به گزارش ایرنا، پیامبر اکرم (ص) در هجدهمین روز از ماه مبارک رمضان اینگونه دعا کردند: اَللّهُمَّ نَبِّهْنِی فِیهِ لِبَرَکاتِ أَسْحَارِهِ وَ نَوِّرْ فِیهِ قَلْبِی بِضِیاءِ أَنْوَارِهِ وَ خُذْ بِکلِّ أَعْضَائِی إِلَی اتِّبَاعِ آثَارِهِ بِنُورِک یا مُنَوِّرَ قُلُوبِ الْعَارِفِینَ؛ خدایا مرا در این ماه به برکت‌های سحرهایش آگاه کن و دلم را با روشنایی نورهایش روشنی بخش و تمام اعضایم را به پیروی آثارش بگمار، به نور خودت ای نوربخش دل های عارفان.
به قول حضرت حافظ، هر گنج سعادت که خدا داد به حافظ، از یمن دعای شب و ورد سحری بود. پیامبر اکرم (ص) هم فرمود سحرخیز باشید. زیرا سحرخیزی مایه برکت است.
در روایات بسیاری آمده است که رزق و روزی را در سحرها تقسیم می کنند و آنان که خوابند از این تقسیم محروم می شوند. این ضرب المثل که سحرخیز باش تا کامروا باشی، مصداق همین روایات است که هر چه زودتر از خواب برخیزیم، در کسب روزی هم بیشتر موفق خواهیم بود.
حضرت علی (ع) یکی از ویژگی های را پرهیزکاران را بیداری در شب و تلاوت قرآن دانسته و فرمود: شب هنگام بر پای خود (به نماز) می ایستند و آیات قرآن را شمرده و با تدبر می خوانند، به وسیله آن، جان خویش را محزون می سازند و داروی درد خود را از آن می طلبند.
آنگاه فرمود: هنگامی که به آیه ای می رسند که در آن، تشویق (به پاداش های بزرگ الهی در برابر ایمان و عمل صالح) است با اشتیاق فراوان بر آن تکیه می کنند و چشم جانشان با علاقه بسیار در آن خیره می شود و گویی آن بشارت را در برابر چشم خود می بینند و هنگامی که به آیه ای می رسند که بیم و انذار (در برابر گناهان) در آن است، گوش های دل خویش را برای شنیدن آن باز می کنند و گویی فریادها و ناله های زبانه های آتش دوزخ در درون گوششان طنین انداز است!
با مروی بر کلام وحی به آیاتی می رسیم که به سحرخیزی و نماز شب تاکید دارد. مثلا ششمین آیه از سوره مزمل که می فرماید مسلّماً نماز و عبادت شبانه پابرجاتر و با استقامت‌تر است. مرحوم طبرسی در تفسیر مجمع البیان می نویسد مقصود از ناشئة اللیل ساعات شبانه است که پی‌درپی پدید می‌آیند و از امام باقر(ع) و امام صادق(ع) هم نقل است که مقصود از این آیه، سحرخیزی برای نماز شب است.
آیت الله عبدالله جوادی آملی در این باره می‌گوید: معنای آیه شریفه این است که تو در روز کارهای فراوانی داری ولی شب هنگام، مزاحمی نداری و کسب پایگاه محکم و سخن مستحکم تنها در سحر میسر است.
در تفسیر نمونه درباره تأثیر نیایش در دل شب آمده است: این آیه ادامه بحث پیرامون عبادت شبانه و آموزش های معنوی در پرتو تلاوت قرآن در دل شب است و لذا می‌فرماید مسلما نماز و عبادت شبانه پابرجاتر و با استقامت‌تر است و این آیه از آیاتی است که با تعبیرات پرمحتوایش رساترین سخن را در باره عبادت شبانه و نیایش سحرگاهان و راز و نیاز با محبوب، در ساعاتی که اسباب فراغت خاطر از هر زمان فراهم تر است و همچنین تأثیر آن در تهذیب نفس و پرورش روح و جان انسانی بیان کرده و نشان می‌دهد که روح آدمی در آن ساعات آمادگی خاصی برای نیایش و مناجات و ذکر و فکر دارد.
حجت الاسلام علی‌رضا شاه فضل قمصری پژوهشگر مذهبی به خبرنگار معارف ایرنا گفت: در دعای روز هجدهم از خدا می خواهیم ما را نسبت به برکات سحرهای این ماه آگاه گرداند. برای سالکان درگاه الهی برخی اوقات ارزش طلا دارد. چون صعودی که در این لحظات برای آنها رخ می دهد، نسبت به سایر اوقات چندین برابر است و چه بسا اتفاقاتی که در این ساعت ها رخ می دهد، در ساعت های دیگر غیرممکن است.
وی با اشاره به آیه ۱۸ سوره ذاریات گفت: قرآن کریم در وصف انسان های نیک می فرماید و بالاسحار هم یستغفرون یعنی آنان سحرگاهان را برای استغفار انتخاب می کنند. گفته شده است وقتی برادران یوسف از پدر خویش تقاضای استغفار کردند، حضرت یعقوب به آنان گفت سوف استغفر لکم ربی یعنی الان استغفار نمی کنم اما در آینده ای نزدیک این کار را انجام خواهم داد که در تفاسیر گفته شده منظور، وقت سحر است.
این حافظ قرآن ادامه داد: وقت سحر در تمامی ماه های سال ارزشمند است اما در ماه مبارک رمضان ارزش مضاعفی دارد. روزه‌دارانی که سحرگاهان برای صرف سحری برمی خیزند، می توانند در این لحظات نورانی با دعا و مناجات از بهره معنوی این اوقات نیز استفاده کنند.
مدتی است که یک قطعه صوتی درباره اهمیت شب زنده داری و سحرخیزی در فضای مجازی منتشر شده که آیت الله سید فرید موسوی به بیان جایگاه سحر و بیداری قبل از آن در آموزه‌های دینی اشاره می کند.