به گزارش خبرنگار ایرنا، اختلال طیف اتیسم یکی از انواع اختلالات رشدی - عصبی با علائم روانشناختی است که بر رشد طبیعی مغز، پردازش اطلاعات مغزی و در نتیجه عملکرد آن در حوزه های معاملات اجتماعی، مهارت های ارتباطی و شناختی تاثیر می گذارد و منجر می شود کودکان دارای اختلال اتیسم نسبت به سایر کودکان، دنیای متفاوت تری را ببینند، بشنوند و حس کنند.
پژوهشگران معتقدند که اتیسم علت واحدی ندارد و ترکیب چندین ژن و ترکیب با عوامل محیطی در ایجاد اتیسم دخیل است، این اختلال هر چه در سنین پایین تر (سن طلایی سه تا پنج سال) تشخیص و توانبخشی شروع شود آینده روشن تری پیش رو خواهد داشت.
کاردرمانی، گفتاردرمانی، مداخلات زیست پزشکی (دارویی، تغذیه و پزشکی) و مداخلات روانشناسی (بازی درمانی، هنر درمانی، «پی آر.تی»، مداخلات شناختی و «ای، بی، ای») از روش های موثر و مناسب و سریع برای درمان به شمار می رود.
شاخصه های اصلی اتیسم در ۲ حوزه شامل نقص در ارتباط و تعاملات اجتماعی و بروز رفتارهای کلیشه ای، علایق و فعالیت های تکراری و رفتاری، خلاصه شده است.
به گفته یکی از متخصصان روانشناسی، عواملی نظیر مصرف الکل توسط مادر، دیابت بارداری، کم وزنی نوزاد، زجر جنینی و مصرف داروی ضد تشنج در حین زایمان، در مبتلا شدن نوزاد به بیماری اتیسم تاثیرگذار است.
دکتر محمدرضا افخمی افزود: بارداری در سنین بالا برای زوجین (زن بالای ۳۰ و مرد بالا ۴۰ سال) احتمال ابتلا کودک به اتیسم را افزایش می دهد در مقابل بارداری در سنین پایین می تواند از بروز آن جلوگیری کند.
وی با بیان اینکه بهترین زمان تشخیص این بیماری یک تا ۲ سالگی است اظهار کرد: در صورت شدید بودن علائم بیماری می توان اتیسم را زیر یکسال نیز تشخیص داد چراکه مهمترین خصوصیت این بیماری وجود مشکل در تعامل و ارتباط کلامی و غیرکلامی اجتماعی و رفتار و علایق محدود و تکراری است.
رییس هیات مدیره انجمن اتیسم استان همدان ادامه داد: برخی از بیماران اتیسم به هیچ وجه حرف نمی زنند یا اوایل کودکی حرف می زنند سپس تکلم را از دست می دهند همچنین آنهایی که حرف می زنند یک جمله را پیوسته تکرار می کنند.
افخمی اضافه کرد: این طیف از بیماران در کلامشان احساس و هیجان دیده نمی شود و زبان تصنعی دارند آنها مفهوم حرف و کلامی که بیان می شود را نمی دانند و در صورت حفظ بودن متن یا شعری به راحتی آن را بیان کرده ولی معنی و مفهوم آن را نمی دانند.
وی گفت: بیماران اتیسم در تقلید از دیگران مشکل دارند، احساس دیگران را نمی توانند تشخیص دهند و ابراز احساسات و همدلی موقع ناراحتی و خوشحالی دیگران داشته باشند.
این متخصص با بیان اینکه این طیف از کودکان، شناختی از زبان ایما و اشاره ندارند گفت: آنها نمی توانند به موقع وارد صحبت بشوند و به موقع کلام را قطع کنند، تماس چشمی آنها کم است و لبخند اجتماعی در سنین پایین کم است و در زیر یک سالگی شاید نتوانند لبخند بزنند.
به گفته افخمی، بیماران اتیسم در سنین پایین تمایل به در آغوش گرفتن ندارند و والدین را با اشیا یکسان می بینند، آنها دوست دارند انفرادی فعالیت کنند ، با هم سن و سالان تعامل ندارند ولی با افراد سن بالا یا پایین تر از خودشان راحت تر هستند.
