به گزارش خبرنگار ایرنا، استان اردبیل در سالی که گذشت، تحولات و رخدادهای مهمی را پشت سرگذاشت. وقوع سیلهای مکرر در فصل بهار و خسارتهای سنگین آن، رویداد گردشگری اردبیل۲۰۲۳، کنگره سههزار و ۴۰۰ شهید استان اردبیل، حضور مقامات ارشد کشور از جمله رئیس دستگاه قضا در استان، برگزاری انتخابات مجلس شورای اسلامی و مجلس خبرگان رهبری و تغییر پنج نماینده این استان در مجلس شورای اسلامی از مهمترین تحولات سال ۱۴۰۲ استان اردبیل بود.
ضربات خشکسالی، سرمازدگی و سیل بر پیکر اقتصاد استان اردبیل
استان اردبیل در سالهای اخیر تحت تاثیر بلایای طبیعی به ویژه سیل و خشکسالی است و اقتصاد کشاورزی محور و معیشتی استان از این بلایای طبیعی آسیبهای جدی دیده است. زمستان سال ۱۴۰۱ استان اردبیل درگیر یکی از شدیدترین خشکسالیهای اخیر بود. این وضعیت در سال ۱۴۰۲ هم ادامه داشت و شواهد حاکی از تداوم آن در سال پیش روست.
در این راستا نخستین اتفاق غیرمترقبه طبیعی سال ۱۴۰۲ سرمای دیررس بهاره بود که باغات شهرستانهای مشگینشهر، خلخال و کوثر را تحت تاثیر قرار داد. در اثر بارش برف و سرمای بهاره ۶۰ درصد باغات شهرستان مشگین شهر و ۵۰ درصد باغات شهرستانهای خلخال و کوثر خسارت دید.
طبق برآورد کارشناسان سازمان جهاد کشاورزی استان اردبیل سرمای دیررس بهاره تنها در شهرستان مشگینشهر بیش از ۳۷ هزار میلیارد ریال خسارت به همراه داشت. این در حالی است که از ۴۰۰ هزار تن انواع میوه تولیدی در استان اردبیل، ۳۰۰ هزار تن در باغات مشگین شهر تولید و روانه بازارهای مصرف میشود.
موضوع مهم در این زمینه ناکارآمدی سازوکار بیمه محصولات کشاورزی است به طوری که به گفته مدیرکل مدیریت بحران استانداری اردبیل تنها ۱۰ درصد از کشاورزان اقدام به بیمه باغات خود کردهاند و با وجود خسارتهای سنگین سیل، سرمازدگی و تگرگ، کشاورزان و باغداران استان همچنان رغبتی به بیمه محصولات خود نشان نمیدهند.
در حالی که مسئولین استان در ابتدای سال ۱۴۰۲ درگیر حل و فصل مسائل مرتبط با سرمازدگی باغات مشگینشهر و خلخال بودند، وقوع چندین فقره سیل در ماههای اردیبهشت و خرداد مناطق مختلف استان را تحت تاثیر قرار داد.
به گفته احمد وحیدی وزیر کشور سیل خردادماه که کانون آن شهرستانهای گرمی و انگوت بود، در ۵۰ سال اخیر بیسابقه بوده است. در اثر این سیل هفت تن از جمله چهار کودک و یک زن گرفتار سیل شده و جان خود را از دست دادند.
در همین زمینه کمال الدین میرجعفریان در خصوص برآوردهای خسارت سیل اظهار کرد: سیل بیش از ۱۵۰ هزار میلیارد ریال خسارت به بخشهای مختلف وارد کرد که از جمله آن میتوان به تخریب بیش از ۶۰۰ واحد مسکونی اشاره کرد.
نکته قابل تامل حضور میدانی و سریع استاندار، معاونین و مسئولین دستگاههای اجرایی در مناطق سیل زده و تلاش آنها برای کاهش آلام مردم آسیبدیده از سیل در این مناطق بود.
متعاقب بارشهای سنگین و وقوع سیلاب، احمد وحیدی وزیر کشور ۲۸ خردادماه در مناطق سیل زده حضور یافت و ضمن ارزیابی شرایط، دستورات لازم را صادر کرد. وی در این سفر جریان بازدید از روستاهای سیلزده واقع در بخشهای برزند و مرکزی شهرستان گرمی حضور یافت و ضمن صحبت با اهالی این روستا در جریان مشکلات آنها قرار گرفت.
