به گزارش خبرنگار کتاب ایرنا، در این گزارش تلاش شده اتفاق‌های مهم در حوزه کتاب و نشر در سال ۱۴۰۲ مورد بررسی قرار گیرد، این اتفاق‌ها نزدیک به هم بودند، تا جایی که این سال را می‌توان یک سال فرهنگی در حوزه کتاب و نشر نامید.
آیین اختتامیه نهمین دوره هفته هنر انقلاب اسلامی ۲۷ فروردین با حضور محمدمهدی اسماعیلی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی برگزار شد، در این آیین محمدمهدی سیار شاعر و ترانه‌سرا به عنوان چهره برگزیده سال هنر انقلاب ۱۴۰۱ معرفی و تجلیل شد.
مجموع فروش سی‌وچهارمین نمایشگاه کتاب تهران بیش از ۴۰۱ میلیارد تومان بود
سی و چهارمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران از ۲۰ تا ۳۰ اردیبهشت ماه در مصلای امام (ره) تهران آغاز به کار کرد برای دومین دوره ناشران را به صورت حضوری و مجازی گردهم آورد.
فروش نمایشگاه مجموع فروش سی‌وچهارمین نمایشگاه کتاب تهران بیش از ۴۰۱ میلیارد تومان بود
در این دوره نزدیک به ۱۰۰ ناشر خارجی، ۲۲۰ کتابفروش و ۲۷۰۰ ناشر داخلی شامل ناشران عمومی، دانشگاهی، آموزشی، کودک و نوجوان، دیجیتال در بخش حضوری و مجازی سی و چهارمین نمایشگاه کتاب فعال بودند.
ناشران بیش از ۴۰ کشور دنیا در نمایشگاه امسال حضور داشتند و کمیته ناشران خارجی امسال میزبان قریب به ۱۰۰ ناشر خارجی بود که در غرفه های خود کتاب های از سال ۲۰۱۵ تا ۲۰۲۳ را عرضه کردند.
به این ترتیب حدود ۳ هزار عرضه کننده در سی‌وچهارمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران فعال بودند. مهمان ویژه نمایشگاه در این دوره تاجیکستان و در طول ۱۱ روز میزبان وزرای فرهنگ تاجیکستان و ونزوئلا بود.
به گفته علی رمضانی فروش نمایشگاه مجموع فروش سی‌وچهارمین نمایشگاه کتاب تهران بیش از ۴۰۱ میلیارد تومان بود. مردم سراسر کشور ۲۵۱ میلیارد و ۲۹۰ میلیون تومان در بخش حضوری و ۱۴۹ میلیارد و ۸۰۰ میلیون تومان در بخش مجازی کتاب خریدند.»
به گفته قائم مقام این نمایشگاه تعداد کتاب‌های خریداری شده بیش از ۳/۵ میلیون نسخه تخمین زده می‌شود. تعداد نسخه‌های فروش رفته در بخش مجازی (دقیق) ۱/۳۶۹/۶۰۶ نسخه است. تخمین تعداد نسخه‌های فروش‌رفته در بخش حضوری هم بر اساس میانگین قیمت کتاب‌های فروش رفته در بخش مجازی ۲/۲۹۷/۵۲۹ نسخه بوده است.
برگزاری جلسه هیأت امنای بنیاد سعدی پس از هفت سال وقفه
جلسه هیأت امنای بنیاد سعدی پس از هفت سال وقفه به ریاست معاون اول رئیس‌جمهور ۲۷ تیر ۱۴۰۲ برگزار شد.
محمد مخبر معاون اول رئیس‌جمهور در این نشست، گسترش زبان فارسی را از مولفه‌های مهم اقتدار سیاسی، دیپلماسی و نفوذ علمی ایران دانست و بر اهتمام ویژه به آموزش زبان فارسی به فرزندان ایرانیان خارج از کشور تأکید کرد.
حافظ، شاعر زندگی
اواسط مهرماه بود که همایش ملی بزرگداشت حافظ شیرازی با عنوان «حافظ، شاعر زندگی» به عنوان آیین افتتاحیه هفته بزرگداشت این شاعر جهانی، با حضور ناصر کنعانی سخنگوی وزارت امور خارجه، جمعی از استادان زبان و ادب فارسی ایران، تاجیکستان و هندوستان و مدیران فرهنگی و هنری کشور در محل انجمن آثار و مفاخر فرهنگی گشایش یافت.
