فرصت لذت ماندگار چهارشنبه سوری+آیین‌های سنتی در کرمان

به گزارش ایرنا، وجود سنن، آداب و رسوم اصیل ایرانی و اسلامی در کشور ایران بیانگر اصالت ساکنان این مرز و بوم است که گاهی به اشتباه گرفتار خرده فرهنگ های غلط می شود و تغییر مسیر می دهد، همان اتفاقی که برای سنت زیبای چهارشنبه سوری رخ داده و اکنون به جای شادی بخش بودن، در برخی مواقع، خود بلای خانمان سوز و بنیان برانداز شده است.

تصور اینکه هر سال جمعیت زیادی در سراسر کشور در چهارشنبه آخر سال دچار نقص عضو، جراحت یا حتی مرگ می شوند دردناک می نماید، مگر می شود با وجود هشدارهای فراوان و البته تکرار پشت سر هم حوادث در سال های مختلف باز هم عده ای باشند که جان خود را کف دست بگیرند تا به مرادشان که هدفی واهی است برسند.

مسیر ادامه‌دار آگاهی‌بخشی

در کرمان البته هرچند وضعیت در مقایسه با برخی دیگر شهرهای کشور، وضعیت بهتر بوده است، ولی طی چند شب گذشته در جای جای مختلف، صداهای مهیب انفجار ترقه ها به گوش می رسد و هربار آرزو می کنیم حادثه ای برای فردی رخ ندهد؛ گرچه مسئولان می گویند در تلاش بوده اند با آگاهی بخشی زمینه برگزاری مناسبتی ایمن را در این ایام داشته باشیم اما باید امیدوار بود که برخی شهروندان به سراغ رفتارهای پرخطر یا استفاده از موادآتش زای خطرناک نروند و مشکلی را شاهد نباشیم.

مدیرعامل سازمان آتش نشانی و خدمات ایمنی شهرداری کرمان در این باره می گوید: مسیر سنت چهارشنبه آخر سال یا همان چهارشنبه سوری به اشتباه و با برخی از سهل انگاری های بعضی شهروندان تغییر کرد و به سمت نادرستی رفته است.

ابراهیم بابایی به خبرنگار ایرنا افزود : ایرانیان در گذشته در آستانه سال جدید شادی خود را با برپا کردن آتش نشان می دادند که اکنون متاسفانه به اتفاقی تبدیل شده که گاهی جان آدم ها را می گیرد یا به خطر می اندازد.

وی با بیان اینکه برنامه های امسال ما در چهارشنبه آخر سال رویکرد فرهنگ سازی دارد ادامه داد: فرهنگ سازی استفاده نکردن از مواد محترقه و منفجره و دیگر موارد خطرآفرین در چهارشنبه سوری از طریق آموزش و پرورش و مدارس در سطح استان آغاز که در این راستا ۲ ویبنار مشترک با حضور دست اندرکاران مدارس سراسر استان کرمان برگزار شد.

مدیرعامل سازمان آتش نشانی و خدمات ایمنی کرمان اظهار داشت: پویش "چهارشنبه سوری ایمن در کنار خانواده" تعریف و به مرحله اجرا در آمد و در کنار این اقدام کلیپ ها و عکس نوشته هایی نیز با موضوع هشدار و مراقبت در فضای مجازی به صورت گسترده توسط اورژانس، آموزش و پرورش و آتش نشانی پخش شد.

وی با بیان اینکه آموزش و پرورش کرمان ظرفیت شبکه شاد را برای اطلاع رسانی و اعلام هشدارها در اختیار آتش نشانی قرار داد تا کاربران این فضا که دانش آموزان و فرهنگیان هستند از آن بهره مند شوند تصریح کرد: محتوای تولید شده در کرمان و منتشر شده در شبکه شاد به کل کشور تسری یافت.

بابایی با اشاره به همکاری مشترک اورژانس پیش بیمارستانی با آتش نشانی گفت: برنامه های مشترکی نیز با اورژانس برگزار شده و همکاری خوبی وجود دارد.

وی به برگزاری پویش "نه به چهارشنبه سوری خطرناک" اشاره کرد و افزود: این پویش در مدارس، اماکن عمومی، سازمان ها و رسانه ها اجرا شد و آگاهی افراد را در راستای خطرات اتفاقات خطرناک چهارشنبه سوری بالا برد اما باز هم ممکن است سطح این اطلاع رسانی ها به ایده آل نرسیده باشد.

