به گزارش گروه علم و آموزش ایرنا، نمایشگاه نانو فناوری ژاپن که یکی از سه نمایشگاه برتر فناوری نانو در جهان به شمار می‌رود و این نمایشگاه از سال ۲۰۰۱ در توکیو ژاپن برگزار می‌شود. امسال نیز برگزار شد و کشورهای فعال در حوزه صنایع فناوری نانو در این نمایشگاه حضورچشمگیری داشتند.
مخاطبان نمایشگاه فناوری نانوی ژاپن از صنایع مختلف مانند ۵G، مواد آلی، الکتریکی، مغناطیسی، فلز، مواد معدنی، پزشکی، لوازم آرایشی، ابزار دقیق تا ماشین‌آلات، نیمه هادی‌ها، الکترونیک، خودرو، محیط زیست، انرژی هستند.
نهادهای مهم دولتی در ژاپن نظیر دفتر کابینه، وزارت امور داخلی و ارتباطات، وزارت آموزش، فرهنگ، ورزش، علم و فناوری، وزارت کشاورزی، جنگلداری و شیلات، وزارت اقتصاد، تجارت و صنعت، مرکز همکاری‌های صنعتی اتحادیه اروپا و ژاپن، مؤسسه ملی اطلاعات و فناوری ارتباطات، مؤسسه ملی علوم و فناوری مواد، آژانس علم و فناوری ژاپن، مؤسسه ملی علوم و فناوری پیشرفته صنعتی، سازمان توسعه انرژی‌های نو و فناوری‌های صنعتی، سازمان توسعه علوم و فناوری کوانتومی، توسعه کسب‌وکار نانوتکنولوژی، شورای توسعه تجارت نانوتکنولوژی و همچنین انجمن فیزیک کاربردی ژاپن، انجمن شیمی ژاپن، انجمن بیومتریال ژاپن، انجمن شیمی تحلیلی ژاپن، انجمن نانو، انجمن تحقیقات فولرن، نانولوله و گرافن، انجمن میکروسکوپی ژاپن، انجمن فناوری پودر صنعتی، انجمن سرامیک ژاپن، انجمن فیزیکی ژاپن، انجمن علوم پلیمر ژاپن و نانو سلولز ژاپن از حامیان برگزاری این نمایشگاه هستند.
در سال گذشته(۲۰۲۳ ) نیز که این نمایشگاه برگزار شد، بیش از ۴۰۰ غرفه در حوزه فناوری نانو در آن فعالیت داشتند و این نمایشگاه ۴۵ هزار بازدیدکننده از کشورهای مختلف جهان داشت.
از نمایشگاه نانوتک ژاپن ۲۰۲۴ چه خبر؟
اما در گزارش هئیت ایرانی که از نمایشگاه نانوتک ژاپن بازدید کرده اند نکات جالب توجهی به چشم می‌خورد که از جمله آن می‌توان به رسوخ هوش مصنوعی در تجهیزات نانویی و عرضه ادوات کوانتومی در این نمایشگاه اشاره کرد
نمایشگاه نانو تک ژاپن ۲۰۲۴ بزرگ‌ترین نمایشگاه تخصصی فناوری در حوزه فناوری نانو در دنیا بوده که از منظر توسعه تعاملات فناورانه شرکت‌های ایرانی و رصد آخرین دستاوردهای دنیای نانو بسیار حائز اهمیت است.
ازاین‌رو هیئتی متشکل از شرکت‌های نانویی ایرانی و تنی چند از کارشناسان حوزه فناوری نانو برای رصد آخرین دستاوردهای حوزه نانو به کشور ژاپن اعزام شدند تا از این نمایشگاه که در بهمن ماه سال جاری برگزار شد بازدید کنند.
بررسی‌های انجام شده در نمایشگاه نانوتک ژاپن ۲۰۲۴ نشان داد که تولید نانو ساختارهای مبتنی بر کربن هنوز در مرحله توسعه است و تلاش‌ها برای تولید صنعتی این مواد در جریان است.