بازدید از بخشهای تخریب شده کانال آب آور گیلارلو، بازدید از شهرک صنعتی گرمی، بازدید از پل تخریب شده انجیرلو در مسیر گرمی- بیلهسوار، از جمله برنامههای سفر یک روزه وحیدی به استان اردبیل بود.
یکی از حوزههایی که در جریان سیلهای فصل بهار دچار آسیب دیدگی شد تخریب راههای ارتباطی بویژه راههای روستایی استان بود. طی این مدت بارها راههای ارتباطی روستایی مسدود شد. اما اصلیترین و مشهودترین خسارت سیلهای فصل بهار به ابنیه فنی راههای استان تخریب پل بنیاد آباد در کیلومتر ۵۵ جاده اردبیل به سرچم به عنوان یکی از راههای اصلی ارتباطی استان اردبیل با مرکز کشور و تخریب پل انجیرلو در محدوده گرمی- بیله سوار بود.
با تلاش راهداران در هر دو مورد از سازههای فلزی برای برقراری تردد در این مسیرها استفاده و در همان روزهای اولیه بعد از وقوع سیل، عبور و مرور در این مسیرها برقرار شد. ساختمان اصلی پل بنیاد آباد در ادامه تعمیر و ترافیک به پل اصلی هدایت شد اما هنوز عملیات ساخت پل انجیرلو به اتمام نرسیده است.
اینکه سیلهای فصل بهار اصولا نفعی هم برای ذخایر آبی استان و بخشهای کشاورزی داشته است یا نه، موضوعی است که ممکن است در اذهان عمومی متبادر شود به گفته کمال الدین میرجعفریان معاون هماهنگی امور عمرانی استانداری اردبیل، در بخش کشاورزی پراکنش بارشها باید در فصل زراعی رخ دهد که بارشهای فصل بهار در این زمینه تاثیرات لازم را نداشت و اتفاقا بارشهای نابهنگام باعث از بین رفتن محصولات کشاورزان به ویژه در اراضی دیمزار استان شد.
بر اساس اظهارات میرجعفریان، بالغ بر ۴۵۰ هزار هکتار اراضی استان به صورت دیم و ۲۵۰ هزار هکتار آبی هست. با توجه به اینکه بارندگی در فصل زراعی رخ نداد عمده اراضی دیم استان آسیب دید به طوری که قسمتهایی از اراضی و محصولات به طور کامل از بین رفت و در قسمتهایی هم مراحل رشد گیاهان کامل نشد.
تخریب ۶۱۵ واحد مسکونی در سیل گرمی
یکی دیگر از بخشهایی که در جریان سیلهای فصل بهار دچار خسارتهای جدی شد، بخش مسکن بود به طوری که در مجموع ۶۱۵ واحد مسکونی در شهرستانهای گرمی و انگوت آسیب دید و ۱۱۲ واحد تخریب کلی شد.
علاوه بر این به گفته نادر تقی زاده رئیس پیشین سازمان جهاد کشاورزی استان اردبیل، در سال زراعی جاری(۱۴۰۱-۱۴۰۰) خشکسالی، سرمازدگی و یخ بندان، سیل و تگرگ، باد و طوفان ۱۸ هزار میلیارد ریال به بخش کشاورزی شهرستانهای گرمی و انگوت خسارت زد.
تقیزاده در جریان بازدید و بررسی آسیبها و خسارتهای سیل به شهرستانهای گرمی و انگوت که به همراه عادل عبد ایمانی عضو هیات مدیره صندوق بیمه کشاورزی انجام شد، اظهار کرد: بر اساس برآورد کارشناسان سازمان جهاد کشاوزی، ۱۰ هزار و ۸۵۰ میلیارد ریال در بخش دام به دامداران این شهرستان خسارت وارد شد. همچنین ۳۰۰ راس دام سبک، ۵ راس دام سنگین تلف شد و ۳۰ باب جایگاه دام تخریب شد.