پویش «تهران، شهرِشعر» از ۲۳مهر با آیین رونمایی از سردیس هوشنگ ابتهاج برگزار شد
در همین ماه پویش «تهران، شهرِشعر» از ۲۳مهر با آیین رونمایی از سردیس هوشنگ ابتهاج و سیدحسن حسینی، به مناسبت روز حافظ و هفته شعر و ادب فارسی در خانه نیما یوشیج آغاز شد.
این پویش در همکاری سازمان زیباسازی شهرداری تهران و خانه شعر نیما یوشیج اجرا می‌شود و در آن ۶۰۰ بیلبورد شهری نمایش دهنده بیت‌هایی از ۱۰۴ شاعر هستند که از این تعداد ۱۲ شاعر زن به چشم می‌خورد.
«سمنان» به‌عنوان هشتمین پایتخت کتاب ایران معرفی شد
آیین انتخاب هشتمین پایتخت کتاب ایران و شهرهای خلاق کتابخوانی با حضور محمدمهدی اسماعیلی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی ۹ آبان‌ماه در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برگزار و شهر «سمنان» به‌عنوان هشتمین پایتخت کتاب ایران معرفی شد.
یک هزار میلیارد تومان یارانه کتاب را در لایحه بودجه سال ۱۴۰۳ قرار داده‌ایم
ماه بعد، سی‌ویکمین دوره هفته کتاب جمهوری اسلامی ایران با شعار «آینده خواندنی است» از ۲۳ تا ۳۰ آبان‌ماه ۱۴۰۲ برگزار شد.
روز ۳۰ آبان بود که وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی با اشاره به تولید ۸۰ هزار تن کاغذ ایرانی گفت: یک هزار میلیارد تومان یارانه کتاب را در لایحه بودجه سال ۱۴۰۳ قرار داده‌ایم که تحویل مجلس خواهد شد.
خاکسپاری فرزند ایران
مراسم تشییع و بدرقه پیکر محمدعلی اسلامی نُدوشن «فرزند ایران»به خانه ابدی‌اش در نیشابور دوم آذر برگزار شد. پیکر محمدعلی اسلامی ندوشن دوم آذرماه، در باغ مشاهیر نیشابور به خاک سپرده شد. در باغ مشاهیر یغمای نیشابوری، فریدون گرایلی، پهلوان یعقوبعلی شورورزی، پرویز مشکاتیان و مشاهیر دیگری نیز به خاک سپرده شده‌اند.
در دوره‌ای که ابتذال در همه حوزه‌ها در سطح دنیا در حال ترویج است، باید کتاب خواند، اصلی‌ترین راه غرق نشدن در ابتذال خواندن است
نُدوشن وصیت کرده بود که پس از فوت در شهر نیشابور و در جوار آرامگاه عطار و خیام به خاک سپرده شود. طبق وصیتنامه وی پیکرش در ۲۸ آبان‌ماه ۱۴۰۲ به ایران بازگردانده شد.در انتهای مراسم تشییع و خاکسپاری محمدعلی اسلامی ندوشن وصیتنامه وی توسط محمدجواد حق‌شناس به عنوان وکیل خانواده اسلامی ندوشن قرائت شد.
در آذرماه بود که مراسم «یک قرن جلال»؛ یادبود یک‌صدمین سالگرد تولد جلال آل‌احمد در فرهنگ‌سرای جلال آل‌احمد در طالقان برگزار شد. معاون فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی با تاکید بر لزوم نقادی بدون حُب و بغض آثار جلال آل‌احمد ۱۱ آذر گفت: متخصصان و منتقدان آثار جلال را نقادی می‌کنند، آثار خوبی هم در این حوزه وجود دارد، در دوره‌ای که ابتذال در همه حوزه‌ها در سطح دنیا در حال ترویج است، باید کتاب خواند، اصلی‌ترین راه غرق نشدن در ابتذال خواندن است.
پیش از اینکه آذر ماه تمام شود، بیست و پنجمین جشنواره بین‌المللی قصه‌گویی کانون با شعار «با قصه لبخند بسازیم» از ۲۷ تا ۳۰ آذرماه به میزبانی شهر یزد برگزار شد.
حامد علامتی ۳۰ آذر در اختتامیه بیست و پنجمین جشنواره بین‌المللی قصه‌گویی در شهر میراث جهانی یزد، گفت: قصه بهترین سلاحی است که می‌تواند اطلاعات اضافی را حذف کرده و داده‌ها را به گونه‌ای ساماندهی کند که مخاطبان جذب آن شوند.
