گروه جامعه ایرنا - آخرین تغییرات مربوط به نرخ جریمه تخلفات رانندگی مربوط به سال ۱۳۹۴ بود یعنی در هشت سال گذشته با وجود افزایش تورم، این نرخ‌ها ثابت مانده بود. همین امر سبب شده بود تا جریمه‌های رانندگی چندان برای رانندگان متخلف بازدارند نباشد.
نتیجه این تخلفات در بروز حوادث منجر به جرح و فوت راننده، سرنشین و حتی عابران پیاده مشهود است؛ به طوری که براساس اعلام پلیس راه کشور در ۱۱ ماهه پارسال بیش از ۱۸ هزار و ۵۰۰ نفر از هموطنان در تصادفات رانندگی جان خود را از دست دادند.
به گفته سردار حسن مومنی، در بیش از ۸۰ درصد تصادفات جاده‌ای نقش چهار عامل اصلی «سرعت غیرمجاز، سبقت غیرمجاز، عدم توجه به جلو و خستگی و خواب‌آلودگی» مشهود است که عامل انسانی دارد.
به طور ویژه در ایام نوروز که زمان اوج تردد های جاده‌ای است، آمار تصادفات و تلفات جاده‌ای رو به افزایش می‌نهد. بر این اساس، در نوروز ۱۴۰۲، یک‌هزار و ۲۱۷ نفر از هموطنان جان خود را از دست دادند و در نوروز امسال نیز تا هفتم فروردین تعداد کشته شدگان حوادث جاده‌ای به ۵۱۰ نفر رسیده است.
بیشتر بخوانید:
با این رویکرد از ماه‌ها پیش پلیس درخواست به‌روزرسانی جرایم رانندگی را مطرح کرد که این مهم در نخستین جلسه هیات دولت به تصویب رسید و در روزهای آینده به دستگاه‌های اجرایی ابلاغ می شود.
جرایم موجود رانندگی بازدارندگی ندارند
وزیر کشور نیز در آخرین روز اسفند با اشاره به موافقت دولت برای افزایش جرایم رانندگی گفت: جرایم باید بازدارندگی داشته باشند اما اکنون این خاصیت را ندارند.
احمد وحیدی افزود: خاصیت جریمه این است که بازدارندگی ایجاد کند اما جرایم کنونی در رانندگی این خاصیت را ندارند.
وی ادامه داد: فراجا به درستی پیشنهاد افزایش جرایم رانندگی را برای افراد متخلف مطرح کرده است تا برای این افراد جرایم بیشتری پیش بینی شود البته در مقابل تشویق را هم برای افرادی که درست رانندگی می‌کنند درنظر خواهیم داشت.
میزان جریمه تخلفات رانندگی بازدارنده نیست
سردار احمدرضا رادان فرمانده کل انتظامی جمهوری اسلامی ایران پنجم اسفند ۱۴۰۲ در هجدهمین همایش سراسری پلیس راهور در این زمینه معتقد بود که هزینه تخلف متخلفان و ناقضان قوانین رانندگی بازدارنده نیست.
وی با بیان اینکه قرار بود در سال ۱۴۰۲ شاهد کاهش تصادفات رانندگی باشیم که محقق نشد، گفت: اگر قرار نباشد هزینه تخلف متخلفان ترمیم و درست شود، این افراد سال ۱۴۰۳ بی محاباتر دست به تخلف خواهند زد.
فرمانده کل انتظامی جمهوری اسلامی ایران ادامه داد: هزینه تخلف امروز برای ناقضان قانون بازدارنده نیست و به شدت در پی این هستیم که هزینه تخلف را افزایش دهیم.
سردار رادان با بیان اینکه متخلفان امروز تقریبا همه محدودیت‌ها و ضعف‌ها را می شناسند، افزود: حتی برخی از متخلفان از خرابی دوربین‌ها و سامانه‌های هوشمند ما اطلاع دارند و حیطه تخلف خود را جابه جا می‌کنند.
آمارها چه می گوید؟
پیش از نوروز فرمانده پلیس راهور فراجا آمار قابل تاملی از وضعیت تردد خودروها و تصادفات و تخلفات رانندگی رسانه‌ای کرد.
سردار سید تیمور حسینی با اشاره به اینکه تعداد وسایل نقلیه چهار درصد، تعداد خودرو ۵.۱ درصد و موتور سیکلت ۴.۴ درصد در سال ۱۴۰۲ افزایش یافته‌اند، افزود: تعداد کسانی که گواهینامه گرفتند، ۳.۱ درصد افزایش داشته است و این آمار با افزایش تصادفات تقریبا همخوانی دارد.
سه عامل عدم توجه به جلو، سرعت غیرمجاز و عدم کنترل وسیله نقلیه علت اصلی ۶۰ درصد تصادفات هستند
به گفته رییس پلیس راهور فراجا در سال ۱۴۰۲ شاهد افزایش ۴.۹ درصدی تصادفات بودیم و ۱۷ هزار و ۱۷۷ مورد تصادف ثبت شد که سه عامل عدم توجه به جلو، سرعت غیرمجاز و عدم کنترل وسیله نقلیه علت اصلی ۶۰ درصد تصادفات هستند.
