به گزارش خبرنگار ایرنا، فارس گردشگرپذیر امسال نیز میزبان بیش از ۲ میلیون و ۶۵۷ هزار نفر شب اقامت بود و نزدیک به ۱۲ میلیون مسافر نوروزی از اماکن مذهبی، تاریخی، طبیعی و گردشگری فارس بازدید کردند.
آمارها حاکی از صدرنشینی این استان در برخی از مولفه‌های سفرهای نوروزی است، از جمله اینکه این استان با ثبت یک میلیون و ۳۷۳هزار و ۳۷۲ نفر از ۶ میلیون بازدید کننده موزه‌ها، پایگاه‌ها و اماکن فرهنگی‌تاریخی تحت پوشش وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی، پیش از اصفهان و تهران در رتبه نخست کشور جای گرفت.
حافظیه، تخت جمشید وسعدیه فارس اول تا سومین و مجموعه جهانی پاسارگاد پنجمین اماکن تاریخی و فرهنگی پر بازدیدکننده کشور در تعطیلات نوروز شدند.
فارس در اسکان نوروزی آموزش و پرورش نیز پیش از خراسان رضوی و اصفهان در جایگاه نخست کشور قرار گرفت و ۷۵۸ هزار و ۷۶۶ نفر در قالب ۱۶۷ هزار و ۹۱۳ خانواده در یکهزار و ۱۶۵ مدرسه و معلم‌سراها، اردوگاه‌های دانش‌آموزی و سالن‌های آموزش و پرورش اسکان داده شدند.
نقاط مثبت مهمانپذیری نوروزی فارس
آماده‌سازی فارس برای میزبانی از مسافران پرشمار نوروزی از ۲ ماه پیش از آغاز سال نو کلید خورد و بیشتر اماکن تاریخی و فرهنگی فارس که مورد استقبال مسافران قرار می‌گرفت مرمت، بهسازی، محوطه سازی، ساماندهی و مهیای پذیرایی شاسته از گردشگران شد.
بنابراین می‌توان یکی از نقاط روشن امسال فارس در پذیرایی از مهمانان نوروزی را همین آمادگی اماکن گردشگری آن دانست.
آنطور که مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی فارس در گفت وگو با خبرنگار ایرنا گفت: در این مدت پلکان چوبی ورودی تخت جمشید پس از ۱۸ سال تعویض شد، خیابان ورودی این مجموعه جهانی با مشارکت فرمانداری و راه و شهرسازی آسفالت و روشنایی آن تامین شد، در داخل مجموعه بیس‌ریزی انجام شد تا گردشگران بتوانند به آسانی از همه بخش‌های آن بازدید کنند، آبراهه‌های این مجموعه باستانی آماده‌سازی و پس از سالها انتظار به روی علاقه مندان میراث باستانی ایران گشوده شد، محوطه این مجموعه از علف‌های هرز و زباله پاکسازی و با فضای سبز آراسته شد و سرویس‌های بهداشتی آن ساماندهی شد.تعویض پلکان چوبی تخت جمشید پس از ۱۸سال، گشودن آبراه‌های تخت جمشید به روی گردشگران، اتمام سه فاز مرمتی در آرامگاه سعدی و بهبود زیرساخت‌ها و ساماندهی مجموعه‌های باستانی فیروزآباد برخی از نقاط قوت فارسدر آماده‌سازی اماکن میراثی برای پذیرایی از گردشگران عیدانه بود.
به گفته محمد ثابت اقلیدی موزه تخت جمشید نیز برای میزبانی از شمار بالای بازدیدکنندگان آماده سازی شد و نتیجه همه این اقدامات رضایت مردم بود در حالی که سال‌های گذشته اعتراضات بسیاری را در این مجموعه شاهد بودیم.
او درباره مجموعه فرهنگی آرامگاه حافظ نیز گفت: فضای سبز حافظیه به خوبی تامین و تالار آن پس از چندین سال رنگ آمیزی شد تا میزبان شایسته‌ای برای مراسم فاخر آیین تحویل سال و مهمانان پرشمارش در طول تعطیلات نوروزی باشد.
ثابت اقلیدی درباره سومین مکان تاریخی و فرهنگی پربازدید کشوردر ایام نوروز گفت: در این مجموعه فرهنگی در نیمه دوم سال گذشته سه فاز مرمتی بر روی حوض ماهی و مقبره سعدی انجام شد و پیش از آغاز تعطیلات مهیای پذیرش بازدیدکنندگان شد.
