وارد می‌کند، گفت: تردد خودرو در جنگل، زمینه را برای روشن کردن آتش و پخت غذا فراهم می‌کند که علاوه بر آسیب به خاک جنگل و نهال‌های پیرامونی موجب ایجاد دود و گاز کربنیک در پارک جنگلی می‌شود و در نتیجه هوای آلوده با بوی گاز کربنیک نصیب مسافران و گردشگران دوستداران طبیعت خواهد شد.
وی با بیان اینکه با توجه به نزدیکی پارک جنگلی النگدره به مرکز شهر گرگان، منع ورود خودرو به این تفرجگاه تصمیم مناسبی است، یادآور شد: افراد مسن می‌توانند از ظرفیت خودروهای برقی برای رفت و آمد در این پارک جنگلی استفاده کنند.
قزلسفلو یادآور شد: از سویی دیگر با توجه به استقبال زیاد مردم از پارک جنگلی النگدره برای ورزش و پیاده روی و تفرج، تردد خودرو می‌تواند باعث وارد شدن صدمات جبران‌ناپذیری به مردم شود لذا منع یا محدود کردن تردد خودرویی در پارک النگدره بهترین تصمیم است و افرادی هم که مایل به تردد با خودرو در پارک‌ها و تفرجگاه‌های جنگلی هستند، می‌توانند از مسیرهای جایگزین مانند جاده ناهارخوران، هزارپیچ، شصت‌کلا، توسکستان و امثال آن استفاده کنند.
ممنوعیت ورود خودرو به پارک جنگلی النگدره این سوال را ایجاد می‌کند که پارک‌ها و عرصه‌های جنگلی بسیاری در استان‌های دیگر وجود دارد که مشمول ممنوعیت خودرویی نشده حال چرا پارک جنگلی النگدره از چنین محدودیتی برخوردار شده است؟
این کارشناس منابع طبیعی و آبخیزداری در پاسخ به این پرسش گفت: فشارهای اقلیمی در گلستان بیشتر از گیلان و مازندران است و از سمت گیلان به سمت گلستان میزان بارندگی کمتر و روزهای گرم سال و فشار اقلیمی بیشتر می‌شود از طرفی تعداد تردد خودرو (نسبت به واحد سطح) در پارک‌های جنگلی دیگر نسبت به پارک جنگلی النگدره کمتر است.
قزلسفلو اظهار کرد: از آنجا که حجم تردد خودرویی در پارک جنگلی النگدره بسیار بالا بود آسیب‌های زیادی به این پارک وارد شده است. این آسیب‌ها در پارک‌های جنگلی دیگر از جمله سی‌سنگان نوشهر و یا پارک جنگلی نور هم وجود دارد اما شرایط اقلیمی و میزان بارندگی در آن استان‌ها مطلوب‌تر از گلستان است.
به گفته وی پارک‌های جنگلی گلستان به شدت در معرض آسیب قرار دارند و در این شراط مردم باید برخی محدودیت‌ها را درک کنند چراکه این عرصه‌ها میراثی از گذشتگان و امانتی برای آیندگان است و ضمن بهره‌برداری از این عرصه‌ها باید برای حفاظت از آن بکوشیم.
مدیرکل پیشین منابع طبیعی و آبخیزداری گلستان با بیان اینکه پارک جنگلی النگدره از جنگل‌های هیرکانی و دارای گونه‌های بسیار باارزشی است و در فاصله نزدیک با شهر گرگان قرار دارد، یادآور شد: حفظ این پارک جنگلی علاوه‌بر مردم گلستان برای مردم ایران نیز ارزش و اهمیت بالایی دارد و همه باید برای حفظ این ظرفیت طبیعی همکاری کنیم.
تبعات تردد خودرو در النگدره
عضو هیات علمی گروه محیط زیست دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان نیز معتقد است؛ مجوز بازگشایی ورود خودرو به النگدره سر و صدا، احتمال تصادف، استفاده بیش از حد توان از پارک، احتمال تخریب خاک، پوشش گیاهی و حمل چوب به بیرون منطقه و احتمال ورود و خروج بیماری‌های گیاهی را افزایش می‌دهد.
