تهران- ایرنا- مجسمه «اسب و سوار» از مارینو مارینی یکی از آثار موزه هنرهای معاصر تهران است؛ موزه‌ای شامل جامع‌ترین و مهمترین گنجینه‌های هنر مدرن در خارج از اروپا و آمریکای شمالی و مالک یکی از ۵ تا ۱۰ مجموعه مهم هنر نوگرا در دنیا که در ایام نوروز می‌تواند مقصد گردشگری مسافران نوروزی باشد. 

به گزارش خبرنگار فرهنگی ایرنا موزه هنرهای معاصر تهران دارای کارهای مهمی از جنبش‌های هیجان‌نمایی انتزاعی، پاپ آرت، مینی‌مالیسم، مفهومی، و فوتورئالیسم است.

گنجینه موزه هنرهای معاصر تهران از مهمترین و غنی ترین اموال عمومی ایران محسوب می‌شود. میانگین قیمت آثار این گنجینه حدود ۵ میلیارد دلار قیمت‌گذاری شده است ؛ اما بعضی‌ها تا ۱۰ میلیارد دلار هم تخمین زده‌اند. این موزه در حال حاضر یکی از واحدهای معاونت امور هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی است.

یکی از تندیس‌های زیبای پارک لاله، مجسمه «اسب و سوارکار» است که از برنز و توسط مارینو مارینی ساخته شده است،اثری که اضطراب را جایگزین پیروزی نمادین اسب‌سوار می‌کند و سال ۱۹۵۳ ساخته شده و ۱۳۸ سانتی‌متر ارتفاع دارد.

خالق این اثر زیبا، مارینو مارینی هنرمند مجسمه‌ساز، نقاش و طراح گرافیک و اهل ایتالیا بود که سال ۱۹۸۰ در ۷۹ سالگی درگذشت. او یکی از نامدارترین مجسمه‌سازان جهان است که در سال ۱۸۹۱ متولد شد.

مارینی، عمدتا سردیس و تندیس می‌ساخت و اسب و سوارکار موضوع بسیاری از آثارش بود. به گفته خودش مردم بی خانمان میلان که در زمان جنگ از فرط استیصال شهر را سوار براسب ترک می‌کردند، مهم‌ترین منبع الهام او بودند. کشش شدید سر، گردن، پاها و دست‌ها در این مجسمه‌ها حالتی فاجعه آمیز را القا می‌کند و گویی نیروی بکر و بدوی در آنها نهفته است.

مارینی در پیکره‌های مفرغی به کیفیت‌های بافت سطحی این ماده توجه خاص نشان می‌داد و در مجسمه‌های چوبین گاه به منظور بیان موثرتر از رنگ مدد می‌جست.

ماریو مارینی

مارینی بی‌وقفه به آزمودن تمامی جنبه‌ها و امکانات زبان مجسمه پرداخت و نمونه‌های متعددی از چند مضمون مشخص را خلق کرد. در واقع مجسمه‌های او تنها حول سه محور شکل گرفته اند: زن و پرتره و اسب؛ با این مضامین که مفاهیم رایج مجسمه‌سازی کلاسیک را تشکیل می‌دادند و با کار بی‌وقفه بر فرم، مارینی دریافت که می‌تواند به این شیوه خود را به صورت تمام و کمال مطرح کند.

مارینی منابع الهام خود را نه فقط در آثار کهن مدیترانه ای، سفالینه‌ها، سنگ‌های اتروسکی و مجسمه‌سازی کهن یونانی، بلکه در مجسمه‌سازی توسکانی قرون وسطی و اشکال دوران گوتیک آلمان نیز یافت.

وقتی در سال ۱۹۳۴ مجسمه سوار بر اسب هنری دوم که البته بعضی آن را مجسمه فردریک دوم می‌دانند ساخت بسیار مورد توجه مخاطبان قرار گرفت به نحوی که سوار کار براسب موضوع مورد علاقه وی شد.

در سوار کاران او می‌توان شیوه‌ی هنری وی و نیز تجربه انسانی او را یافت. به عنوان نمادی از رابطه میان بشریت و طبیعت، تصویر کهن سوار کار براسب، استعاره‌ای است از پیروزی نیروی نمادین و قدرت.

مجسمه اسب و سوار واقع در موزه هنرهای معاصر تهران

سقوط سواران از مرکب قدرت

جنگ تأثیر عمیقی بر مارینی گذاشت. سواران او مبدل به معلولانی شدند که از مرکب چموش خود سقوط کرده اند؛ مجسمه‌های مارینی پس از جنگ ظاهری اندوهگین به خود گرفتند. اسب‌ها و سواران که با شکاف‌های عمیق پوشانده شده‌اند، در وضعیتی پرالتهاب پیچ خورده‌اند. به همین منوال، کارکنان سیرک که پیش از این از موضوعات موردعلاقه مارینی بودند، مفهومی تراژیک یافتند. تردست‌ها و رقاص‌ها بار دیگر در آثار او آشکار شدند؛ اما این بار غمزده و با اعضای مُثله شده و چهره‌های تلخ.

مارینی، این خصائل را با نیازهای بیانی خود هماهنگ می‌کند و آن را در قالب پیکره‌ای مدرن، نمادی از اضطراب و تراژدی بشری، در می‌آورد. سوارکاران او فرماندهانی پیروز نیستند، بلکه افرادی حقیر و حتی گاهاً مثله شده‌ای هستند که نمی‌توانند بر مرکب نامطمئن خود استوار شوند.

مارینی ضمناً از قریحه‌ای طنزآمیز برخوردار بود، آنچنان که در اثر جنتلمنی اسب سوار (۱۹۳۷) نثر نظامی رژیم فاشیستی را ریشخند می‌کند.

در اوایل دهه ۱۹۷۰، مارینی کار کردن را کنار گذاشت؛ او مریض شده بود و پزشکان وی استراحت طولانی مدت در تنهایی را برای او تجویز کردند. او در ششم آگوست ۱۹۸۰در گذشت؛ اما سوارکاران او بر فراز جایگاه جاودانه خود، چون هشداری به انسان‌های دوران مدرن ایستاده‌اند و سایه‌های تیره و ناآرام خود را بر میدان‌های شهرهای جهان گسترده‌اند.

مجسمه «اسب و سوار» از مارینو مارینی در حیات موزه هنرهای معاصر میزبان اهالی هنر است. این موزه در سال ۱۳۵۶ در امیرآباد تهران بنا شد. بنای موزه را کامران دیبا در سبک معماری مدرن و با الهام از بادگیرهای کویری ایران طراحی کرد. موزه‌ی هنرهای معاصر تهران از معدود موزه‌های تهران است که از ابتدا به‌عنوان موزه طراحی‌شده و ساختمان آن متناسب با کاربرد موزه‌ای است.

در گنجینه دائمی موزه بیش از ۳۰۰۰ اثر ارزشمند از نخبگان هنرهای تجسمی نگهداری می‌شود که نزدیک به ۴۰۰ عدد از آنها، دارای ارزش استثنایی هستند. از جمله آثار مهم موزه، می‌توان به کارهای شاخصی از گوگَن، رُنوار، پیکاسو، ماگریت، ارنست، پولاک، وارهول، لُویت، و جاکومتی اشاره کرد.

موزه هنرهای معاصر تهران همچنین مالک مجموعه بسیار مهم و جامعی از هنر نوگرا و معاصر ایران است.