پیامبر اکرم (ص) در هفتمین روز از ماه مبارک رمضان اینگونه دعا کردند: اَللّهُمَّ أَعِنِّی فِیهِ عَلَی صِیامِهِ وَ قِیامِهِ وَ جَنِّبْنِی فِیهِ مِنْ هَفَوَاتِهِ وَ آثَامِهِ وَ ارْزُقْنِی فِیهِ ذِکرَک بِدَوَامِهِ بِتَوْفِیقِک یا هَادِی الْمُضِلِّینَ؛ خدایا مرا در این ماه بر روزه و شب زنده‌داریش یاری ده و از لغزش‌ها و گناهان دورم بدار و ذکرت را همواره روزی‌ام کن، به توفیقت ای راهنمای گمراهان.
در این دعا، هم دوری از لغزش آمده و هم دوری از گناه که نکته مهمی است. چون در آموزه‌های دینی میان این دو تفاوت هایی وجود دارد که در جای خود قابل بررسی است اما باید توجه داشت که انسان مومن هیچگاه اهل گناه نیست.
آیت الله سیدمحمدمهدی میرباقری رییس فرهنگستان علوم اسلامی در این زمینه گفت: در روایات اهل بیت بیان شده که مومن اهل گناه نیست ولی ممکن است لغزش داشته باشد. بنا بر این یک مومن هیچگاه سرشت خود را با گناه گره نمی زند ولی عده ای هستند که اهل گناه هستند و گناه نیز سلیقه آنها است که این افراد از دایره مومنان خارج هستند.
وی افزود: سرشت انسان مسیر ما را محدود می کند. زیرا اگر سرشت انسان بد شد، مسیر بندگی انسان را سخت می کند. اختلاط بین خیر و شر در این دنیا باعث می شود که مومنان به لغزش بیافتند و در بهشت تمام این لغزش ها از بین خواهد رفت.
عضو مجلس خبرگان رهبری ادامه داد: علامت ایمان آن است که انسان در معصیت های کوچک بی تفاوت نیست و در معاصی اصرار ندارد. تکرار سیئه، گناه کبیره است و انسانی که از سیئه خود پشیمان نیست در واقع گناه کبیره انجام داده است.
وی افزود: اگر کسی در گوهر وجودی خود دشمن اولیاء الهی است، چنانچه صفات و اعمال خوبی نیز داشته باشد این اعمال عاریه است ولی اگر کسی در جوهره خود انسان خوبی است، اعمال بد او عاریه ای است.
این استاد حوزه افزود: این دو جبهه باید از هم جدا شوند تا تکالیف آنها مشخص شود. خداوند این دو جبهه را از هم جدا می کند و اگر این دو جبهه از هم جدا نشود، مسیر حق اجرا نخواهد شد.
از طرف دیگر شناسایی لغزشگاه ها باعث می شود تا کمتر دچار انحراف و خطر سقوط در گناهان شویم. همه افراد با انواع لغزشگاه های بزرگ و کوچک روبرو هستند. مسئولان و کارگزاران به شکلی، فقیران و ثروتمندان یا دانشمندان و صاحبنظران یا حتی پیر و جوان و مرد و زن هم به شکلی هایی دیگر. ممکن است برخی مردان یا زنان در پیچ و خم های عفت و حیا دچار لغزش شوند یا مدیران و کارگزاران اقتصادی در گذرگاه های رشوه و ربا بلغزند یا نمایندگان و وزیران به پست و مقام خود بنازند.
شاید بتوان گروه آخر را یکی از مهمترین گروه هایی دانست که بیش از دیگران دچار لغزش و انحراف می شوند. چون همانگونه که دوربین های جاده ای تصاویری از لغزش های خودروها را ثبت می کند، خطا و لغزش کارگزاران بیش از دیگران دیده می شود.
رهبر معظم انقلاب در سال ۹۵ به مسئولان و کارگزاران سفارش کردند که مبادا خودرایی باعث لغزش آنان شود و افزودند: تقوای سیاسی یعنی انسان از لغزش‌گاه‌هایی که دشمن می تواند از آن استفاده کند، پرهیز بکند.
فضای مجازی را هم نباید دست کم گرفت که یکی از لغزشگاه های خطرناک است و هیچ تابلویی هم وجود ندارد که مشخص کند کجای آن خطرناک است. رهبر انقلاب بارها از مسئولان به ویژه شورای عالی فضای مجازی انتقاد کردند که چرا فکری برای این لغزشگاه نمی کنند.
دوری از لغزش و گناه نیازمند توفیق الهی است. حجت الاسلام علی‌رضا شاه فضل قمصری استاد معارف دانشگاه علوم پزشکی کاشان به خبرنگار ایرنا گفت: همانگونه که از خدا می خواهیم تا به ما توفیق انجام کارهای خیر دهد، از او می خواهیم تا ما را از لغزش ها و گناهان در این ماه دور دارد.
وی افزود: بنابراین اگر خدا انسان را به حال خود بگذارد، انسان به سمت گناه و فساد سوق داده می شود و شخص با تکیه بر توان خود نمی تواند از گناه اجتناب کند.
وی با استناد به آیه ۳۳ سوره یوسف گفت: حضرت یوسف به خدا می گوید اگر تو نیرنگ زنان مصر را از من بر نگردانی، من به آنها تمایل پیدا خواهم کرد.ماه رمضان فرصتی است تا ما به خدا اعلام کنیم آمادگی داریم به جرگه بندگی تو وارد شویم و اگر تو به ما عنایت کنی، هم گناه را ترک خواهیم کرد و هم عمل خیر را به انجام خواهیم رساند.