این حمله تروریستی پنج روز پس از اعلام رسمی پیروزی ولادیمیر پوتین رئیس‌جمهوری روسیه در انتخابات هشتمین دوره ریاست‌جمهوری این کشور رخ داد. پوتین در آن روز – دوشنبه ۲۸ اسفندماه – در جشن میدان سرخ مسکو به مناسبت دهمین سالگرد پیوستن کریمه به روسیه شرکت کرد.
حمله تروریستی به محل برگزاری یک کنسرت با گنجایش ۹ هزار و ۵۰۰ نفر در حومه شهر مسکو، ساعاتی پس از حمله گسترده و تلافی‌جویانه نیروهای مسلح روسیه به مواضع نظامی و برخی زیرساخت‌های انرژی اوکراین صورت گرفت.
روایت رسمی
خبرگزاری روسی تاس نخستین بار چنین گزارش داد که افراد ناشناس به سمت تالار شهر کروکوس تیراندازی کردند، مردم در حال تخلیه هستند.
شهروندان در حال تردد در شهر مسکو در آن زمان، صدای ممتد و حرکت همزمان آمبولانس‌ها و خودروهای امدادی به سمت منطقه کروکوس گویای رخدادی خاص در این منطقه بود.
دمیتری پسکوف سخنگوی دفتر رئیس‌جمهوری روسیه ساعتی بعد به خبرنگاران گفت: در نخستین دقایق وقوع این حادثه، ولادیمیر پوتین از این حمله تروریستی مطلع شد. وی به طور مستمر، از طریق همه بخش‌های مرتبط اطلاعات دریافت می کند. به گفته وی، پوتین "همه دستورات لازم" را داده است.
وزارت خارجه روسیه نیز این حادثه را یک حمله تروریستی خونین خواند.
دیمیتری مدودف معاون رئیس شورای امنیت روسیه در واکنش به این حمله تروریستی در کانال تلگرامی خود نوشت: مرگ برای مرگ.
وی افزود: باید همه مسببان این حادثه را پیدا کرد و آنها را بی‌رحمانه به عنوان تروریست نابود کرد.
در همین حال، یکی از مقام‌های دومای دولتی (مجلس سفلی) روسیه خواستار بررسی طرحی با هدف تعیین مجازات اعدام برای عاملان این حادثه تروریستی شد.
روایت شاهدان عینی
آنگونه که شاهدان عینی روایت کرده‌اند، این حمله تروریستی حدود نیم ساعت قبل از انتشار خبر آن در رسانه‌های رسمی روسیه صورت گرفته بود.
خبرنگار اسپوتنیک در این باره گفت: بین سانس دوم و سوم، چند دقیقه قبل از ساعت ۲۰:۰۰ به وقت مسکو (۲۰:۳۰ به وقت تهران)، قبل از شروع کنسرت، حداقل سه مرد با استتار و بدون ماسک از طریق غرفه ها وارد سالن شدند. آنها به مردم تیراندازی کردند و بمب های آتش زا پرتاب کردند. افرادی که موفق به خروج از سالن شده بودند توسط نگهبانان مجتمع به خروجی های اضطراری هدایت شدند.
یکی از مجروحان حادثه که در بیمارستان تحقیقاتی اسکلیفوسوفسکی بستری شده است، گفت: چندین فرد مجروح موفق شدند در دستشویی پناه بگیرند و مردم به یکدیگر کمک کردند تا افراد بیشتری فرار کنند.
اولگا از دیگر شاهدان عینی به خبرگزاری تاس گفت: صداهای شلیک مسلسل را شنیدیم و دیدیم که چگونه مردم ناگهان از سرسرای تالار به داخل سالن دویدند، متوجه شدند که تصمیم آنها، اشتباه است و به سمت بیرون از سالن دویدند.
