به گزارش ایرنا، رودخانه حفاظت شده چالوس که از دامنهٔ شمالی ارتفاعات کندوان و طالقان سرچشمه می‌گیرد و پس از طی ۷۲ کیلومتر و گذر از وسط شهر چالوس به دریای خزر می‌ریزد، به خاطر تکثیر و پرورش ماهیان نادر دریای خزر در آن مانند قزل آلای خال قرمز، سفید، آزاد و گونه های دیگر ذخیرگاه ارزشمند آبی مازندران به شمار می رود، ماهی خاص و بومی هم به نام زردک در این رودخانه زیست می کند.
بر اساس آمارهای رسمی، حدود ۹ کارگاه شن و ماسه و استخراج سنگ پیرامون رودخانه حفاظت شده چالوس فعالیت دارد که تعدادی از این رودخانه ها به علت کیفیت پایین کارایی سیستم تصفیه خانه پساب و آلایندگی را نداشته و این وضعیت فاجعه بار افزون بر خطر انقراض انواع گونه های آبزی در دریای خزر بلکه مشکلاتی هم را برای بهره برداران و باغداران روستاهایی جلگه ای ساحلی پایین دست این شهرستان ها به ویژه چالوس فراهم کرده است.
بنا به گفته مسوولان امر، مقدمات اجرای این طرح از سال ۱۳۷۴ با ساخت سد انحرافی و تونل در مسیر اجرای طرح آغاز شد و مسیر حدود ۱۰۹ کیلومتر کانال در قالب هفت قطعه تقسیم و باید در عرض پنج سال اجرایی می شد که متاسفانه این کانال تا نزدیک سی سنگان نوشهر ساخته شده است امروز ضمن آنکه بیشتر اراضی کشاورزی نوشهر تغییر کاربری و تبدیل به ویلاسازی شده متاسفانه مقادیر زیاد آبی که در آن جریان دارد و بیشتر مواقع گل آلود است وارد دریای خزر می شود.
در روزهای اخیر هم به دنبال بازدید های میدانی خبر نگار ایرنا از وضعیت سواحل نوشهر و چالوس گل آلودگی گستره زیادی از سطح این سواحل به طور کامل مشخص بوده است و با نگاهی دور تر به سواحل آب این دریا زلال و شفاف است.
در این پیوند سرپرست اداره حفاظت محیط زیست چالوس گفت : تعداد ۹ کارگاه شن و ماسه در حاشیه این رودخانه فعالیت دارد و برابر وظایف محوله در بیشتر روزها از روند فعالیت این کارگاه ها بازدید بعمل آمده و پایش می شوند.
مرتضی سحر خیز روز شنبه در گفت و گو با خبرنگار ایرنا افزود : در نیمه دوم سال گذشته به دنبال پایشی که از نحوه فعالیت این معادن انجام گرفت بیشترشان دارای نواقصی مانند عدم کارایی مناسب سیستم های تصفیه فاضلاب، مستهلک شدن سامانه کنترل کننده گرد و غبار، عدم مدیریت و راهبری مناسب مشاهده شد که ضمن تذکرات شفاهی برای مدیران این معادن اخطاریه زیست محیطی هم صادر شد.
پلمب سه واحد تولیدی
این مسوول همچنین از تعطیلی سه واحد تولیدی به خاطر رعایت نکردن موازین زیست محیطی در اواخر سال گذشته خبر داد و گفت : با اینکه بارها اخطاریه های زیست محیطی برای بهره برداران این واحدهای تولیدی به منظور رفع این نواقص فرستاده شد منتهی اهمیتی به این موضوع ندادند تا آنکه از طریق حقوقی شکایتی علیه آن ها انجام گرفت که افزون بر اعمال جریمه همچنین نسبت به پلمب این کارگاه ها اقدام شد.
سرپرست اداره حفاظت محیط زیست چالوس گفت : اگرچه پس از پلمب بهره برداران این کارگاه ها اقدام رفع برخی نواقص اقدام کردند و تقاضای رفع پلمب دادند تا همزمان با فعالیتشان این نواقص را برطرف کنند منتهی اجازه ادامه فعالیت به آن ها داده نشد.
سحرخیز افزود : سه واحد دیگر که هفته گذشته پس از پایش و بازدید های میدانی برنامه ریزی شده که نسبت تعطیلی این واحدها اقدام شود اگرچه در سایه فعالیت این کارگاه ها بستر اشتغال برای خیلی از کارگران و کامیونداران فراهم شده اما این به معنای آن نیست که دریای خزر هر روز گل آلود شود به هر شکل چنین اقدامی تهدید جدی برای بهداشت عمومی و زنگ خطری برای انقراض گونه های آبزی دریای خزر است.
