به گزارش خبرنگار موسیقی ایرنا، آیین اختتامیه دومین جشنواره سحری‌خوانی و مناجات‌خوانی ایرانیان با عنوان «ماهور» دوشنبه شب ۲۰ فروردین ماه با حضور امیرحسین سمیعی مدیرکل دفتر موسیقی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، محمد اله‌یاری مدیرعامل بنیاد فرهنگی هنری رودکی، مهرداد باقری رئیس سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران، حجت‌الاسلام مجید باباخانی رئیس سازمان هیئات و تشکل های دینی تبلیغات اسلامی، میلاد عرفان پور شاعر و مدیر مرکز آفرینش‌های ادبی حوزه هنری، سیدمحسن حسینی خواننده و دبیر جشنواره، متین رضوانی‌پور خواننده و پژوهشگر موسیقی و مرتضی امیری اسفندقه شاعر در تالار رودکی برگزار شد.
در ابتدای برنامه پس از قرائت آیاتی از کلام الله مجید، ضمن پخش یک نماهنگ با موضوع سحری‌خوانی و صلوات خاصه امام رضا (ع) قرائت شد.
معرفی آیین‌های ماه رمضان
سپس متین رضوانی‌پور خواننده و پژوهشگر موسیقی درباره سحری‌خوانی و مناجات‌خوانی مطالبی را عنوان کرد و اظهارداشت: ماه مبارک رمضان دومین ماه قمری، ماه نزول قرآن و دربردارنده شب‌های قدر است، ماه رمضان، ماهی است که گرفتن روزه برای مسلمانان واجب است.
وی درباره آیین‌های ماه مبارک رمضان گفت: آیین‌هایی در این ماه همراه با موسیقی، الحان و نغماتی اجرا می‌شود که بیشتر آنها از موسیقی‌های آوازی بهره گرفته می‌شود.
رضوانی‌پور افزود: «نقاره زنی» نخستین آیین برای رویت هلال ماه، «چاوش خوانی» برای اطلاع رسانی آغاز و پایان ماه مبارک رمضان، «دُم دُم سحری»، «گره گشو یا گره گشای» (در بوشهر)، «صلوات‌خوانی»، «مولودی خوانی برای امام حسن(ع)»، «منقبت خوانی برای امام علی (ع)»، «مناجات‌خوانی»، «سحری‌خوانی»، «اذان»، «تلاوت قرآن»، «ربنا» و «دعای افطار(دعای سفره)» از آیین‌های ماه رمضان هستند که در شهرهای مختلف کشور، ویژگی‌های مخصوص به خود را دارند.
وی همچنین ضمن توضیحاتی درباره هر یک از آیین‌های ماه مبارک رمضان و اجرای آنها در دستگاه‌های مختلف موسیقی، نمونه‌های صوتی آنها را برای مخاطبان ارائه و پخش کرد.
این پژوهشگر موسیقی بیان کرد: از زمانی که اسلام وارد ایران شد، الحان و نغمات ماه مبارک رمضان براساس آموزه‌های کاملا ایرانی اجرا می‌شد که از حدود ۶۰ سال گذشته، الحان عربی در موسیقی مربوط به ماه رمضان حضور پیدا کردند که امیدواریم باز هم شاهد اجراهای نغمات ایرانی در حوزه موسیقی ماه مبارک رمضان به صورت کامل باشیم و از آنها نهایت بهره‌مندی را ببریم.
پخش نماهنگی از روند برگزاری دومین جشنواره «ماهور»، شعرخوانی میلاد عرفان پور، اجرای آواز توسط محمدهاشم احمدوند با همراهی نوازندگی سه‌تار امیر متولی، پخش نماهنگ‌هایی به مناسبت بهار طبیعت، ماه مبارک رمضان با نقش‌آفرینی زنده یاد پروانه معصومی و برگزاری نخستین دوره جشنواره «ماهور» از دیگر بخش‌های این آیین بود.
مناجات خوانی به پیش از اسلام در ایران برمی‌گردد
حجت‌الاسلام مجید باباخانی رئیس سازمان هیئات و تشکل‌های دینی تبلیغات اسلامی نیز در این آیین گفت: موضوع سحری‌خوانی و مناجات خوانی به پیش از اسلام در ایران برمی‌گردد و سنتی بوده که ایرانی‌ها به آن دلبسته بودند، مناجات و یاد خدا هنگام سحر، طلوع و دیدن خورشید یکی از سنت‌هایی بود که بعد از ظهور اسلام و نوع توجه به سحر و پاسداشت سحری، جلوه و ظهور دیگری پیدا کرد.
وی گفت: مناجات، منقبت و دعاخوانی، اجزای مهم سحری‌خوانی ماست و از ویژگی‌های خاصی همچون شعر و صدای خاصی برخودار است و اساتید فقید؛ محمدعلی کریمخانی، محمدرضا شجریان و سید قاسم موسوی قهار، این سنت اصیل را در جان آحاد و اقشار مختلف مردم ماندگار کردند.