به گفته رئیس پیشین سازمان جهاد کشاورزی استان اردبیل، در بخش آب و خاک هم سیل ۲۱۷میلیارد و ۵۰۰ میلیون ریال خسارت وارد کرد و اغلب قناتها و نهرها و حدود ۲۰ کیلومتر جاده بین مزارع تخریب شد. در بخش زراعت و باغ هم ۱۰ هزار و ۵۹۳ میلیارد ۵۹۸ میلیون ریال به بخش کشاورزی شهرستان گرمی خسارت وارد شد.
با گذشت ۹ ماه از وقوع سیل به نظر میرسد اکنون زمان مناسبی است مسئولان و متولیان هر بخش گزارشی از نتایج اقدامات و تلاشهای خود در بخشهای مختلف احداث واحدهای مسکونی تخریب شده، تعمیرات ابنیه فنی و جبران خسارتهای کشاورزان و باغداران ارائه کنند. هر چند ناهنجاریهای اقلیمی همچنان در سطح استان دیده میشود و اقتصاد استان همچنان دست به گریبان عوارض این ناهنجاریهاست.
رویداد اردبیل ۲۰۲۳؛ فرصتی برای معرفی گردشگری اردبیل
وزیران گردشگری کشورهای عضو اکو همه ساله یکی از شهرهای کشورهای عضو را به عنوان پایتخت گردشگری این سازمان انتخاب میکنند. در این زمینه در نشست خجند تاجیکستان در سال ۱۳۹۸ شهر اردبیل به عنوان پایتخت گردشگری کشورهای عضو اکو در سال ۲۰۲۳ انتخاب و فرصتی برای معرفی شهر اردبیل در سطح داخلی، منطقه ای و بین المللی فراهم شد.
استان اردبیل از ظرفیتهای بکر و بی بدیلی در حوزه گردشگری برخوردار است. این استان از قدیمالایام به واسطه داشتن چشههای آبگرم در شهرهای سرعین، نیر، مشگینشهر و خلخال به عنوان یکی از مقاصد گردشگری مطرح بوده است. آبشارهای متعدد، تالابها و جنگلهای چشم نواز و مراتع دامنههای سبلان از دیگر ظرفیتهای گردشگری استان است.
در کنار آن اردبیل به عنوان خاستگاه سلسله صفوی و وجود بناهایی همچون مجموعه تاریخی شیخ صفی در شهر اردبیل در حوزه گردشگری تاریخی هم حرفهای زیادی برای گفتن دارد. در عین حال کاوشهای باستانشناسی در سالهای اخیر دریچههای تازه ای به تاریخ باستان این منطقه باز کرده است که از جمله میتوان به شهر یئری مشگینشهر، قلعه اولتان پارس آباد و تپههای بریس نمین اشاره کرد.
با این حال و به هر علت ظرفیتهای گردشگری استان اردبیل چندان برای گردشگران داخلی و خارجی شناخته شده نیست و این ظرفیتها منحر به تولید درآمد و ثروت آفرینی نشده است. از این جهت انتخاب اردبیل به عنوان پایتخت گردشگری کشورهای عضو اکو فرصتی برای معرفی این فرصتها و برندسازی گردشگری اردبیل به شمار میرفت.
رویداد اردبیل ۲۰۲۳ اردیبهشت ماه ۱۴۰۲ با حضور سفرای کشورهای عضو اکو و سفیر چین در تهران در مجموعه فدک شهر اردبیل رسما آغاز شد. همزمان جشنواره بین المللی عشایر و نمایشگاه تولیدات عشایر استان در بیله سوار مغان با استقبال کمنظیر اهالی استان و فعالان و اهالی رسانه برگزار شد.
در ماههای بعد و در پاییز ۱۴۰۲، نشست وزیران گردشگری کشورهای عضو سازمان همکاری اقتصادی اکو با حضور وزیران و نمایندگان این کشورها در اردبیل برگزار شد.
معرفی فرصتهای سرمایهگذاری حوزه گردشگری استان اردبیل در قالب بستههای جذاب به سرمایه گذاران برگزاری نشستها و رایزنیهای متعدد مسئولین ارشد استان با سفرا و نمایندگان حاضر در اردبیل افزایش محسوس تولید محتوا در خصوص گردشگری استان در رسانههای داخلی و بین المللی از جمله رویدادهایی بود که تا پایان سال ۲۰۲۳ محقق شد و انتظار میرود این روند همچنان ادامه داشته باشد.