الکسی نیز گفت: وقتی تیراندازی تازه شروع شده بود وارد سالن شده بودم، مردم را دیدم که در حال فرار بودند و جیغ می زدند. تیراندازی شد، همان طور که متوجه شدم از مسلسل شلیک کردند. من نفهمیدم چند نفر بودند، اما دوستم که آنجا بود گفت که عاملان این حمله، چند نفر بودند.
گزارش رسمی
سرویس امنیت فدرال روسیه ساعتی بعد اعلام کرد: تیراندازی و آتش‌سوزی قبل از اجرای کنسرت در تالار شهر کروکوس در منطقه کراسنوگورسک در شمال غربی مسکو رخ داده است.
بر اساس گزارش این سازمان امنیتی، در این حادثه ۴۰ نفر کشته و بیش از ۱۰۰ نفر زخمی شدند.
وزارت بهداشت روسیه نیز ساعتی پس از اعلام مرجع امنیتی این کشور فهرست ۱۴۶ مجروح این حادثه را اعلام کرد که پنج کودک در میان آنها دیده می‌شد. بنا بر این گزارش، حال یک کودک و ۶۰ مجروح دیگر وخیم گزارش شد. بیش از ۳۰ نفر به صورت سرپایی درمان شدند.
کمیته تحقیقات روسیه نیز گزارش داد که یک پرونده جنایی در رابطه با یک حمله تروریستی باز شده است.
در همین حال، این موضوع در شبکه های اجتماعی روس بازنشر شد که پلیس به دنبال یک خودروی رنو لوگان سفید رنگ در ارتباط با حمله تروریستی در تالار شهر کروکوس است.
انفجار و آتش سوزی
شلیک افراد مسلح به کشته و مجروح شدن افراد خاتمه نیافت و دود و شعله‌های آتش بر فراز تالار شهر کروکوس دیده شد و با گذشت زمان، گسترده آتش افزایش یافت.
بنا بر گزارش‌ها، حدود یک سوم ساختمان هفت طبقه در آتش سوخت. وزارت شرایط اضطراری روسیه، مساحت آتش سوزی در تالار شهر کروکوس ۱۲ هزار و ۹۰۰ متر مربع اعلام کرد و حدود چهار ساعت پس از وقوع حادثه،از مهار آن خبر داد.
آتش‌نشانان برای تخلیه شهروندان از ساختمان حتی از پشت بام تلاش کردند. حداقل ۱۰۰ نفر به این طریق از محل حادثه خارج شدند.
در این شرایط، سازمان هوانوردی روسیه هم برای اطفای حریق وارد عمل شد. چهار هلیکوپتر به طور فعال در عملیات خاموش کردن آتش در کروکوس مشارکت داشتند.
بیش از ۳۰ تیم آمبولانس منطقه ای و ۲۰ تیم آمبولانس شهری به تالار شهر کروکوس اعزام شدند.
با وجود تلاش‌ها، سقف تالار شهر کروکوس به طور کامل آتش گرفت و ریزش جزئی سقف نیز گزارش شد. بوی سوختگی را می توان در مناطق مجاور احساس کرد.
همدردی از نمایشگرهای شهری تا فراخوان‌های اهدای خون
حضور معاون نخست وزیر و وزیر بهداشت روسیه در مرکز کنترل امداد به قربانیان حادثه کروکوس مسکو از نکات قابل توجه در رسیدگی فوری به این وضعیت اضطراری بود. بیش از ۷۰ تیم آمبولانس و خدمات پزشکی در محل حادثه مشغول به کار هستند.
تصویری از یک شمع که زیر آن عبارت "ما سوگوار هستیم" نوشته شده، روی بیلبوردی در نزدیکی تالار شهر کروکوس ظاهر شد.
در این میان، وزارت شرایط اضطراری روسیه، یک خط تلفن برای مشاوره روانی به شهروندان معرفی کرد.
در این زمان بود که از ساکنان مسکو درخواست شد تا برای کمک به نجات مجروحان حادثه، خون اهدا کنند.