باباخانی افزود: درباره موضوع سحری خوانی در گذشته تهران و سنت‌های آن آثاری نگاشته شده است اما تنوع بومی، هویتی و قومیتی در استان‌های مختلف، رنگ و بوی متفاوتی را به بحث مناجات خوانی و سحری خوانی داده است که لازم است بیش از گذشته به آن پرداخته شود و بتوانیم با بهترین شیوه آن را به نسل بعد منتقل کنیم. بسیاری از بزرگان به عنوان تاریخ شفاهی این سنت اکنون از میان ما رفتند و امروز با توجه به فرصتی که در دست ماست باید به بهترین شکل ممکن از آن بهره برد.
اعلام آمادگی برای حفظ سنت مناجات‌خوانی
رئیس سازمان هیئات و تشکل های دینی تبلیغات اسلامی کشور بیان کرد: این نهاد با توجه به ارتباط با هیات‌های مختلف در سطح کشور آمادگی دارد تا سنت‌های سحری خوانی و مناجات‌خوانی در استان‌ها و قومیت‌های مختلف را شناسایی کند و در ماندگار شدن این سنت ارزشمند قدمی بردارد.
وی اظهار داشت: جا دارد که گلایه‌ای داشته باشیم؛ موضوع مناجات خوانی در برنامه‌های رسانه ملی افت پیدا کرده است و از آن قوتی که در گذشته وجود داشته، فاصله گرفته است، در صورتی که با توجه به ظرفیت مناجات‌خوانی به خصوص در ماه مبارک رمضان، بیش از آنچه که امروز هست می‌توان به آن پرداخت که امیدواریم این خلاء هم برطرف شود، برگزاری چنین جشنواره‌هایی را برای احیای سنت‌های مناجات‌خوانی و سحری‌خوانی باید پاسداشت و امیدواریم چنین رویدادی در کل استان‌های کشور با قومیت‌های و سنت‌های مختلف ادامه پیدا کند و بتوانیم از همه ظرفیت‌های ملی بهره ببریم.
تجلیل از هادی آرزم؛ هنرمند پیشکسوت موسیقی آیینی
در این بخش، پس از پخش نماهنگی با معرفی هادی آرزم مدرس، نوازنده و آهنگساز، با اهدای لوح و تندیس دومین جشنواره سحری‌خوانی و مناجات‌خوانی ایرانیان، از او به پاس بیش از سه دهه فعالیت در حوزه موسیقی آیینی تجلیل شد.
هادی آرزم نیز در این آیین ضمن قدردانی از دستندرکاران برگزاری این آیین گفت: حضور در این مراسم برای من «هذا من فضل ربی» است و این از لطف پروردگار است که بنده کم‌لیاقت بتوانم در این عرصه گامی برای حیثیت و آبروی نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران بردارم و از همه عزیزان تشکر می‌کنم.
پس از برگزاری این بخش مرتضی امیر اسفندقه شاعر، به شعرخوانی پرداخت.
در پایان این آیین، ارکستر ۲۵ نفره گروه موسیقی «چامه» به آهنگسازی میلاد آقایی، رهبری محمدرضا میرصیافی و خوانندگی سیدمحسن حسینی قطعاتی از جمله قطعه موسیقی شعر نظامی گنجوی با عنوان «قاف عشق» را اجرا کردند.
سید امیرعباس ستایشگر مدیرعامل انجمن موسیقی ایران، مشاور ارشد و معاون آفرینش‌های فرهنگی هنری بنیاد رودکی، سیدعباس سجادی مدیر موسیقی سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران، احمد رمضی سرپرست مرکز موسیقی حوزه هنری علی انسانی شاعر آیینی و مداح پیشکسوت اهل بیت (ع)، هادی آرزم نوازنده و رهبر ارکستر، جمال الدین منبری، حسام الدین سراج، حسین علیشاپور، حمید خزاعی، مجید اخشابی خواننده، رضا مهدوی مدرس و پژوهشگر موسیقی از دیگر میهمانان و حاضران در این آیین بودند.
دومین دوره جشنواره سحری‌خوانی و مناجات‌خوانی ایرانیان با عنوان «ماهور» به مناسبت ماه مبارک رمضان به دبیری سیدمحسن حسینی، ۱۸ تا ۲۰ فروردین ماه با برنامه‌هایی همچون شعرخوانی مناجات، نشست‌های تخصصی نقد و بررسی، اجرای ساز و آواز و مناجات‌خوانی با همکاری بنیاد رودکی، انجمن موسیقی ایران، معاونت امور هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران و حوزه هنری برگزار شد.
نخستین دوره این جشنواره سال گذشته به همت سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران و مشارکت انجمن موسیقی ایران در قالب فراخوان و مسابقه با هدف آشنایی و تقویت بخشی مناجات‌خوانی در موسیقی مذهبی و آیینی در سه حوزه سحرخوانی، مناجات‌خوانی و نیایش در آیینه اقوام برگزار شد.