به گزارش ایرنا، در حالی که تکنولوژی‌های وارداتی دنیای بسیاری از شهروندان به ویژه کودکان را از جنب و جوش خالی کرده بسیاری از کارشناسان حوزه‌های اجتماعی، سلامت و پزشکی به دنبال راهکاری برای ایجاد تحرک بدنی هستند تا زندگی نسلی که در سایه فرهنگ آپارتمان‌نشینی را تهدید می کند نجات دهند تعطیلات نوروزی فرصتی برای نشاط و تحرک شهروندان در کهگیلویه و بویراحمد شده است.
کهگیلویه وبویراحمد در این روزهای بهاری که طبیعت خود را در پیشواز از مسافران نوروزی زینت داده است فرصتی ایجاد شده تا بازی‌های بومی و محلی که در غبار مدرنیته در حال محو شدن هستند رونقی دوباره پیدا کند و جشنواره بازی های محلی در استان در حال برگزاری است.
چوب بازی, بازی الختر، چوگو، بازی گرنا، کل یا کل کل برد،گوشتیل یا کشتی ,سوار بازی(اسب سواری) ، کلاغ پر ، وسطی، قایم موشک، هفت سنگ از مهمترین بازی های بومی و محلی کهگیلویه و بویراحمد محسوب می شود که حال و هوای با نشاطی به نوروزگردی در کهگیلویه و بویراحمد داده است.
تعطیلات نوروزی که بسیاری از خانواده های شهری به روستاهای خود برمی گردند و با دورهمی های شاد همراه است فرصت رونق دوباره بازی‌های بومی‌محلی در استان کهگیلویه و بویراحمد را فراهم کرده است.
جشنواره های بازی های بومی و محلی
معاون توسعه امور ورزش و جوانان کهگیلویه و بویراحمد می گوید: همزمان با تعطیلات نوروزی جشنواره بازی های بومی و محلی زیادی پس از افطار در روستاهای مختلف استان در حال برگزاری است که پس از آیین های شب های قدر این جشنواره ها نیز با شکوه خاصی در سطح استان از سرگرفته شود.
بهمن خوبی افزود:بازی های بومی و محلی هر منطقه که با توجه به آداب و رسوم آن خطه به وجود آمده زمینه همدلی مردم را فراهم می کند اما بازی های رایانه ای بطور عموم بر اساس یک نگاه کلی و جهانی طراحی شده به همین علت ها رونق بازی های بومی و محلی پیامدهای مثبت جسمی و روانی زیادی برای جامعه دارد.
مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان کهگیلویه و بویراحمد گفت: جشنواره های بازی های بومی محلی در کنار برنامه های نوروزگاه در تعطیلات نوروزی امسال در برخی نقاط استان برگزار شد.
سعید طالبی پور تاکید کرد: همچنین جشنواره بازی های بومی و محلی پس از شب های قدر در روستاهای هدف گردشگری کهگیلویه و بویراحمد پیش بینی شده است.
وی بیان کرد: این جشنواره ها پس از افطار در روستاهای هدف گردشگری شهرستان های گرمسیری و سردسیری برنامه ریزی شده است.
نگاهی به مهمترین بازی های محلی در کهگیلویه و بویراحمد
در بازی الختر که به صورت گروهی انجام می گیرد دو گروه برابر از نظر تعداد با یک دست انگشت شصت پا را می گیرند و با دست دیگر در حالت ایستاده افراد تیم مقابل را هل می دهند به صورتی که فردی که دستش از پایش جدا شود و یا به زمین بیافتد بازنده است .
بازی خناثیک یا خناثین همان قایم موشک بازی است در این بازی که به صورت دو گروه مساوی انجام می شود برنده بازی تیمی است که افراد گروه رقیب را که مخفی شده اند در زمان کمتری پیدا کند .
چوگو همان چوگان بازی قدیم است و ابزار آن چوب و گوی به معنی توپ است این بازی به صورت گروهی و در دو تیم با شمار افراد مساوی انجام می شود .
گرنا که به نام شال کو یا گرنا دوال هم معروف است به صورت۲گروه از مردان تقریباً هم قد و قواره و به وسیله طناب انجام می گیرد یک تیم در میدان از طناب های خود محافظت می کنند و تیم مقابل سعی دارد طناب های تیم داخل میدان را با زور و زرنگی برباید .
