به گزارش خبرنگار ایرنا استاندار اردبیل به تازگی خبری اعلام کرده که مرکز پرتودهی گاما با مرکزیت استان اردبیل و با پوشش شمالغرب کشور در ماه های آینده راه اندازی خواهد شد و از فناوری هسته ای برای رفع مشکل نگهداری محصولات کشاورزی استان و کمک به افزایش صادرات آن استفاده خواهد شد.
سیدحامد عاملی طی اظهاراتی به ناسبت روز ملی فناوری هسته ای با اشاره به تصمیم‌گیری در سال گذشته برای بهره‌مندی استان اردبیل از برکات فناوری هسته‌ای، گفته است: با توجه به تولید بیش از چهار میلیون تن محصول کشاورزی و جایگاه ویژه استان در بخش کشاورزی و امنیت غذایی کشور، به‌کارگیری فناوری هسته‌ای در این بخش در دستور کار قرار گرفت.
به گفته استاندار اردبیل استفاده از پرتودهی گاما، یکی از مشکلات دیرین مردم و کشاورزان استان در نگهداری محصولات کشاورزی را رفع و از هدررفت محصولات و زیان اقتصادی به کشاورزان جلوگیری خواهد کرد و صادرات محصولات کشاورزی به بازارهایی که گواهینامه پرتودهی برای محصولات را الزامی کرده اند، امکان‌پذیر خواهد شد.
او این را هم پیش بینی کرده که فناوری هسته‌ای می‌تواند در ایجاد ارزش افزوده و تولید ثروت برای کشور نقش مهمی ایفا کند و از این رو در فازهای بعدی، راه‌اندازی مرکز تحقیقات و همچنین ایجاد شهرک پرتودهی با سرمایه‌گذاری بخش خصوصی، جزو برنامه‌های آینده استان اردبیل با حمایت‌های سازمان انرژی اتمی کشور در دستور کار خواهد بود.
حال که ایران اسلامی با همت دانشمندان و جوانان تحصیل‌کرده خود صاحب فناوری صلح آمیز هسته ای است و به گفته مسئولان، جزو معدود کشورهای دارای فناوری بومی در این حوزه هستیم، باید نگاهی به سیمای بخش کشاورزی استان داشته باشیم تا نقش پرتودهی گاما را در آن، بهتر متوجه شویم.
نگاهی به تولیدات و صادرات کشاورزی استان اردبیل
استان اردبیل با ۱۸ هزار کیلومتر مربع وسعت یعنی کمتر از یک درصد مساحت ایران، ۸۱۷ هزار هکتار اراضی کشاورزی دارد و با تولید سالانه ۴.۵ میلیون تن انواع محصول، چهار درصد تولیدات کشاورزی کشور را به خود اختصاص داده است.
۷۵۰ هزار هکتار از اراضی استان اردبیل کشت می‌شود و ۲۷۰ هزار هکتار آن اراضی آبی و ۴۸۰ هزار هکتار دیم است و حدود ۴۰۰ هزار تن گندم، ۸۵۰ هزار تن سیب زمینی و ۴۵۰ هزار تن محصولات باغی از تولیدات بخش کشاورزی استان است و گندم با حدود ۲۹۰ تا ۳۰۵ هزار هکتار و جو با ۹۰ تا ۱۲۰ هزار هکتار، بیشترین سطح کشت را دارند.
در خصوص صادرات کشاورزی از استان مرزی اردبیل طبق اعلام سازمان جهاد کشاورزی استان طی سال گذشته ۲۱ هزار تن انواع محصول در مجتمع‌ها و واحدهای گلخانه‌ای این استان تولید و حدود ۹۰ درصد آن به کشورهای حاشیه خلیج فارس، عراق و روسیه صادر شده است.
نگرانی دیرین بهره‌برداران کشاورزی استان اردبیل
سال‌هاست که روی دست ماندن برخی محصولات از جمله سیب زمینی، موجب خسران بهره برداران بخش کشاورزی استان اردبیل می شود و دی ماه ۱۴۰۲ بود که معاونت امور زراعت سازمان جهاد کشاورزی استان اردبیل اعلام کرد: بیش از ۴۵۰ هزار تن محصول سیب زمینی تولید شده در این استان به علت نبود بازار و مشتری داخلی و خارجی روی دست کشاورزان مانده است.
نزدیک چهار ماه از برداشت محصول سپری شده بود اما بالغ بر ۴۵۰ هزار تن سیب زمینی مازاد استان آماده انتقال به بازار و صادرات بود و با توجه به زمان محدود و فسادپذیری محصول، فرصت کمی برای فروش این میزان از محصول در بازارهای خارجی و داخلی وجود داشت.
نگرانی سیب زمینی کاران روز به روز تشدید می‌شد و صدیف بدری نماینده مردم اردبیل، نیر، نمین و سرعین و عضو کمیسیون عمران مجلس شورای اسلامی با اشاره به اینکه این مشکل سال قبل نیز باعث خسران کشاورزان شده بود، رفع موانع صادرات سیب زمینی را خواستار شد.