استفاده از هوش مصنوعی به‌صورت جدی در تولید تجهیزات پیگیری می‌شود، به‌گونه‌ای که در آینده نه‌چندان دور شاهد تجهیزات آنالیزی تحلیل‌گر خواهیم بود.
یکی دیگر را موضوعاتی که توجه ویژه‌ای نسبت به آن صورت گرفته است توسعه محصولات مبتنی بر اشکال گوناگون سلولز (نانو الیاف و نانو کریستال) با اهدافی همچون سبک‌سازی، مقاوم‌سازی و کاهش مصرف انرژی است که محصولات عرضه‌شده از سطح بلوغ فناوری بالایی برخوردار بودند.
توجه به محصولات مبتنی بر چاپ الکترونیکی و جوهرها یکی از موضوعاتی است که در این نمایشگاه به آن پرداخته شد که عمده محصولات در سطح بلوغ فناوری پایینی عرضه‌شده بودند که با توجه به روند عرضه و برنامه‌های ارائه‌شده می‌توان رشد قابل‌توجهی را در آینده برای این حوزه متصور بود.
موضوع ردپای کربن و روش‌های جذب کربن دی‌اکسید یکی دیگر از موضوعات موردتوجه بود که محصولات عرضه‌شده بلوغ فناورانه پایینی برخوردار بودند. موضوع فناوری‌های کوانتومی یکی دیگر از ترندهای این نمایشگاه بود.
در حوزه سیاست‌گزاری سازمان NEDO در ژاپن در سال ۲۰۲۲ بیش از ۲۸/۱ میلیارد دلار از طرح‌های فناورانه حمایت کرده است. NEDO یک شتاب‌دهنده نوآوری دولتی محسوب می‌شود که برای کمک به حل مسائل اجتماعی و استراتژی‌های فناورانه برنامه‌هایی را تدوین می‌کند و چارچوب‌های اجرای پروژه‌ها را با ترکیب قابلیت‌های صنعت، دانشگاه و دولت ایجاد می‌کند.
مدل توسعه صنعت و فناوری در ژاپن همچنان بر پایه شرکت‌های بزرگ صنعتی و اقتصادی
بر اساس گزارش هیئت ایرانی در این نمایشگاه شتاب‌دهنده خصوصی مشاهده نشده است و عمده مراکزی که در ژاپن از طرح‌های فناورانه حمایت می‌کند مانند QIH برنامه‌های دولتی هستند و در موضوعات حساسی چون انرژی‌های نو، کوانتوم و … برنامه‌های ملی طراحی‌شده است تا به‌صورت مشخص دولت ژاپن از آن‌ها حمایت کند.
در بررسی‌های بیشتر و طبق آنچه در بررسی‌های میدانی در این نمایشگاه مشاهده شد می‌توان به‌وضوح دریافت که مدل توسعه صنعت و توسعه فناوری در ژاپن بیشتر بر پایه شرکت‌های بزرگ صنعتی و اقتصادی است.
مدل توسعه مبتنی بر SME ها و زیست‌بوم استارت‌آپی (استارت‌آپ‌ها، سرمایه‌گذاران خطرپذیر، شتاب‌دهنده‌ها و …) در این کشور چندان جاافتاده نیست. نوآوری‌ها نیز بیشتر مبتنی بر توسعه درون‌زا در همین شرکت‌های بزرگ است بنابراین نوآوری باز چندان موردتوجه نیست. البته دانشگاه‌ها طرح‌های توسعه دانش و فناوری خوبی را به نمایش گذاشتند، اما استارت‌آپ‌ها و شتاب‌دهنده‌ها جز در برنامه‌های حمایتی دولتی حضور کم‌رنگی داشتند.
برنامه اعزام به نمایشگاه‌های بین المللی یکی برنامه‌های حمایتی واحد بین‌الملل ستاد نانو از شرکت‌های دانش‌بنیان حوزه نانو جهت توسعه بازار و صادرات آنهاست.
اعزام هیات تجاری به همراه برگزاری جلسات B۲B برای شرکت‌ها یکی از فرصت‌های مهم برای آشنایی با تجار و تولیدکنندگان در حوزه‌های تخصصی کشورهای دیگر است.