مرجان محمدزاده در گفتگو با خبرنگار ایرنا اظهار کرد: کیفیت محیط طبیعی و کاهش تنوع زیستی جانوران و به خصوص پرندگان، افزایش انواع زباله، ترافیک شدید در مناطق مسکونی مسیر دسترسی و ترافیک شدید درون پارک، کاهش قابل توجه امنیت و ایمنی استفاده‌کنندگان به‌ویژه افراد درحال پیاده‌روی و دوچرخه‌سواران، پارک خودرو در حاشیه جاده درون پارک و افزایش احتمال جرم و جنایت از دیگر اثرات منفی ورود خودرو به النگدره است.
وی تاکید کرد: با وجود تقاضای زیاد مردم برای حضور در چنین مکان‌هایی، تلاش برای آموزش و فرهنگ‌سازی به منظور استفاده و رفتار درست، افزایش آگاهی و ایجاد مسوولیت‌پذیری و نیز وضع ضوابط و قوانین بازدارنده بسیار ضعیف است.
عضو هیات علمی گروه محیط زیست دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان با بیان اینکه نبود امکانات مناسب تفرجی، فقدان امکانات آموزشی و تفسیری بر اساس استانداردهای جهانی، جای خالی نیروهای متخصص و نیروی انسانی کافی و آموزش دیده و در نتیجه نبود نظارت مستمر و دقیق بر نحوه استفاده گردشگران از پارک جنگلی تاثیر به سزایی می‌گذارد، افزود: تا زمانی که این موارد محقق نشود ورود انواع خودرو و در نتیجه حضور بیشتر گردشگران به شدت کیفیت این منطقه تفرجی را تحت تاثیر قرار می‌دهد.
عضو هیات علمی گروه محیط زیست دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان معتقد است؛ اگر اصرار برخی افراد برای ورود خودرو به پارک النگدره برای تسهیل حضور گردشگران سالمند و یا دارای کودکان در منطقه باشد باید برنامه‌ریزی بر پایه پژوهش‌های مرتبط انجام شود تا مدیریت بر مبنای نیاز استفاده‌کنندگان و ضرورت حفظ پایداری طبیعت پارک صورت پذیرد.
محمدزاده اظهار امیدواری کرد پارک جنگلی النگدره به عنوان الگویی کارآمد در حفاظت از منابع طبیعی مورد بهره‌برداری قرار گیرد.
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری گلستان نیز پیش از این درباره‌های این موضوع به ایرنا گفته بود اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری در این مساله براساس مصوبه و کتابچه طرح عمل می‌کند.
حمید سلامتی افزود: از نگاه تخصصی و محیط زیستی نباید کسی وارد جنگل شود اما جنگل برای استفاده انسان هم هست و مردم هم باید از این مواهب خدادادی بهره‌مند شوند.
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری گلستان یادآور شد: در کتابچه طرح جنگلی النگدره ایجاد پارکینگ، نرده و کانال پیش‌بینی شده تا از ورود خودرو به این فضای تفرجگاهی جلوگیری شود اما این مهم تاکنون ابتر مانده است.
به گزارش ایرنا، جنگل‌های هیرکانی با حدود ۲ میلیون هکتار وسعت از آستارا در شمال استان گیلان شروع می‌شود و تا گُلیداغ در شرق استان گلستان امتداد دارد.
به گفته کارشناسان، مساحت جنگل‌های هیرکانی در گذشته حدود پنج میلیون هکتار بوده که با توسعه روستاها و گسترش شهرنشینی در سواحل دریای خزر و تبدیل محدوده جنگلی به زمین‌های زراعی و باغی در اوایل قرن بیستم، وسعت این جنگل‌ها به ۳.۶ میلیون هکتار کاهش پیدا کرد.