صندوق اجتماعی روسیه اعلام کرد که یک گروه کاری برای ارائه اقدامات حمایتی فوری به قربانیان این حادثه ایجاد کرده است.
خروجی جاده کمربندی مسکو در منطقه حادثه نیز مسدود شد.
تاکسی اینترنتی مسکو (یاندکس) همه سفرها از منطقه تالار شهر کروکوس برای مسافران را رایگان کرد.
خبرگزاری های روسیه به دنبال حادثه تیراندازی در کنسرت امشب مسکو به صورت کاملا هماهنگ و خیلی سریع لوگو های خود را سیاه کردند.
اپراتورهای تلفن همراه Beeline، MTS و Tele۲ هزینه تماس با خطوط اضطراری و خدمات اورژانس را در ارتباط با وضعیت اضطراری در تالار شهر کروکوس را به صفر رساندند.
اقدامات و تدابیر
به دنبال این حادثه، تدابیر امنیتی در فرودگاه ها و ایستگاه های قطار مسکو تقویت و تمام رویدادهای عمومی در مسکو و منطقه مسکو لغو شده است.
تدابیر امنیتی در سطح وضعیت اضطراری در چندین منطقه فدراسیون روسیه از جمله منطقه مسکو، لوهانسک، داغستان، اوستیای شمالی، منطقه تولا و منطقه خودمختار ننتس تقویت شد.
رستوران‌های مرکز شهر سن پترزبورگ نیز پس از وقوع حمله تروریستی حومه مسکو به درخواست پلیس تعطیل شدند.
استاندار سن پترزبورگ نیز اعلام کرد: به نشانه همبستگی با قربانیان و همدردی در غم و اندوه کسانی که در منطقه مسکو کشته شدند، تصمیم گرفتیم تمام رویدادهای سرگرمی در سن پترزبورگ را در آخر هفته آینده لغو کنیم. رئیس‌جمهوری چچن از دیگر مناطق روسیه که بیشتر جمعیت آن را مسلمانان تشکیل می‌دهند از اقداماتی برای ابراز همدردی با قربانیان این حادثه سخن گفت.
وزارت فرهنگ روسیه اعلام کرد: رویدادهای دسته جمعی و سرگرمی در موسسات فرهنگی فدرال برای روزهای آینده لغو می شود.
تئاتر بولشوی مسکو نیز از لغو اجراها و کنسرت ها در تمامی صحنه ها در روزهای شنبه و یکشنبه خبر داد.
تئاتر تاباکوف، سوورمننیک، تئاتر هنری چخوف مسکو، تئاتر طنز، تئاتر مالی و تئاتر واختانگف نیز از لغو اجراها خبر دادند. گالری ترتیاکوف نیز در تعطیلات آخر هفته روس‌ها باز نخواهد بود.
همچنین کلاس‌های درس برنامه ریزی شده دانشگاه‌های مسکو در روز شنبه چهارم فروردین ۱۴۰۲ غیرحضوری شد. وزارت علوم روسیه به دانشگاه های مسکو توصیه کرد که آموزش دانشجویان در روز شنبه به صورت غیرحضوری و از راه دور باشد و دانشگاه‌ها از برگزاری رویدادهای دسته جمعی در تعطیلات آخر هفته خودداری کنند.
همدردی ایران
در پی وقوع این حادثه تروریستی، حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه ایران با انتشار توییتی در شبکه اجتماعی ایکس، این حادثه را محکوم کرد. در این پیام آمده است: اقدام تروریستی اخیر در شهر مسکو را قویا محکوم کرده، ضمن ابراز همدردی با خانواده‌های جان باختگان، به همکارم سرگی لاورف، دولت و ملت روسیه این حادثه تلخ را تسلیت می گویم.
وزیر امور خارجه ایران تأکید کرد: مبارزه مشترک و موثر با تروریسم، نیازمند اقدام جدی و بدون تبعیض جامعه بین المللی است.