آماده‌باش آتش‌نشانی

مدیرعامل سازمان آتش نشانی و خدمات ایمنی کرمان با بیان اینکه تمامی پرسنل سازمان آتش نشانی و خدمات ایمنی کرمان در آماده باش کامل قرار دارند گفت: همچنین معاون خدمات شهری شهرداری دستور داده تمامی شهرداری های مناطق در حوزه خدمات شهری و سایر بخش ها در آماده باش باشند تا در صورت نیاز به آتش نشانی کمک کنند.

وی با اشاره به فرارسیدن ماه مبارک رمضان و پیش بینی بارش باران طی امشب افزود: امیدواریم باتوجه به این پیش‌بینی‌ها وضعیت چهارشنبه سوری امسال شهر کرمان خوب باشد و شاهد اتفاق ناگواری نباشیم.

بابایی گفت: کرمانی ها سال گذشته رتبه نخست کشور در چهارشنبه سوری ایمن را داشتند که امیدواریم امسال نیز این مهم تکرار شود.

وی همچنین با اشاره به کشفیات مواد محترقه توسط نیروی انتظامی تصریح کرد: این نهاد نیز امشب همانند همیشه در کنار آتش نشانی حضور دارد.

ایفای نقش پلیس در برقراری امنیت شب چهارشنبه سوری

فرمانده انتظامی استان کرمان نیز با اشاره به کشف مقادیر زیادی مواد محترقه غیرمجاز در سطح مرکز استان و دیگر شهرستان ها از ایفای نقش گسترده پلیس در تامین آرامش شب چهارشنبه سوری خبر داد.

سردار ناصر فرشید با بیان اینکه آرامش آیین چهارشنبه سوری در گرو احساس مسئولیت و مشارکت همگانی است، گفت: همه می دانیم ناهنجاری های باب شده در این آیین زمینه ساز آسیب بدنی و بروز حوادثی همچون آتش سوزی و خسارت به اموال عمومی و شخصی شهروندان است.

وی افزود: پلیس در آستانه ایام پایانی سال طرح های متعددی برای کاهش زمینه های وقوع سوانح را در دستور کار قرار داده که در زمینه کنترل حوادث چهارشنبه سوری، مقادیر زیادی مواد محترقه غیرمجاز در سطح مرکز استان و دیگر شهرستان ها کشف و با افرد و واحدهای صنفی متخلف برخورد شده است.

سردار فرشید با تاکید بر برخورد قاطع با معدود افرادی که با رفتارهای ناهنجار، نظم و امنیت شهروندان را مختل کنند بیان داشت: برخورد با عاملان ایجاد سر و صدای ناهنجار، وسایل نقلیه تنش زا، آتش افروزی های خطرساز و دیگر مزاحمت های عمومی مطالبه به‌حق آحاد مردم است که در این راستا پلیس در شب چهارشنبه سوری در کنار سایر سازمان های خدماتی و امدادی حضور و همچون همیشه ایفای نقش خواهد داشت اما ضرورت دارد شهروندان توصیه های لازم را جدی بگیرند و مراقب خود، دیگران و فرزندان جوان و نوجوان خود باشند تا دچار آسیب و جراحت نشوند.

چند توصیه مهم

رییس اورژانس کرمان نیز با تاکید بر اینکه خانواده ها در مراسم چهارشنبه سوری باید در کنار فرزندان باشند و اجازه انجام اقدامات پرخطر را ندهند گفت: نظارت بر اقدامات فرزندان در چهارشنبه آخر سال از اولویت های مهم پیشگیری از خطرات است.

دکتر سید محمد صابری با تاکید بر اینکه بیمارستان ‌ها و مراکز درمانی کرمان در آماده باش کامل به سر می برند تصریح کرد: کرمان جزو چند استان برتر کشور در بخش حوادث چهارشنبه آخر سال بوده است که امیدواریم این مهم امسال نیز تداوم داشته باشد.

وی گفت: خانواده ها از روشن کردن آتش روی پشت بام و نیز داخل حیاط منزل، معابر کم عرض، محدوده پست‌ های برق و در جوار خودروها خوداری کنند.

رییس اورژانس کرمان تصریح کرد: همچنین افراد توجه داشته باشند صدای انفجار ترقه می توانند موجب مشکلاتی در بیماران، افراد مسن و کودکان شود لذا استفاده از این وسایل درست نیست.