او درباره ارگ کریمخان زند گفت: مسیر دسترسی این جاذبه تاریخی برای افراد کم توان مناسب سازی و سرویس بهداشتی آن نیز به بهترین شکل ممکن بازسازی شد، علاوه بر آن در جهت ثبت جهانی این محور تاریخی، درِ دیوانخانه زندیه نیز از دوم فروردین ماه به روی گردشگر بازگشایی شد.
این اقدامات در دیگر نقاط فارس نیز شایسته یادآوری است؛ چنانکه به گفته مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی فارس برخی میراث تاریخی شاخص فارس مانند مجموعه جهانی قلعه دختر و کاخ اردشیر بابکان فیروزآباد برای پذیرایی از مهمانان نوروزی ساماندهی شد؛ مجتمع های نمازخانه و سرویس بهداشتی آنها تکمیل شد، پارکینگ لازم ایجاد و تله کابین آن راه اندازی شد.
ثابت اقلیدی اضافه کرد: بازارچه روبروی کاخ اردشیر فیروزآباد نیز که با استفاده از داربست و دیگر سازه‌های ناهمگون با محیط فعال بود، با سازه‌های عشایری تغییر شکل داد و بهسازی شد.
او با اشاره به برخی دیگر از اقدامات برای مهیاسازی اماکن میراثی فارس در روزهای پایانی سال گذشته، اظهار کرد: هنگامی که زیرساخت‌ها بهبود پیدا کنند به صورت مستقیم در میزان رضایتمندی گردشگر نیز تاثیر دارد.
پس از مهیا سازی اماکن گردشگری، برپایی شایسته آیین تحویل سال نو در ۲ مکان تاریخی تخت جمشید و حافظیه و آستان احمدی شاهچراغ (ع) از دیگر نقاط قوت مهمانپذیری نوروزی فارس در ۱۴۰۳ بود.
بیش از ۱۳ هزار شیرازی و ایرانی حاضر در شیراز تنها در ۲ ساعت (پنج تا هفت صبح) یکم فروردین به حرم شاهچراغ (ع) مشرف شدند و سال خود را در این آستان مطهر نو کردند، حافظیه و تخت جمشید نیز تنها اماکن میراثی کشور بودند که امسال میزبان آیین تحویل سال نو بودند و حافظیه از ۳۰ هزار نفر و تخت جمشید از ۱۰ هزار نفر در این آیین پذیرایی کردند.حافظیه و تخت جمشید تنها جاذبه‌های تاریخی بودندکه نوروز امسال میزبان آیین تحویل سال نو شدند، برپایی شایسته این آیین‌ها از نقاط مثبتی بود که مورد قدردانی وزیر میراث فرهنگی و قائم مقام او نیز قرار گرفت.
به گفته مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی فارس دستگاه‌های مختلف و بویژه استاندار توجه ویژهای بر برگزار شایسته آیین تحویل سال نو داشتند و در حالی که سال‌های گذشته برپایی این مراسم در حافظیه آسیب‌های مختلف فرهنگی و محیطی مانند شکستن شیشه محافظ مقبره و صدمه به فضای سبز را به دنبال داشته، اما امسال این رخدادهای تلخ رخ نداد.
عزت‌الله ضرغامی، وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی نیز از مراسم حافظیه به عنوان یک مانور فرهنگی یاد کرد که نشان دهنده فرهنگ بالای مردم و هموطنان‌مان است.
علی دارابی، قائم مقام و معاون وزیر میراث فرهنگی گردشگری و صنایع‌دستی نیز نظم و رعایت مقررات از سوی حاضران در مراسم تحویل سال حافظیه و تخت جمشید را قابل تقدیر دانست.
مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی فارس اکرام مسافران را از نقاط قوت نوروز گذشته فارس دانست و گفت: امسال برای نخستین بار در اماکن منتخب تخت جمشید، حافظیه و سعدیه برای بازدیدکنندگان فرش قرمز پهن کردیم و این اقدام باهدف تکریم مردم انجام شد.
او اظهار کرد: در پی همه این اقدامات بازدیدکنندگان از اماکن میراثی فارس از فضای موجود ابراز رضایت کردند که مهمترین هدف است.
ضعف‌های مهمانپذیری نوروزی فارس
اما همه اینها به معنای بی عیب بودن میزبانی فارس از مسافران نوروزی و گردشگری عیدانه این استان نیست، بلکه برخی از ضعف‌های زیرساختی نیز خود را نشان داد که می‌توان به تحمیل ترافیک سنگین بر محورهای گردشگری شیراز و مرودشت، کمبود پارکینگ در این محل‌ها، زیرساختهای اقامتی و برپا کردن چادر در گوشه و کنار شهر و البته چالش توزیع نامتوازن گردشگران در نقاط مختلف فارس اشاره کرد.