وی ادامه داد: تمایل و علایق این افراد تکراری و محدود بوده و از یک سطحی بالاتر نمی رود برای نمونه زیاد دور خود می چرخند، زیاد دست می زنند، حرکات خاص و بی معنی با بدن انجام می دهند.
رییس هیات مدیره انجمن اتیسم استان همدان اظهار کرد: ۱۰ درصد بیماران اتیسم کارهای خارق العاده و عجیب انجام می دهند برای نمونه تا ۵۰ سال آینده و گذشته می توانند بگویند که زمان تولد افراد، چه روز از ایام هفته می شود.
افخمی، پرخاشگری، خودزنی، کوبیدن سر به دیوار را از دیگر خصوصیات این بیماران برشمرد و گفت: برخی از این طیف بیماران نسبت به درد مقاوم هستند همچنین ۳۰ درصد بیماران اتیسم دچار عقب ماندگی ذهنی هستند و هوش کم دارند و ۱۰ درصد هوش جزیره ای دارند.
وی بیان کرد: بی خوابی و شب ادراری از دیگر ویژگی ها است و تشخیص اینها فقط بالینی است انعطاف پذیری مغز در این کودکان زیاد است، گفتار درمانی، کار درمانی و رفتار درمانی برای تثبیت رفتار صحیح، آموزش والدین برای نگهداری از آنها مورد تاکید است.
رییس هیات مدیره انجمن اتیسم استان همدان با بیان اینکه شیوع این بیماری در پسرها سه تا چهار برابر بیشتر از دختران است گفت: روزانه به اطلاعات مردم درباره اتیسم اضافه می شود ولی تا رسیدن به آرمان مطلوب فاصله زیاد است.
افخمی افزود: علت پایین بودن آمار افراد شناسایی شده در این استان این است که خانواده ها اطلاع چندانی از علائم این بیماری ندارند و بیشتر مواقع اتیسم را عقب ماندگی ذهنی تشخیص می دهند.
۴۲۰ کودک زیر پوشش انجمن اتیسم
مدیرعامل انجمن اتیسم در همدان گفت: انجمن اتیسم با حمایت والدین جمعی از بیماران و خیران پاییز سال ۱۳۹۷ با هدف حمایت از کودکان مبتلا به این اختلال در همدان راه اندازی شد در حالیکه پیشتر مرکزی برای حمایت تخصصی از کودکان اتیسم وجود نداشت.
داوود پناهی نژاد افزود: حمایت مالی و اقتصادی از کودکان و خانواده های آنان در گام نخست مد نظر بود، سپس با وجود مشکل در خدمات تخصصی، مرکز درمانی راه اندازی شد.
در حال حاضر ۴۲۰ کودک از خدمات کار درمانی، گفتار درمانی، رفتار درمانی و مشاوره خانواده و روانپزشکی، فوق تخصص اعصاب و روان بهره می برند.
وی یادآوری کرد: در ابتدای کار این انجمن، ۵۰ کودک زیر پوشش قرار گرفتند اما در حال حاضر ۴۲۰ کودک از خدمات کار درمانی، گفتار درمانی، رفتار درمانی و مشاوره خانواده و روانپزشکی، فوق تخصص اعصاب و روان بهره می برند.
پناهی خاطرنشان کرد: در انجمن اتیسم به این بیماران تا سن ۱۲ سالگی آموزش ارائه می شود هر چند از هفت سالگی یادگیری کودک کند و پذیرش سخت می شود.
اختلال اتیسم مادام العمر است
مدیرعامل انجمن اتیسم در همدان تاکید کرد: اختلال طیف اتیسم مادام العمر بوده و درمان دارویی قطعی برای این بیماران وجود ندارد و وعده برخی از پزشکان برای این کار، اقدامی عوام فریبانه و تنها برای تجارت و خالی کردن جیب مردم است.
پناهی با عنوان اینکه ۲ هزار فرد مبتلا به اتیسم در همدان وجود دارد اما شناسایی نشدند گفت: پیشتر از هر ۱۵۰ تولد نوزاد یک مورد به اتیسم مبتلا بود هم اینک این عدد یک نفر به ازای تولد ۳۶ نوزاد رسیده است.