افزایش۲برابری گردشگران خارجی در استان اردبیل را شاید بتوان بخشی از نتایج برنامهریزیها و رایزنیهای مسئولین ارشد استان در سال ۲۰۲۳ ارزیابی کرد. در کنار آن طرحها و پروژههای گردشگری استان هم در مقایسه با گذشته شاهد تحرک بیشتری بوده است.
با این حال باید پذیرفت که جذب گردشگر و ثروت آفرینی از ظرفیتهای موجود نیازمند شبکه پیشرفته و کارآمد حمل و نقل جادهای، ریلی و هوایی، اماکن اقامتی مدرن و متنوع، مراکز تفریحی و زیرساختهای بهداشتی و درمانی است.
یکی از زمینهها و بسترهای لازم برای ثروت آفرینی از ظرفیتهای گردشگری وجود این زیرساختهاست و این در حالی است که استان اردبیل در حوزه زیرساختها از فقر و عقب ماندگی مزمنی رنج میبرد و همین امر باعث شده سرمایهگذاران در سالهای اخیر از سرمایه گذاری در استان استقبال نکنند. از همین رو و برای رفع این نقیصه مسئولین استان در دولت سیزدهم با درک اهمیت این مسئله توجه و تمرکز خود را بر توسعه زیرساختهای استان معطوف کردهاند.
در عین حال نباید فراموش کرد که رویداد اردبیل ۲۰۲۳ فرصت مناسبی برای دامن زدن به گفتمان گردشگری و اساسا فکر کردن به ملزومات توسعه این صنعت پاک در استان اردبیل بود.
لزوم برندسازی اماکن و تولیدات و محصولات مرتبط گردشگری، تامین زیرساختها و تلاش برای افزایش ماندگاری گردشگران در استان در سال گذشته در فضای رسانه ای استان افزایش محسوسی داشت و انتظار میرود برنامهریزیهای مسئولین و تلاشها برای توسعه زیرساختها طی سالهای پیش رو منجر به توسعه گردشگری و ثروتآفرینی در این حوزه شود.
کنگره سه هزار و ۴۰۰ شهید اردبیل
مردم استان اردبیل با تقدیم سه هزار و ۴۰۰ شهید، ۱۲۰ شهید جاوید الاثر، یکهزار و ۲۵۹ آزاده، بیش از۱۰ هزار جانباز و۱۰ شهید مدافع حرم نقش مهمی در تاریخ انقلاب اسلامی ایفا کردهاند. یادآوری رشادتها و دلاوریهای جوانان این مرز و بوم وظیفهای انسانی و اخلاقی برای همه کسانی است که امروز از نعمت امنیت و آرامش در این مرز و بوم بهرهمند هستند.
از این جهت برگزاری کنگره سراسری سه هزار و ۴۰۰ شهید استان اردبیل فرصتی مناسب برای زدودن گرد فراموشی از ایثارگریها و دلاوریهای جوانان ایران در سالهای نه چندان دور و آشنا کردن نسلهای جوان با تاریخ و هویتشان است.
اگرچه مطابق آمارهای رسمی تعداد شهدای استان اردبیل سه هزار و ۴۰۰ شهید عنوان شده است با این وجود تعداد شهدایی که از این خطه برخاسته و برای دفاع از اسلام و انقلاب سلاح بردوش گرفتهاند بسیار بیشتر است چرا که خانوادههای بسیاری با توجه به مهاجرفرست بودن استان در دوران دفاع مقدس و یا قبل از آن از استان مهاجرت کرده و در زمان شهادت در مناطق دیگری سکونت داشتهاند.
در ماههای منتهی به اجلاسیه نهایی کنگره سه هزار و ۴۰۰ شهید استان، برنامه ها و رویدادهای زیادی با حضور مهمانان کشوری در استان برگزار شد. بر اساس اعلام ستاد برگزاری این رویداد ملی، در دو سال و تا قبل از برگزاری اجلاسیه نهایی کنگره، حدود ۲ هزار یادواره در نقاط مختلف استان و دهها پیشاجلاسیه از جمله برای دانشجویان و دانشآموزان، کارگران، بانوان، هنرمندان، ورزشکاران، اصناف، شهدای اهل تسنن استان و سایر اقشار برگزار شد.
