آب بندان به عنوان سازه ذخیره ساز آب کشاورزی، مختص استان های شمالی کشور است که در مازندران به آن " اندون "، در گیلان " سل " و در استان گلستان " بندسار " می گویند.
تامین آب زراعی، جمع آوری آب های زهکش، مخازن سیل گیر، پرورش ماهی و گردشگری از جمله قابلیت های آب بندان ها در مازندران است.
به اعتقاد کارشناسان کشاورزی، از آنجایی که ۳۵درصد بارندگی در فصول زراعی و ۶۵ درصد در فصول غیر زراعی در مازندران می بارد، ذخیره آب در آب بندان ها باعث رونق کشاورزی استان بویژه تقویت کشت های چند باره می شود.
به گزارش روز دوشنبه ایرنا از روابط عمومی سازمان جهاد کشاورزی مازندران مهرداد فولاد با بیان اینکه شهرستان آمل دارای ۲۳ قطعه آب‌بندان به مساحت ۲۴۰ هکتار است که تجمع آن بیشتر در بخش دابودشت است، گفت: خوشبختانه با توجه به بارندگی‌های اخیر ۹۵ درصد این آب‌بندان‌ها آبگیری شده است.
مدیر جهاد کشاورزی آمل تصریح کرد: این سطح از آب‌بندان‌ها در شهرستان موجب ذخیره‌سازی ۶ میلیون مترمکعب برای آبیاری کمکی برای ۲ هزار ۴۰۰ هکتار اراضی شالیزاری تحت پوشش و همچنین تقویت منابع آب‌های زیرزمینی به خصوص چاه‌های سطحی منطقه برخودار از آب‌بندان‌ها می شود.
وی با اشاره به اینکه آب رودخانه‌ها و هرز آب ناشی از بارندگی در فصول پاییز و زمستان از طریق کانال‌ها و پمپاژ به آب‌بندان‌ها هدایت شده و در فصل بهار و تابستان برای آبیاری مورد استفاده قرار می گیرد، اظهار کرد: امیدواریم با افزایش میزان بارندگی‌ها شاهد تکمیل ظرفیت ذخیره آب آب‌بندان‌های شهرستان باشیم.
فولاد گفت: آب‌بندان‌ها از دیرباز از پشتوانه‌های مهم منابع آبث شالیزارهاث مناطق شمالث کشور بویژه بخش‌هایی که از آب رودخانه‌های دائمی کم‌بهره‌اند بوده و در مواقع خشکسالی به عنوان یک منبع ذخیره مناسب شبکه‌های آبیاری هستند.
طبق گزارش شرکت آب منطقه ای مازندران، متوسط پر شدگی آب بندان های استان به ۸۷ درصد رسیده است که با مدیریت منابع آبی، آب بندان های شرق مازندران آبگیری مناسبی پیدا کرده اند.
طبق گزارش رسمی جهاد کشاورزی مازندران در این استان ۹۱۵ قطعه آب بندان به مساحت حدود ۱۸ هزار هکتار دارد. طبق بررسی هایی که سال ۱۴۰۰ انجام شد، ۸۰ درصد این آب بندان ها نیاز به مرمت و لایروبی دارند.
کارشناسان کشاورزی می گویند که میانگین عمق آب بندان ها استان به خاطر چندین سال لایروبی نشدن به یک تا یک و نیم متر کاهش یافته است و لایروبی سبب می شود تا علاوه بر جلوگیری از کوچک شدن آب بندان ها به خاطر تغییرات اقلیمی، بر عمق آنها افزوده شود.
در حال حاضر شالیکاران مازندران سخت مشغول شخم یار و آب تخت کردن زمین های کشاورزی هستند.
طبق آمار رسمی جهاد کشاورزی مازندران در سال زراعی گذشته ۲۱۰ هزار هکتار از زمین های مازندران کشت اول و حدود ۱۰۰ هزار هکتار به صورت کشت دوم ،برنج‌کاری شد.
مازندران با تولید حدود یک میلیون تن برنج سفید ۴۲ درصد برنج کشور را تامین می کند.
مازندران ۱۲۰ رودخانه اصلی و فرعی به طول هفت هزار کیلومتر دارد که حدود ۴۶۰ هزار هکتار از زمین های کشاورزی و باغی استان به روش های مختلف از جمله ایجاد سردهنه با آب این رودخانه ها آبیاری می شود.
مهم ترین روش آبیاری زمین های کشاورزی، بویژه اراضی شالیزاری مازندران از طریق سردهنه های رودخانه ها است.