سخنگوی وزارت امور خارجه کشورمان نیز حمله تروریستی خونین و وحشیانه به یک مرکز تجاری در مسکو را که به کشته و مجروح شدن جمع زیادی از شهروندان روسیه منجر شد، شدیدا محکوم کرد.
ناصر کنعانی ضمن ابراز تسلیت به دولت و ملت روسیه به ویژه خانواده های قربانیان گفت، جمهوری اسلامی ایران در این حادثه تلخ خود را در کنار روسیه می‌بیند.
سفیر جمهوری اسلامی ایران در فدراسیون روسیه هم این حادثه را به ملت و دولت این کشور تسلیت گفت و این گونه اقدامات را محکوم کرد.
کاظم جلالی در این پیام آورده است: اینجانب ضمن محکوم کردن اقدامات وحشیانه ای از این دست، برای جانباختگان آرامش و برای بازماندگان ایشان صبر آرزو می‌کنم.
در این پیام آمده است: جمهوری اسلامی ایران در این واقعه خود را در کنار ملت و دولت روسیه دیده و با ایشان همدردی می‌نماید.
مرکز اسلامی مسکو از نهادهای فرهنگی ایران ضمن ابراز همدردی با مردم روسیه در پی حمله تروریستی به تالار کروکوس، اعلام کرد که آیین‌های این مرکز ویژه ماه مبارک رمضان، روزهای شنبه و یکشنبه تعطیل است.
واکنش سفارت آمریکا
سفارت آمریکا در روسیه در کانال تلگرامی خود نوشت: از حمله تروریستی در تالار شهر کروکوس در مسکو شوکه شدیم.
این سفارتخانه با توصیه به شهروندان آمریکایی یرای دور شدن از کانون حمله تروریستی نوشت: ما تسلیت صمیمانه خود را به مردم روسیه برای تلفات جانی و جراحات وارده در نتیجه حمله تروریستی امروز ابراز می کنیم.
این سفارتخانه ۱۸ اسفندماه ۱۴۰۲، بیانیه هشداری درباره احتمال حملات تروریستی در مسکو صادر کرده بود. پس از اعلام خبر دستگیری تروریست‌های داعش توسط سرویس امنیت فدرال روسیه که قصد حمله به کنیسه یهودیان را داشتند، سفارت آمریکا در مسکو با انتشار بیانیه‌ای به شهروندان این کشور در روسیه هشدار داد که در ۴۸ ساعت آینده از ورود به مراکز شلوغ خودداری کنند زیرا افراط گرایان در حال برنامه‌ریزی برای انجام حملاتی در مسکو هستند.
پای داعش در میان است
در حالی گروه تروریستی داعش مسئولیت حمله تروریستی به تالار شهر کروکوس را برعهده گرفت که سرویس امنیت فدرال روسیه ۱۸ اسفندماه ۱۴۰۲ از حمله مسلحانه اعضای گروهک تروریستی داعش به برخی کنیسه ها (عبادتگاه‌های) یهودیان در مسکو جلوگیری کرده بود.
در آن زمان در بیانیه این سازمان اطلاعاتی ملی روسیه آمده بود: در منطقه کالوگا، اعضای شاخه افغانستان ولایت خراسان سازمان تروریستی بین‌المللی داعش (که گروهی ممنوعه در روسیه محسوب می شود) که قصد انجام یک اقدام تروریستی در یکی از مؤسسات مذهبی یهودی در مسکو داشتند، ناکام ماندند.
در همین حال، منابع خبری بامداد شنبه گزارش دادند، گروه تروریستی داعش مسئولیت حمله تروریستی به مسکو را که ده‌ها کشته و زخمی برجای گذاشته، برعهده گرفته است.
به گزارش ایرنا از خبرگزاری رویترز، گروه تروریستی داعش با انتشار بیانیه‌ای در رسانه خود به صورت رسمی مسئولیت حمله تروریستی به یک تالار کنسرت در منطقه کراسنوگورسک در حومه مسکو را بر عهده گرفت.