وی خاطرنشان کرد : امروزه جرایم تخلفات این کارگاه ها بازدارندگی لازم را داشته به عنوان نمونه سه کارگاهی که اواخر سال گذشته به علت بی توجهی به اخطار زیست محیطی جریمه شدند متاسفانه میزان جریمه هر کدام انان حدود ۲۰ میلیون تومان بوده و این رقم بسیار ناچیز است البته در اخطار های بعدی و تکرار تخلفات این مبالغ حتی به یک میلیارد تومان هم می رسد اما به نظر می رسد اینجا خلاء قانونی وجود دارد و نسبت به بازنگری و اصلاح این قوانین زیست محیطی باید بازنگری شود.
سرپرست اداره حفاظت محیط زیست چالوس گفت : آلودگی ۲ رودخانه حفاظت شده چالوس و سردابرود منتهی به دریای خزر جزو خطوط قرمز این دستگاه ناظر زیست محیطی بوده و در سال جدید بنابراین با همراهی و همکاری مسوولان دستگاه قضایی مرزن آباد و کارشناسان این نهاد اجازه داده نمی شود که بهره برداران این کارگاه ها رسوبات حاصل از شستشوی ماسه ها را به داخل رودخانه ها هدایت کنند.
رییس اداره حفاظت محیط زیست نوشهر هم گفت : رودخانه چالوس همانطوری که از نامش پیدا است در حوزه جغرافیای چالوس جریان دارد اما متاسفانه در پایین دست این رودخانه سدکانال انحرافی وجود دارد که پس از وارد شدن این آب به داخل سد مقادیر زیادی از آن وارد این کانال که برای تامین آب اراضی کشاورزی مورد استفاده قرار گرفته پس از ورود به آبراه ها و رودخانه ها در نهایت به دریای خزر هدایت می شود که بیشتر اوقات آلوده است.
کامبیز محسن سلطانی در گفت و گو با خبرنگار ایرنا افزود: مقادیر زیادی از این رسوبات هم ته نشین می شود به عبارتی درکف این رودخانه ها باقی می ماند که با هر بارندگی و طغیانی شدن رودخانه این آب گل آلود شده و در نهایت پس از ورود به دریای خزر، گستره زیادی از محدوده ساحلی را هم گل آلود می کند و بسیار نگران کننده است.
وی اظهار کرد : بارها این موضوع با اداره حفاظت محیط زیست چالوس و مسوولان آب منطقه ای شهرستانی و استانی در میان گذاشته شد که برای این کانال که سال ها نیمه کاره رها شده و امروز چالش های زیست محیطی ایجاد کرده فکر اساسی کنند که متاسفانه تاکنون اقدامی در این حوزه انجام نگرفته است.
دریای خزر که به آن دریای مازندران هم می گویند، بزرگ ترین دریاچه بسته جهان است.
طبیعت بسته خزر اگر چه آن را تبدیل به منزلگاه جانوران و گیاهان منحصر به فرد کرده است، اما در عین حال موجب شده تا در مقابل عوامل انسانی و طبیعی بسیار آسیب‌پذیر باشد.
این دریا به گفته محققان زیستگاه بیش از ۸۵۰ گونه جانوری و بیش از ۵۰۰ گونه گیاهی است. در دریای خزر در کنار جانور بزرگ جثه‌ای مانند فیل ماهی که وزن آن گاهی به بیشتر از یک تن می رسد، ماهی‌های کمیاب و گران قیمتی چون ماهی‌های غضروفی خاویاری یا تاس‌ماهی‌ها زندگی می کنند.
یکی از گونه های باارزش و در معرض خطر جدی دریای خزر فوک خزری است که بر اساس بررسی پژوهشگران ایرانی و خارجی، جمعیت آن از ابتدای قرن بیستم تاکنون ۹۰ درصد کاهش یافت و در حال حاضر برنامه های متنوعی برای نجات این گونه از خطر از سوی نهادهای بین المللی در دست اجراست.
انواع ماهیان خاویاری و ماهیان استخوانی این دریا مانند سفید و کفال نیز در دو دهه اخیر به کمترین میزان خود رسیده است که در مقایسه با دهه ۷۰ و ۸۰ کاهش حدود ۹۰ درصدی را نشان می دهد.
دریای خزر محل زیست هفت نوع از ۲۷ گونه ماهی خاویاری است که ۶ گونه آن در بخش ایرانی یا جنوبی این دریا زیست می کنند و دستکم ۹۰ درصد از خاویار جهان نیز تا پیش از بحرانی شدن وضعیت ذخایر ماهیان خاوریای دریای خزر از این دریا تامین می شد.
صید ماهیان خاویاری در دریای خزر در دهه ۸۰ میلادی حدود ۲۷ هزار تن بود که سه هزار تن خاویار از آنها برداشت می شد، ولی کاهش ذخایر سبب شد تا صید این گونه از دریای خزر برای مدت ۱۰ سال ممنوع شود.