حال با این شرایط که در استان هست، نوید بهره برداری از مرکز پرتودهی گاما در ماه‌های آینده در استان اردبیل از سوی استاندار، چشم روشنی بزرگی برای بخش کشاورزی و فعالان و بهره برداریان آن به شمار می آید.
پرتودهی گاما چیست؟
کانون مهندسین فارغ التحصیل دانشکده فنی دانشگاه تهران طی پژوهشی اعلام کرده است که پرتو دهی مواد غذایی با دوزهای به نسبت پایین، سبب کشته یا عقیم شدن مراحل تکاملی آفات معمولی غلات و تخم‌های واقع در داخل دانه می‌گردد.
میوه های خشک ، سبزیجات و خشکبار، همیشه در معرض حمله حشرات هستند و بعضی از این محصولات به ویژه میوه‌ها نمی‌توانند به غیر از پرتو دهی به وسیله روش‌های شیمیایی یا عوامل فیزیکی ضدعفونی شوند.
طبق یافته‌های مهندسان دانشکده فنی دانشگاه تهران، تابش پرتو می‌تواند حشرات ، انگل‌ها و عوامل بیماری زا را نابود کند و مدت زمان نگهداری مواد غذایی مثل مرغ، ماهی و میوه‌های تازه را افزایش دهد و این روش موجب می‌شود تا از ضد عفونی کننده‌ها که نه تنها سمی اند، بلکه در دراز مدت سبب بروز سرطان می‌شود، استفاده نشود.
از مزایای استفاده از پرتودهی در صنایع غذایی می‌توان به کاهش آلودگی‌های میکروبی، قارچی و انگلی انواع محصولات غذایی، حفظ بهتر مواد و ارزش تغذیه‌ای و کیفیت حسی مواد غذایی، تثبیت کیفیت مواد غذایی به مدت طولانی، جلوگیری از ضایعات و هدررفت درصد زیادی از محصولات غذایی همچنین عدم آلودگی محصول و محیط زیست اشاره کرد و نخستین شهرک فناوری‌های پرتوی کشور در زمینی به مساحت ۵۰ هکتار در شهرستان بناب احداث شده است.
ظرفیت اشتغالزایی پرتودهی گاما
در حال حاضر فقط درباره نتایج مثبت حاصل از پرتودهی گاما در بخش کشاورزی استان اردبیل سخن به میان می‌آوریم در حالی که بدون شک، از این صنعت نوپا و سایر دستاوردهای صنعت هسته ای ایران می‌توان در بخش‌های دیگر نیز استفاده کرد.
اکنون تنها در بخش کشاورزی باید اشاره کرد که اردبیل رتبه نخست کشور در توسعه شهرک‌های گلخانه‌ای را دارد و با توسعه و بهره‌برداری از ۶۰ هکتار گلخانه در سال گذشته بستر اشتغال مستقیم بیش از ۵۰۰ نفر فراهم شده است.
یک هزار و ۷۰۰ نفر در واحدهای گلخانه‌ای استان مشغول به کار هستند و ۱۷۶ هکتار از ۷۵۰ هکتار گلخانه واگذار شده به سرمایه‌گذاران در استان به مرحله تولید محصول رسیده است. امروز این امیدواری در استان ایجاد شده است که با تحقق خبر مسرت بخش استاندار اردبیل مبنی بر راه اندازی مرکز پرتودهی گاما در این استان در ماه های آینده، زمینه اشتغالزایی بیشتر هم در مرکز یاد شده و هم در بخش وسیع کشاورزی و گلخانه ای استان رقم خواهد خورد.
برگ افتخاری از صنعت صلح آمیز هسته ای ایران
از سوی دیگر، کاربردی شدن پرتو گاما در موارد یاد شده نشان از ثمر دادن روز افزون صنعت صلح آمیز هسته ای در کشور و بالندگی هر چه بیشتر دانشمندان و محققان متعصب میهن در این حوزه از علم روز دارد که بسی مایه مباهات هر ایرانی است و امیدواریم روز به روز کاربردی شدن بیشتر صنعت هسته ای در اقتصاد، تولید و رفاه عامه را شاهد باشیم.
سید حامد عاملی استاندار اردبیل از سال گذشته راهبرد "نکمیل زنجیره توسعه استان اردبیل" را در دستور کار قرار داده و به دستگاه های اجرایی و اداری استان ابلاغ کرده است تا با هم افزایی و همکاری دلسوزانه در این مسیر، موانع پیشرفت و ترقی استان را برداشته و آینده ای روشن را برای آن رقم بزنند.
در سالی که به نام و شعار "جهش تولید با مشارکت مردم" مزین شده است، همراهی مسئولان و مردم در راستا تحقق راهبرد و سیاست کلان استاندار، بر دوش همگان سنگینی می‌کند و امیدواریم با احساس مسئولیت مردم، جوانان خلاق و دارای ایده و طرح، اندیشمندان حوزه دانش بنیان، سرمایه گذاران و مدیران، میهن عزیز ما هر روز بهتر از دیروز در مسیر ترقی و تعالی گاتم های محکم‌تری بردارد.