مدیرعامل کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان گفت: قصه‌گویی یکی از پیشران‌های توسعه فرهنگی و رویکردی برای تبدیل محتوا به عناصر فرهنگی و هنری است که باعث جلب حواس مخاطب در تمامی پیام‌ها می‌شود. در دنیا از ظرفیت قصه برای رونق کسب و کارها استفاده می کنند و اکنون که ربع قرن از این جشنواره می‌گذرد و سابقه درخشانی برای کانون پرورشی ایجاد کرده نیازمند تمهیداتی جدید در این زمینه هستیم .
تجلیل از محمد میرکیانی به عنوان قصه گوی برتر کشوری و تجلیل از نفرات برتر در بخش های مختلف نیز از دیگر برنامه های این مراسم بود.
اعضای شورای شعر وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی منصوب شدند
اوایل دی بود که شب شعر بین المللی غزه، با حضور ۱۶ شاعر از ۱۲ کشور، در تالار وحدت تهران برگزار شد. در این رویداد که سوم دی ماه به دبیری علیرضا قزوه برگزار شد، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، رییس سازمان صدا و سیما، رییس سازمان تبلیغات اسلامی و جمعی از مدیران فرهنگی و شاعران کشورمان حضور داشتند.
دبیر علمی شانزدهمین دوره جایزه جلال آل‌احمد اعلام کرد: در این دوره ۲۸۹۰ اثر به دبیرخانه رسیده است
شانزدهمین دوره جایزه جلال آل‌احمد ششم دی ماه با معرفی برگزیدگان بخش‌های مختلف این رویداد ادبی پایان یافت. دبیرعلمی شانزدهمین دوره جایزه جلال آل‌احمد بیانیه هیات علمی را قرائت کرد و در بخشی از آن گفت: طی ۸۰ روز گذشته جهان شاهد رویدادهای مهمی در فلسطین بوده است. ضمن بزرگداشت یاد و نام شهدا، امیدواریم از این آزمون سخت به خوبی بیرون آمده باشیم.
گل‌علی بابایی درباره قلم جلال آل‌احمد گفت: یکی از شاخص‌ترین کتاب‌های او مدیر مدرسه است. داستان بلند نون و قلم نیز حد فاصل ملی شدن صنعت نفت تا کودتای ۲۸ مرداد نوشته شده است
دبیر علمی شانزدهمین دوره جایزه جلال آل‌احمد با اعلام اینکه در این دوره ۲۸۹۰ اثر به دبیرخانه رسیده است، ادامه داد: تعداد آثار دریافتی دبیرخانه ۸ صدم درصد رشد کمی داشت. با وجود فرصت کم داوران در جلسات متعدد غربالگری را انجام دادند و نامزدهای هر گروه را مشخص کردند.
در این ماه محمدمهدی اسماعیلی در احکامی جداگانه، علیرضا قزوه، مرتضی امیری اسفندقه، ناصر فیض، محمدمهدی سیار، میلاد عرفان پور، سعید بیابانکی، نغمه مستشار نظامی و علی محمد مودب را به عنوان اعضای شورای شعر وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی منصوب کرد.
خانه چاپ ایران راه‌اندازی می‌شود
بهمن ماه همراه بود با بیست و سومین جشنواره ملی صنعت چاپ که دوم بهمن ۱۴۰۲ در تالار وحدت برگزار شد.
یاسر احمدوند با اعلام راه‌اندازی خانه چاپ ایران توضیح داد: خانه چاپ ایران را راه اندازی می‌کنیم تا در تدوین، پیگیری و پیشبرد برنامه‌ها فعالیت کند. خانه چاپ نماینده واقعی این صنعت خواهد بود.
اعتبار خوبی در اختیار صنعت چاپ کشور قرار خواهد گرفت. البته در سال‌های گذشته وام‌های خرد را پرداخت کردیم
معاون فرهنگی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی با بیان اینکه امکان بهره‌مندی از تسهیلات تبصره ۱۸ مهیا شده است، افزود: بر این اساس اعتبار خوبی در اختیار صنعت چاپ کشور قرار خواهد گرفت. البته در سال‌های گذشته وام‌های خرد را پرداخت کردیم و با پیگیری‌ها این امکان ممکن شد تا شرایط گشایش ارزی برای فعالان صنایع چاپ مهیا شود.