بر اساس آمار از ۲۴ اسفندماه ۱۴۰۲ تا پایان تعطیلات نوروزی، ۵۷۳ هزار و ۵۵۰ نفر شب در مراکز اقامتی رسمی شامل هتل، هتل آپارتمان، اقامتگاه‌های سنتی ، بوم گردی ، خانه مسافرها، زائرسراها، اردوگاه‌ها، پارک‌های ملی، طبیعت‌گردی و مجتمع‌های بین‌راهی اسکان یافتند.
آمار اسکان مسافران نوروزی در اقامتگاه‌های غیررسمی و اضطراری شامل مهمان سرای‌های ادارات، خوابگاه‌های دانشجویی و مدارس، سالن‌های ورزشی، حسینیه ها و مساجد و دیگر اسکان‌های موقت نیز به ۲ میلیون و ۸۴ هزار و ۱۸۰ نفر شب رسید.
آنطور که معاون گردشگری و امور زیارت استانداری فارس گفت در حالی که ظرفیت هتل‌های شیراز به طور میانگین در ایام مختلف سال، چهل تا ۵۰ درصد تکمیل می‌شود، در سه روز مانده به تعطیلات نوروزی ۱۰۰ درصد تکمیل شد و مسافران نوروزی پایتخت فرهنگ و ادب ایران به مراکز و کمپ‌های اسکان موقت سرریز شدند.
مدارس در نظر گرفته شده برای اسکان نوروزی آموزش و پرورش نیز خیلی زود پر شد و البته با تجهیز مدارس ذخیره و در اختیار گذاشتن آن، اسکان فرهنگیان با خللی روبرو نشد.
شهرداری نیز پنج کمپ اسکان موقت برای پذیرش مسافران در نظر گرفت، اما بخاطر پاسخگو نبودن حجم مسافران نوروزی یا بخاطر ضعف های نظارت و پیشگیری، به رغم در نظر گرفتن یک پارک برای نصب چادر، اما باز هم شاهد نصب چادر در محل‌های ممنوع بودیم.کمبود زیرساختهای اقامتی و کمپ‌های اسکان به همراه نظارت ناکافی، ترافیک ناشی از مسیرهای دسترسی و کمبود پارکینگ در پیرامون اماکن گردشگری و توزیع نامتوازن گردشگران در نقاطمختلف استان را هم می‌توان به عنوان برخی نقطه ضعف‌های فارس در تعطیلات نوروزی برشمرد.
یکی دیگر از نقاط منفی این روزهای پرمسافر شیراز و مرودشت ترافیک‌های سنگین پیرامون اماکن گردشگری بود که هر مسافری را کلافه می‌کند. بخشی از این ترافیک به کمبود پارکینگ‌ها برمی‌گردد که مسافران را به دنبال جای پارک سرگردان می‌کند یا پارک در حاشیه مسیر، تردد را کند یا سنگین می کند.
یکی از نمونه‌ها آن ترافیک پیرامون محور حافظیه و زندیه بود؛ شهردار شیراز معتقد است که تا امروز به طور کلی مشکل حادی در امر ترافیک محدوده زندیه به نظر نمی‌رسد اما در پیک گردشگری و ازدحام مسافران مانند تعطیلات نوروزی، شاهد این ترافیک هستیم؛ اما این مساله در همه جای ایران و دنیا وجود دارد و نمی‌توان اقدامات شهری را تنها برای این ۲ هفته تنظیم کرد، چرا که هزینه بالایی دارد.
محمد حسن اسدی اضافه کرد: با این حال باید مساله ترافیک، تامین پارکینگ و بویژه حمل ونقل عمومی مانند اتوبوس، مترو و تراموا مد نظر قرار گیرد و از این نظر ما باید سعی کنیم کمترین خودروهای شخصی وارد بافت مرکزی و محور زندیه کنیم.
او به طور خاص درباره محور زندیه گفت: یکی از الزاماتی که در ثبت‌های ملی و جهانی وجود دارد این است که اختلال و مشکلی برای مردم و کسبه به وجود نیاید و ما نیز این مساله را در محور زندیه مورد توجه قرار می‌دهیم.
مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی فارس نیز با اذعان به اینکه شهر شیراز بیشتر نقاط شیراز با مساله کمبود پارکینگ مواجه و نقاط مختلف شهر مبتلا به ترافیک است، این مساله را در محور زندیه که به سبب وجود ارگ کریمخان، مسجد، حمام و بازار وکیل، دیگر میراث و بافت تاریخی شیراز از پرترددترین نقاط شیراز در پیک گردشگری پذیری است، از منظری دیگر مورد توجه قرار داد.