وی افزود: علاوه بر مشقت و سختی نگهداری بیمار مبتلا به اتیسم، هزینه درمان نیز بالا است بنابراین طلاق در این خانواده ها زیاد است و در بیشتر مواقع سرپرستی و مسئولیت فرزند بیمار به گردن مادر می افتد.
نبود مرکزی برای نگهداری بیماران اتیسم
مدیرعامل انجمن اتیسم در همدان گفت: کودکان اتیسم روز به روز بزرگ شده و به تناسب مشکلات آنها نیز زیاد تر می شود در مقابل والدین روز به روز فرسوده، پیر شده و توان آنها برای نگهداری از نوجوان مبتلا به ان بیمار بیشتر می شود.
پناهی نژاد ادامه داد: یکی از چالش ها و دغدغه های اصلی خانواده دارای بیمار اتیسم نبود مرکزی برای نگهداری از این افراد است بنابراین می طلبد نسبت به رفع این مشکل و راه اندازی مرکز جامع توانبخشی و نگهداری از بیماران اتیسم با ظرفیت پذیرش دست کم ۲۰۰ بیمار در شهر همدان اقدام شود.
وی افزود: چنانچه والدین دچار بیماری شده و مجبور به یک هفته بستری در بیمارستان شود، چه کسی باید از این بیمار نگهداری کند؟ در حالیکه با راه اندازی این مرکز از سن ۲ سالگی به بعد می توان به او خدمات ارایه کرد.
مدیرعامل انجمن اتیسم در همدان افزود: بسیاری از والدین دغدغه این را دارند که پس از مرگ چه کسی از فرزند بیمار آنها نگهداری می کند چرا که این افراد تا پایان عمر نیازمند درمان و حمایت هستند بر این اساس وجود مرکز جامع توانبخشی و نگهداری از بیماران اتیسم ضروری است.
پناهی نژاد بیان کرد: والدین بیماران اتیسم در طول روز برای انجام کار نمی توانند منزل را ترک کنند حتی در یک مورد مادری پیگیر درمان بیماری نشده و تداوم این وضعیت موجب افزایش شدت بیماری شده بود.
زمان، طلایی ترین نقش را در درمان اتیسم دارد
وی گفت: یکی از اهداف مهم انجمن اتیسم استان همدان شناسایی بیماران اتیسم در سنین پایین است چرا که زمان و تشخیص زودهنگام نقش کلیدی و طلایی در درمان کودکان مبتلا به این بیماری دارد و بهترین زمان سنین بین سن یک تا ۲ سالگی است.
مدیرعامل انجمن اتیسم در همدان بیان کرد: بهترین زمان برای درمان اتیسم نیز سن ۲ تا هفت سالگی است در این سنین بهترین کارها را می توان برای رفع مشکلات رفتاری، ذهنی و توانی و حسی و کلامی انجام داد.
بهترین زمان برای درمان اتیسم نیز سن ۲ تا هفت سالگی است در این سنین بهترین کارها را می توان برای رفع مشکلات رفتاری، ذهنی و توانی و حسی و کلامی انجام داد.
پناهی با بیان اینکه انجمن دنبال کمک به استقلال بیماران اتیسم است گفت: کودکان اتیسم به سه سطح خفیف، متوسط و شدید تقسیم می شود که بهبود در سطح خفیف آسان میسر می شود اما در سطح متوسط و شدید فرد نیازمند حمایت بیشتر است.
وی مثال زد: کودکی که توان حرف زدن ندارد در انجمن اتیسم تلاش می شود برای انجام یکسری کارهای درمانی این فرد کلام خود را به دست آورده و دست کم نیازهای اولیه خود را بیان و برطرف کند همچنین از نظر حسی چنانچه نسبت به نور و امثالهم واکنش حسی دارد برطرف شود تا با این شیوه رفتارهای پرخاشگرانه کودک کاهش و به یک آرامش نسبی برسد.
مدیرعامل انجمن اتیسم در همدان گفت: همچنین از منظر رفتاری چنانچه کودک رفتار مخرب و نابهنجار دارد در انجمن سعی می شود این رفتارها تا حدودی بهبود ببخشیم و موارد خودیاری به بچه ها آموزش دهیم درغیر اینصورت تا بزرگسالی نمی تواند کار خود را انجام بدهد.