وی تصریح کرد: افراد در صورت بروز هرگونه آتش یا حادثه ضمن حفظ خونسردی در اسرع وقت با تلفن ۱۲۵ تماس بگیرند و مراتب را با ذکر نوع حادثه و نشانی دقیق اطلاع دهند تا در صورت آسیب دیدن فرد یا افراد با اورژانس ۱۱۵ تماس گرفته شود.

صابری افزود: در صورت مواجهه با افراد دچار سوختگی شده، ضمن حفظ خونسردی از گذاشتن مواد غیربهداشتی مانند خمیر دندان، سیب زمینی و غیره بر روی محل سوختگی خودداری و مصدوم را هرچه سریعتر به مرکز درمانی منتقل شود و در صورت شدت مصدومیت با اورژانس ۱۱۵ تماس بگیرید.

اما نگاهی به سنتی کهن در کرمان

یکی از آیین های سالانه ایرانیان از جمله در کرمان چهارشنبه سوری است؛ از قدیم مردم در آخرین سه شنبه سال خورشیدی با برافروختن آتش و پریدن از روی آن به استقبال نوروز می رفتند.

کارشناس مردم شناسی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان کرمان به خبرنگار ایرنا گفت: مراسم چهارشنبه سوری در آخرین شب چهارشنبه سال در بین مردم استان کرمان با آتش افروزی و جمع شدن دور هم اجرا می شود.

فاطمه رضاپور گفت: در این مراسم اهالی هر محله و کوچه خار و خاشاک و هیزم روی هم جمع و به فاصله چندمتری آتش روشن می کنند و پس از آن نوجوانان دختر و پسر از روی آتش می پرند.

وی گفت: در گذشته همه زنان و مردان پیر و جوان از روی آتش می پریدند و دور آن می چرخیدند، در حین پریدن نیز می گفتند زردی ما از تو، سرخی تو از ما، مریضی ما از آتش، سلامتی آتش از ما.

رضاپور اضافه کرد: در این مراسم، سپس از زغال های آتش بر می دارند و به خانه می برند، با ریختن کندر و اسفند روی آن اطراف خانه می گردند و دود می دهند.

وی گفت: در قدیم مقداری از آتش را در اجاق و تنور می گذاشتند و بر این باور بودند که اجاق و تنور خانه همیشه گرم می ماند.

این کارشناس مردم شناسی افزود: بعد از اینکه آتش خاموش شد خاکستر آن را داخل آب روان می ریختند تا نحسی چهارشنبه سوری از بین برود.

یکی دیگر از کارشناسان مردم شناسی میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان کرمان در این باره گفت: از دیگر مراسمی که امروزه نیز به طور کم و بیش اجرا می شود پخت آش یا اُماچو (OMACHO) است که به آن آش ابودردا (Abodarda) یا آش چهارشنبه سوری می گویند.

مهدیه گواشیری افزود: برای پخت آش مقداری نخود را برداشته سوره توحید بر آن می خوانند و به نخودها فوت می کنند، سپس با حبوبات دیگر مانند عدس و لوبیا در آب می خیسانند و باآن آش می پزند و بین همسایگان توزیع می کنند.

وی افزود: در گذشته مقداری از آش را از ناودان رو به قبله روی جاروی تمیز و استفاده نشده ای پایین می ریختند تا آش روی جارو بریزد، سپس رشته های آش را از روی آن برداشته برای سلامتی می خوردند؛ اغلب نیز از خمیر ۲ عروسک به شکل زن و مرد درست می کردند و داخل آش می انداختند.

این کارشناس گفت: اهالی مناطق مختلف غروب سه شنبه کوزه ای پر از آب می کردند، داخل آن جو، گندم، سبزی و سکه می انداختند سپس روی پشت بام می بردند و از بالا به داخل کوچه می انداختند تا بشکند در همین هنگام عده ای از بچه ها داخل کوچه اقدام به جمع کردن سکه ها می کردند.

وی افزود: در قدیم در شب چهارشنبه سوری که فامیل و اعضای خانواده دور هم جمع می شدند عدس پلو با کشمش، رشته پلو و تنقلات از جمله آجیل های محلی و انواع تخمه های هندوانه، کدو و آفتابگردان می خوردند.

گواشیری گفت: مراسم شب نشینی تا پاسی از شب انجام می شد و بزرگان قصه و شعر می گفتند، کوچکترها نیز به بازی و تفریح می پرداختند اما امروزه این آیین ها به سمت خطرناک و نادرستی رفته که جان افراد را به خطر انداخته است و باید اصلاح شود.