ثابت اقلیدی به ایرنا گفت: با توجه مصوبه سفر دوم رئیس جمهور و ثبت جهانی محور زندیه یکی از اولویت‌های میراث فرهنگی است و هنگامی که یک اثر ثبت جهانی شود، ملاحظات و استانداردها متفاوتی خواهد داشت، باید همسان با تغییراتی که در مسیر ثبت جهانی محور زندیه انجام می‌شود، پیش بینی‌های زیرساختی نیز وجود داشته باشد تا در آینده با مانعی روبرو نشویم و به مشکل برنخوریم.
یکی دیگر از ضعف‌های زیرساختی که بویژه در روزهای نخستینِ تعطیلات نوروزی نمود یافت، ترافیک سنگین در محور منتهی به مجموعه جهانی تخت جمشید و کمبود پارکینگ در این مجموعه بود.
این مساله بویژه از ۲۸ اسفند ۱۴۰۲تا دوم فروردین ۱۴۰۳تداوم یافت و سپس به طور موقت تا اندازه‌ای چاره شد؛ مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی فارس در این ارتباط گفت: تخت جمشید یک پارکینگ دائمی دارد و یک پارکینگ مکمل (پارکینگ پردیس) دارد که در ایام پیک سفر مانند نوروز به پارکینگ اصلی ملحق می‌شود؛ تعطیلات نوروزی امسال به قدری با تراکم جمعیت گردشگران روبرو شدیم که شاهد سرریز این ۲ پارکینگ بودیم و منجر به ترافیک سنگین در محور ورودی این مجموعه شد.
ثابت اقلیدی افزود: با این حال با همکاری شهرداری مرودشت به سرعت ۲ پارکینگ موقت بیس ریزی و آماده سازی شد و از روز سوم فروردین به بعد شاهد ترافیک سنگین نبودیم.
او در این ارتباط اظهار کرد: تخت جمشید به عنوان یک اثر فاخر ثبت جهانی کشور، برند فرهنگی گردشگری ایران است و تشکیل دهنده ورودی گردشگری خارجی ما است اما عملا زیرساختهای آن آنگونه که باید و شاید متناسب با این سایت نیست.
ثابت اقلیدی ادامه داد: باید طرح جامعی را برای توسعه زیرساختهای مرتبط با مجموعه جهانی تخت جمشید داشته باشیم تا متناسب با آن، زیر ساخت‌هایی مانند پارکینگ و مسیرهای دسترسی جانمایی و یک کار حرفه‌ای انجام شود.
مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی گفت: تدوین این طرح جامع در دستور کار است.
یکی دیگر از ضعف‌هایی که نمی‌توان بر آن چشم پوشید، توزیع نامتوان گردشگران در شهرستان‌های مختلف فارس است، طوریکه که شیراز، مرودشت، پاسارگاد میزبان حجم بالای مسافران را پذیرا هستند اما دیگر شهرستان‌های استان سهمی اندک از گردشگری دارند.
فارس استان پهناوری با ۳۷ شهرستان است که گنجینه ارزشمندی از بیش از سه هزار اثر ثبت ملی دارد اما بسیاری از جاذبه‌های آن کمتر مورد توجه قرار گرفته‌اند. غیر از معرفی ناکافی این اماکن، ایجاد زیرساختهای گردشگری و تعریف رویدادها و ایجاد جاذبه‌های مضاعف در جوار این میراث باید بیشتر مورد توجه قرار گیرد.
این نکته مورد توجه متولیان امر نیز قرار گرفته است، چنانکه مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی فارس گفت: هر گوشه استان هم از مناظر طبیعی بی بدیل برخوردار است و هم از آثار تاریخی که از نیاکان ما به یادگار مانده، هم بافت های تاریخی ارزشمندی دارد و هم از کاروانسراها و چهارطاقی‌هایی دیدنی برخوردار است که باید به آنها پرداخته شود.
ثابت اقلیدی گفت: اکنون نظام مسائل میراث فرهنگی فارس در حال احصا وجمع‌آوری است تا براساس آن برنامه‌های آتی شکل گیرد.
گردشگر پذیری فارس بویژه در ایام پیک مسافرت مانند تعطیلات نوروزی فرصتی بی‌بدیل برای رونق اقتصاد این استان است، فرصتی که با تقویت زیرساخت‌ها و البته تلاش برای توزیع متوازن گردشگر در تمام نقاط استان می‌تواند بیش از اکنون شکوفا شود.