پناهی اضافه کرد: درمان تراپی بر روی این طیف از بیماران بعد از سن ۱۲ تا ۱۴ سالگی نتیجه نمی دهد بنابراین تا مادام العمر نیاز به حمایت دارند.
وی با بیان اینکه بیماران اتیسم درک درستی از مسائل پیرامونی و خطر ندارند افزود: این افراد در سنین کودکی چنانچه بعد از بوق زدن خودرو برآشفته شود ایرادی ندارد اما در سنین نوجوان و جوانی این قبیل رفتار را در خیابان انجام داده یا وسایل یک مغازه را برمی دارد برخورد جامعه با او منفی بوده و خانواده اذیت می شوند بنابراین فرزند روز به روز به واسطه نگاه منفی و سنگین جامعه به او، منزوی شده و خانواده هم او را زیاد به بیرون از خانه نمی برند.
مدیرعامل انجمن اتیسم در همدان گفت: جوان نیاز به حضور در اجتماع دارد پس منزوی کردن، محصور و زندانی کردن او در خانه بیشترین و بدترین مشکلات روانی را برای کودک ایجاد می کند.
پناهی ادامه داد: توجه خانواده به فرزند مبتلا به اتیسم به علت اینکه آنها درک صحیحی از خطر ندارند، موجب می شود دیگر فرزندان خانواده به صورت شایسته از محبت پدر و مادر بهره مند نشوند بنابراین آنها روز به روز دچار افسردگی و افت تحصیلی می شوند.
وی تصریح کرد: با توجه به بار مالی ناشی از درمان بیمار اتیسم و پایین بودن میزان درآمد این خانوار، میزان طلاق در خانواده های دارای بیمار اتیسم بالا است و در بیشتر مواقع با توجه به حس عاطفی مادران، مسئولیت فرزند بیمار به دوش آنها می افتد.
مدیرعامل انجمن اتیسم در همدان اضافه کرد: مادران سرپرست خانوار روز به روز رو به افزایش است و این افراد علاوه بر نگهداری از فرزند مبتلا به اتیسم باید به فکر منبع درآمدی برای جبران هزینه ها باشند.
پناهی ادامه داد: هر چند انجمن اتیسم اقداماتی برای حمایت از زنان سرپرست خانوار با ارائه بسته معیشتی داشته است اما این کمک ها کافی نیست و نیازمند حمایت جدی دولت از این طیف هستیم.
امام جمعه همدان: کودکان اتیسم نیازمند مرکز تخصصی هستند
نماینده ولی فقیه در استان و امام جمعه همدان در جلسه بررسی مشکلات خانواده‌های دارای فرزندان مبتلا به اُتیسم گفت: راه اندازی مرکز تخصصی کودکان اتیسم و توان‌خواه در استان ضروری است و اقدامات لازم برای ایجاد این مرکز باید در دستور کار مسوولان قرار گیرد.
آیت الله حبیب الله شعبانی موثقی اظهار کرد: در راستای ایجاد مرکز تخصصی کودکان توان‌خواه می‌توان از ظرفیت نهادهایی همچون بهزیستی، آموزش و پرورش و علوم پزشکی در کنار سمن‌های فعال در این حوزه به بهترین نحو استفاده کرد.
وی با بیان اینکه خروجی این جلسات باید رفع دغدغه خانواده‌های دارای کودکان مبتلا به این بیماری باشد یادآور شد: لازم است تا برای نگرانی و دغدغه‌های این خانواده‌ها نسبت به آینده کودکان خود چاره‌ای جدی اندیشیده شود.
نماینده ولی فقیه در استان همدان با قدردانی از خدمات و تلاش‌های صورت گرفته در راستای کاهش آلام خانواده‌های دارای فرزندان اتیسم گفت: مباحث تخصصی در جلسات جداگانه‌ای باید با استفاده از نظر کارشناسان و با حضور خانواده این کودکان بررسی شود.
آیت الله شعبانی موثقی با اشاره به اینکه خواسته خانواده‌های دارای معلول باید مدنظر مسوولان قرار گیرد افزود: خانواده‌های دارای کودک توان‌خواه با سختی‌های فراوانی روبرو هستند که زندگی آنها را مشکلاتی روبرو کرده است.