در بهمن ماه آیین اختتامیه دومین دوسالانه جشنواره ملی نشان هُدهُد سفید، با حضور محمدمهدی اسماعیلی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، در کتابخانه مرکزی پارک شهر برگزار شد.
در این دوره حدود ۳۰۰ عنوان کتاب پُر امانت برای کودکان انتخاب شد و کتاب‌ها در دو بخش کودک و نوجوان تقسیم شدند. همچنین نزدیک به ۳ هزار داور آثار را بررسی کردند، در مرحله بعد کتابداران آثار را بررسی کردند و در پایان پیشکسوت‌ها آثار را بررسی کردند.
یک میلیارد تومان یارانه نمایشگاه کتاب هرمزگان
هنوز به اوسط بهمن نرسیده بودیم که آیین اختتامیه هجدهمین جشنواره شعر فجر ۱۱ بهمن ماه در سالن سینمایی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برگزار شد. در هجدهمین دوره جشنواره شعر فجر ۲۶۲۶ کتاب چاپ اول در ۵بخش مورد داوری قرار گرفت. در این دوره از ۲۴ استان مختلف در دوره‌های آموزشی شرکت کردند.
ایران برای نهمین‌بار در نمایشگاه بین‌المللی کتاب هند که قدمتی بیش از ۵۰ سال دارد، حضور پیدا کرده است
در این مراسم از زکریا اخلاقی شعری خواند و از او تقدیر و تجلیل شد. قرار شد یکی از کتابخانه‌های شهر یزد به نام استاد اخلاقی نامگذاری شود.
همچنین آیین پایانی «چهل‌ویکمین جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی ایران و سی‌ویکمین جایزه جهانی کتاب سال جمهوری اسلامی ایران» چهارشنبه ۱۸ بهمن ۱۴۰۲ در تالار وحدت برگزارشد.
در این دوره مقام علمی کریم مجتهدی (متولد ۱۰ شهریور ۱۳۰۹ – درگذشته ۲۵ دی ۱۴۰۲) بزرگ‌داشته شد. این انتخاب در زمان حیات او انجام شد. آثار او همچنان اثرگذار است؛ مجتهدی در بیش از ۶۰ سال تدریس علمی ۳۰ اثر تالیف کرد.
با نزدیک شدن به اواخر بهمن، همزمان با چهل و پنجمین سالگرد پیروزی انقلاب و گرامیداشت دهه فجر، نمایشگاه بزرگ کتاب هرمزگان پس از چهار سال وقفه از ۲۱ تا ۲۷ بهمن‌ماه در محل نمایشگاه دائمی بندرعباس برگزار شد.
برای این نمایشگاه، ۱۰ میلیارد ریال یارانه در قالب تخفیف ۳۰ درصدی برای خریداران کتاب درنظر گرفته شده است.
همچنین نمایشگاه بین‌المللی کتاب هند شنبه ۲۱ بهمن تا یکشنبه ۲۹ بهمن ماه ۱۴۰۲ از ساعت ۱۱ تا ۲۰ در فضای نمایشگاهی پاگانی میدان در شهر دهلی هند با حضور جمهوری اسلامی ایران آغاز به‌کار کرد. ایران برای نهمین‌بار در نمایشگاه بین‌المللی کتاب هند که قدمتی بیش از ۵۰ سال دارد، حضور پیدا کرده است.
شروع اخبار مرتبط با نمایشگاه کتاب
اطلاع‌رسانی درباره سی‌وپنجمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران از بهمن ماه شروع شد. این نمایشگاه از ۱۹ تا ۲۹ اردیبهشت ماه سال ۱۴۰۳ در مصلی امام خمینی(ره) برگزار می‌شود.
ناشران داخلی و خارجی از ۱۲ اسفند می‌توانند با مراجعه به سامانه ضوابط و شرایط حضور در این نمایشگاه را مشاهده و نسبت به ثبت‌نام اقدام کنند.
سی‌وپنجمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران به دو شکل فیزیکی و مجازی برگزار خواهد شد و ناشران برای حضور در این نمایشگاه در یک درگاه ثبت‌نام می‌کنند. هر ناشر مجاز است با توجه به ضوابط و مقررات نمایشگاه در هر دو شکل نمایشگاهی(فیزیکی و مجازی) یا صرفا در شکل مجازی شرکت کند.