طی این مدت شخصیتهای شخصیتهای لشکری و کشوری متعددی در اجلاسیههای مرتبط با کنگره سه هزار و ۴۰۰ شهید استان اردبیل حضور یافتند که از آن جمله میتوان به دریادار علی فدوی جانشین فرمانده کل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، سعید جلیلی نماینده مقام معظم رهبری در شورای عالی امنیت ملی، حجت الاسلام حیدر مصلحی وزیر پیشین اطلاعات، سردار مهدی سیاری جانشین سازمان اطلاعات سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، حجتالاسلام والمسلمین مجتبی ذوالنوری نایب رئیس مجلس شورای اسلامی، سردار کریم علینژاد معاون قرارگاه حمزه سیدالشهدا، سردار غلامرضا سلیمانی رئیس سازمان بسیج مستضعفین اشاره کرد.
علاوه بر این استان اردبیل میزبان پیکرهای پاک تعدادی از شهدای گمنام بود. اردیبهشت ماه امسال هم پیکرهای پاک شهیدان "یوسف اصغری" از مشکین شهر، "نصرتالله منصورپور" از خلخال و "صفر رجبی" سلطان آبادی از اردبیل پس از حدود ۴۰ سال غربت در زادگاه خود تشییع و به خاک سپرده شدند.
اردبیل حق بزرگی بر گردن ملت ایران دارد/ سابقه علمی، جهاد و شهادت شاسنامه واقعی اردبیل است
در نهایت اجلاسیه نهایی کنگره ملی سه هزار و ۴۰۰ شهید استان اردبیل با حضور پرشور و گسترده مردم شهیدپرور اردبیل با شعار «از کربلا تا چالدران و از چالدران تا دفاع مقدس و مدافعان حرم» با حضور سردار حسین سلامی فرمانده سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، خانواده شهدا و اقشار مختلف مردم در ورزشگاه ۶ هزار نفری رضازاده اردبیل برگزار شد.
حدود یک هفته قبل از اجلاسیه نهایی کنگره سه هزار و ۴۰۰ شهید استان، دست اندرکاران این کنگره با مقام معظم رهبری دیدار و از بیانات گهربار ایشان بهرهمند شدند. حضرت آیتالله خامنهای در این دیدار مردم اردبیل را جزو صفوف مقدمِ حاضران در میدانهای مجاهدت خواندند و افزودند: اعزام حدود ۳۵ هزار رزمنده به جبههها در دوران دفاع مقدس و تقدیم ۳۴۰۰ شهید، گواه ایثارگری و مجاهدت مردم اردبیل است و باید این ویژگیها به نسل جوان این منطقه معرفی شوند.
رهبر انقلاب اسلامی سابقه علمی اردبیل و ظهور علمای بزرگی همچون محقق اردبیلی از این منطقه را نیز مورد اشاره قرار دادند و تاکید کردند: شناسنامه واقعی هر منطقه فراتر از حدود جغرافیایی و اقلیم است و برهمین اساس سابقه علمی و جهاد و شهادت مردم اردبیل و همچنین حضور در میدانهایی که زمینهساز تجدید حیات ملی شده است، شناسنامه واقعی اردبیل به شمار می رود.
حضرت آیتالله خامنهای گفتند: اردبیل از دو جنبه ملی و اسلامی، حق بزرگی بر ملت ایران دارد زیرا «یکپارچگی و وحدت» ایران و همچنین ترویج «مذهب اهل بیتعلیهمالسلام» در ایران، از اردبیل و در دوره صفویه آغاز شد.
بعد از برگزاری کنگره ملی سه هزار و ۴۰۰ شهید استان اردبیل قرار است به فاصله هر پنج سال نیز یک کنگره ملی برای شهدای استان برگزار شود.
انتخابات خانه تکانی در مجمع نمایندگان استان اردبیل
انتخابات مجلس شورای اسلامی و تغییر پنج نماینده استان اردبیل از مهمترین رویدادهای استان اردبیل در سال جاری بود. ماراتن انتخابات همزمان با سایر مناطق کشور از ماهها قبل و با پیش ثبت نام نامزدهای انتخابات مجلس شورای اسلامی در مردادماه آغاز شد و بعد از بررسی صلاحیتها از سوی هیاتهای اجرایی و نظارت در نهایت یازدم اسفندماه با حضور بیش از ۴۹ درصد مردم استان در پای صندوقهای رای تکلیف کرسیهای نمایندگی استان اردبیل در بهارستان مشخص شد.