طبق این آمار در سالی که گذشت ۲۲.۹ درصد جانباختگان سوانح رانندگان وسایل نقلیه، ۳۴.۸ درصد موتورسیکلت و ۱۹ درصد عابران پیاده بودند.
وی با بیان اینکه ۵۱ درصد جانباختگان در صحنه تصادف فوت می‌کنند، افزود: ۴۱ درصد در مراکز درمانی فوت شدند و برداشت ما این است که باید مدیریت سرعت جزو ماموریت اصلی پلیس باشد.
سردار حسینی شاخص تصادفات در کشور را مطلوب ندانست و گفت: در کشور ما در هر ۱۰۰ هزار نفر ۲۱ نفر بر اثر تصادف فوت می‌کنند که این شاخص در دنیا به طور میانگین ۱۶.۷ درصد بوده و شاخص آسیا ۱۲.۷ درصد است.
چند درصد از رانندگان متخلف هستند؟
سال گذشته پلیس ۱۵۷ میلیون برگه جریمه صادر کرد که از این تعداد ۲ میلیون مورد تخلف حادثه ساز بوده است.
بر اساس یافته‌های پلیس، شمار قبوض جریمه تخلفات رانندگی در مقابل تردد نشان می‌دهد که ۹۸ درصد ترددها قانونمند و شامل جریمه نبود و فقط ۲ درصد از میزان ترددها مشمول جریمه بودند.
همچنین بررسی‌ها نشان می‌دهد بیشترین جریمه در سال گذشته مربوط به تخلف سرعت غیرمجاز بود که با ۵۴ میلیون مورد جریمه تقریبا ۳۳.۵ درصد از کل تخلفات را شامل می‌شود.
بیشترین جریمه در سال گذشته مربوط به تخلف سرعت غیرمجاز بود که با ۵۴ میلیون مورد جریمه تقریبا ۳۳.۵ درصد از کل تخلفات را شامل می‌شود
از آنجا که ۵۱ درصد از تلفات رانندگی ناشی از سرعت غیرمجاز است، انتظار می‌رود با افزایش نرخ جریمه‌ها، حجم این نوع تخلف رانندگی نیز کاهش یابد.
با این اوصاف به نظر می‌رسد در کنار ارتقای فرهنگ رانندگی در کشور، جریمه رانندگان متخلف مهمترین ابزار پلیس برای مقابله با رانندگان متخلف و حادثه ساز است. موضوعی که با افزایش نرخ جریمه‌ها پیش بینی می‌شود در سال پیش رو شاهد روند نزولی آن باشیم.
در کشورهای توسعه یافته میزان جریمه رانندگی بیش از ۵۰ برابر ایران است
بر اساس گفته‌های اخیر فرمانده پلیس راهور که چندی پیش در یک برنامه تلویزیونی حضور یافته بود، قرار است نرخ جریمه‌های رانندگی ۵ تا ۶ برابر ارقام کنونی افزایش یابد.
وی اوایل زمستان گذشته با اینکه میزان جریمه تخلفات رانندگی در ایران بازدارنده نیست، به ایرنا گفته بود: در برخی از کشورها میزان جریمه تخلفات رانندگی و ترافیکی ۵۰ برابر کشور ما است.
سردار سیدتیمور حسینی با اشاره به اینکه یکی از راه‌های بازداندگی از تخلفات مجازات است که در تمام دنیا وجود دارد و به عنوان اصل بدیهی پذیرفته شده است، افزود: مهمترین اصل در جریمه‌های رانندگی اثربخشی است؛ بنابراین جریمه اگر بازدارنده نباشد اثربخشی کافی ندارد.
وی درباره انتقاد برخی مبنی بر اینکه افزایش جریمه های رانندگی می‌تواند بر معیشت خانواده فشار وارد کند، اظهار داشت: از بابت اینکه برخی اعتقاد دارند جریمه راننده منجر به فشار معیشتی مردم می‌شود باید پرسید آیا این جریمه‌ها در سبد معیشتی خانواده تعریف شده است که در پاسخ باید گفت نه.
رئیس پلیس راهور با تاکید بر اینکه متخلفان تخلف نکنند تا جریمه نشوند، اضافه کرد: اگر یک تخلف به جای ۱۰۰ هزار تومان ۱۰۰ میلیون تومان باشد، به راحتی می‌توان از جریمه شدن جلوگیری کرد.
سردار حسینی درباره مقایسه میزان جریمه در ایران با سایر کشورها توضیح داد: شاید مقایسه جریمه‌ها درست نباشد زیرا همیشه در مقایسه باید درآمد و هزینه شهروندان ۲ یا چند کشور را با هم سنجید تا به الگوی درستی دست یافت ولی اگر یکسویه بخواهیم مقایسه کنیم میزان جریمه های رانندگی در ایران نسبت به برخی از کشورها یک به ۵۰ است و در کشورهای توسعه یافته میزان جریمه رانندگی بیش از ۵۰ برابر ایران است.