در این بازی افراد درون میدان با پای خود به پای افراد بیرون از دایره می زنند و برنده بازی تیمی است که فرد بیرون از میدان یا دایره را بزند و در غیر این صورت تیم بیرون دایره با طناب هایی که ربوده اند افراد درون دایره را تا ناحیه زیر زانو می زنند.
چو بازی یا ترکه بازی این بازی نوعی رقص مردانه است و در آیین های عروسی و جشن ها انجام می گیرد در این آیین بازیکن همراه با آهنگ ساز و نقاره حرکت پاهای خود را تنظیم می کند و شخصی که ترکه را در دست گرفته سعی می کند آن را به پای حریف خود بزند حریف نیز با چوب بلندی که دارد سعی می کند مانع برخورد ترکه به پای خود شود و برنده کسی است که چوب را به پای حریف بزند با آنکه مانع از کتک خوردن خود شود.
دستمال بازی که ویژه زنان است و معمولاً در مراسم جشن های عروسی و آیین هایی چون سیزده به در برگزار می شود در آن زنان با لباس ها و دستمال های رنگارنگ شرکت می کنند .
در این بازی همچون چوب بازی زنان می بایست باریتم و آهنگ ساز و نقاره دستمال های خود را حرکت داده و با ریتم های مختلف خود را همساز کنند..
در کل یا کل کل برد که با سنگ انجام می شود معمولاً دو گروه رقیب هر کدام تعداد هفت تخته سنگ را انتخاب و ۶ سنگ را در یک ردیف و یکی را در جلو آنان با فاصله ۲۰ متر از مقابل حریف قرار می دهند.
در این بازی رقبا سعی می کنند که سنگ های حریف را با سنگ های کوچک به صورت سنگپرانی بزنند و برنده فردی است که تعداد بیشتری از سنگ ها را بزند .
گوشتیل یا کشتی در این مسابقه ورزشی مهم که معمولاً در حضور جمع زیادی از افراد محلی برگزار می شود ۲ نفر به شیوه سنتی کشتی می گیرند و هر کدام از آنان یکدست خود را زیر دستان دیگری عبور می دهند و دست دیگر خود را بر بالای دست دیگری قرار می دهند، آنگاه با فشار و زور بی امان سعی می کنند که کمر همدیگر را با زمین آشنا کنند .
در این بازی نیز چنانچه یکی از کشتی گیران دستهایش باز شود و یا پای حریف را بگیرد بازی دوباره شروع می شود .
اهمیت بازی های محلی
کارشناس اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی کهگیلویه و بویراحمد معتقد است که تنوع و نشاط اجتماعی بازی های بومی و محلی نقش مهمی در انتقال فرهنگ غنی کهگیلویه و بویراحمد به نسل حاضر به ویژه خردسالان و جوانان دارد. ظرفیتی برای جذب گردشگران نیز باشد.
علی اکبر پاک افزود: درحالی که جامعه شناسان انجام بازی های گروهی برای اجتماعی شدن کودکان و تکوین شخصیت آنان را ضروری می دانند و تقریبا همه بازی های بومی و محلی کهگیلویه و بویراحمد به صورت گروهی اجرا می شود آموزش این سرگرمی ها به نسل کودک و نوجوان در تعطیلات نوروز ضرورت دارد.
وی تاکید کرد: ثبت برخی بازی های محلی در فهرست آثار ملی و برگزاری جشنواره بازی های بومی و محلی از برنامه های دولت برای رونق دوباره این سرگرمی های قدیمی است .
پاک تصریح کرد:زمان بازی های بومی و محلی ثبت ملی شده استان را شامل کل کله، چوب کلی و گرنو دانست و افزود: احیای بازی های های بومی و محلی در مناطق روستایی و عشایر برای صیانت از میراث فرهنگی مورد حمایت این نهاد است.
کهگیلویه و بویراحمد با بیش از ۷۶۰ اثر منقول و غیر منقول ثبت شده در آثار ملی در جنوب غربی کشور قرار دارد.
استان کهگیلویه و بویراحمد متشکل از ۹ شهرستان ۱۷ شهر و یک هزار و ۷۰۰ روستای دارای سکنه با جمعیت ۷۲۶ هزار نفر در جنوب غربی کشور سالیانه میزبان سه میلیون نفر گردشگر داخلی و خارجی است.