توجه بیشتر به تولید محتوای داخل کشور
اوایل اسفند اختتامیه سیزدهمین جشنواره داستان و شعر انقلاب در چهار بخش رمان بزرگسال، رمان نوجوان، مجموعه داستان و مجموعه شعر برگزارشد و برگزیدگان از میان ۴۲۵ اثر شامل ۱۵۱ کتاب مجموعه شعر، ۱۳۲ کتاب مجموعه داستان، ۳۵ کتاب رمان نوجوان و ۱۰۷ کتاب رمان بزرگسال معرفی شدند.
تسهیلات و حمایت‌های دولتی (گرنت) فقط به کارگزاران ادبی مجوزدار تعلق می‌گیرد
در تاریخ ۹ اسفند عبدالله بن ناصر الحراصی وزیر اطلاع رسانی سلطنت عمان ضمن بازدید از غرفه جمهوری اسلامی ایران در بیست و هشتمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب مسقط با نمایندگان حوزه نشر کشورمان در این نمایشگاه دیدار کرد.
وی در این دیدار از آخرین دستاوردهای صنعت نشر ایران مطلع شد و ضمن ابراز خرسندی از حضور جمهوری اسلامی ایران در نمایشگاه کتاب مسقط، افزایش تعاملات فرهنگی با ایران را از برنامه‌های پیش روی عمان دانست.
بیست و هشتمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب مسقط از دوم اسفندماه آغاز به کار کرده است و تا روز شنبه -دوازدهم اسفندماه - ادامه دارد.
اختتامیه رویداد ایده‌پردازی «نمایشگاه دوست‌داشتنی من»، ۱۳ اسفند ۱۴۰۲ در خانه اندیشه‌ورزان ایران برگزارشد.
معاون فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی با ابراز امیدواری برای اجرایی کردن برخی از ایده‌های رویداد ایده‌پردازی «نمایشگاه دوست‌داشتنی من» و اعطای حکم شورای مشاوری نمایشگاه به صاحبان ایده‌های برتر گفت: دعوت می‌کنم به فکر کردن بیشتر در موضوع نمایشگاه کتاب، هرچقدر بتوانیم در این‌باره ایده ارائه کنیم بهتر است.
روز بعد احمدوند با اشاره به آغاز به کار صدور مجوز کارگزاری‌های ادبی، گفت: تسهیلات و حمایت‌های دولتی (گرنت) فقط به کارگزاران ادبی مجوزدار تعلق می‌گیرد، این اقدام برای توجه بیشتر به تولید محتوای داخل کشور است.
هفته گرامیداشت حکیم نظامی، از چهاردهم تا ۲۰ اسفندماه برگزار شد
به اواسط اسفند رسیده بودیم که بیست و یکمین جایزه ملی بهترین کتاب سال دفاع مقدس با حضور مسئولان و چهره‌های فرهنگی با معرفی و تجلیل برگزیدگان در باغ موزه دفاع مقدس به کار خود پایان داد.
بیست و یکمین جایزه کتاب سال دفاع مقدس از بین آثار نگارش و چاپ شده سال ۱۴۰۱ و با تحقیق و بررسی دقیق هیات داوران در طول ۶ ماه انجام شد
انتخاب برگزیدگان بیست و یکمین جایزه کتاب سال دفاع مقدس از بین آثار نگارش و چاپ شده سال ۱۴۰۱ و با تحقیق و بررسی دقیق هیات داوران در طول ۶ ماه انجام شد. با همکاری ۲۱۲ ناشر بیش از ۲ هزار عنوان کتاب در ۳۴ شاخه موضوعی مورد داوری قرار گرفت که از بین آنها ۴۲۴ کتاب خوب و ۱۸ عنوان کتاب برگزیده انتخاب شد.
پس از آن مراسم افتتاحیه «کتابخانه آینده» ۱۸ اسفند در خانه خدمات دیجیتال و خلاقیت کتابخانه های عمومی با حضور محمد مهدی اسماعیلی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی و مهدی رمضانی دبیر کل نهاد کتابخانه های عمومی در محوطه تئاتر شهر تهران برگزار شد.
سومین دوره از فعالیت ستاد ملی بزرگداشت حکیم نظامی شاعر بزرگ پارسی گوی قرن ششم هجری، هفته گرامیداشت این حکیم از سوی انجمن آثار و مفاخر فرهنگی، از چهاردهم تا ۲۰ اسفندماه برگزار شد. همچنین ۲۱ اسفند مجسمه سه و نیم متری حکیم نظامی در ضلع شمالی میدان ونک نصب شد.