در دوازدهمین دوره انتخابات مجلس شورای اسلامی از نمایندگان دوره یازدهم، میرغنی نظری نماینده خلخال و کوثر و حجت الاسلام سید کاظم موسوی نماینده حوزه انتخابیه اردبیل، نیر ونمین و سرعین رد صلاحیت شدند.
ولی اسماعیلی از حوزه انتخابیه گرمی و انگوت، محمود عباسزاده از حوزه انتخابیه مشگینشهر و جواد جهانگیرزاده از حوزه انتخابیه پارسآباد، اصلاندوز و بیلهسوار هم در رقابت انتخاباتی شکست خوردند.
بدین ترتیب در حوزه انتخابیه اردبیل، نمین، نیر و سرعین، علی نیکزاد، صدیف بدری و احد بیوته راهی بهارستان شدند. در حوزه انتخابیه مشگین شهر بابک رضازاده موفق به شکست رقبا و راهیابی به مجلس شد. در حوزه انتخاباتی خلخال و کوثر هم وحید کنعانی توانست حائز آرای لازم برای حضور در بهارستان شود.
همچنین در حوزه انتخابیه گرمی و انگوت محمد خوش سیما به عنوان یکی از دهه شصتیهای دور دوازدهم توانست راهی مجلس شود.
در حوزه انتخابیه پارس آباد اصلاندوز و بیله سوار هم امید علی رعنایی و ابراهیم فهیمی به دور دوم راه یافتهاند که در اردیبهشت ماه ۱۴۰۳ برای حضور در بهارستان رقابت خواهند کرد.
حضور میدانی به جای مدیریت کارتابلی
یکی از تفاوتهای دولتمردان و مسئولین دولت سیزدهم با دولتهای گذشته حضور میدانی و عملیاتی آنان به جای مدیریت کارتابلی است. در این راستا در سال گذشته تعدادی از مقامات ارشد اجرایی از جمله معاونین اجرایی و پارلمانی رئیس جمهور، وزیران کشور، راه و شهرسازی، آموزش و پرورش، ورزش و جوانان، بهداشت و درمان، گردشگری، تعاون به اردبیل سفر کردند.
در سطح استان هم استاندار دست کم سه دور به همراه مدیران کل دستگاههای اجرایی در تمام شهرستانهای استان حضور یافته و از نزدیک در جریان مسائل و مشکلات شهرستانها قرار گرفته است.
در عین حال بخش دیگری از تلاشها و اقدامات استاندار و مسئولین ارشد استان پیگیریهای مستمر برای تامین منابع مالی برای اجرای پروژهها و طرحهای در دست اجرا بوده است به طوری که منابع مالی جذب شده برای پروژههای محوری استان قابل مقایسه با ادوار گذشته نیست که نتیجه آن را می توان در میزان پیشرفت طرحها و پروژه های در دست اجرا از جمله راه آهن، توسعه شبکه بزرگراهی، توسعه زیرساختهای انرژی، بهداشت و درمان و آموزش مشاهده کرد.
شکلگیری ادبیات توسعه محور در استان
یکی از اتفاقات مهمی که در این مدت در استان رخ داده است و نباید از آن غفلت کرد، شکل گیری ادبیات و گفتمان توسعه محور در سطوح اجرایی و رسانهای استان تحت عنوان تکمیل زنجیرههای پیشرفت است.
بررسی ادبیات و اظهارات مسئولین ارشد استان به ویژه استاندار نشان میدهد، این گفتمان صرفا در حوزههای انتزاعی ادبیات رایج توسعه نمانده است و در عین راهبردی بودن، سمت سوی عملیاتی و اجرایی دارد. شکلگیری این گفتمان از این جهت حائز اهمیت است که سمت و سوی مطالبات شهروندان از مسئولین اجرایی استان در ادوار مختلف را روشن میکند و ضمن جلوگیری از هدررفت منابع محدود مالی و اعتباری، چشم اندازی برای ارزیابی عملکرد دستگاهها و مدیران اجرایی در بازههای زمانی مشخص ایجاد میکند.