به گزارش ایرنا، شرایط منابع آبی در مازندران که طی سه سال اخیر وضعیت نامطلوبی داشت هرچند که امسال در برخی شاخص‌ها بهتر از پارسال شده، اما هنوز مطلوب نیست و طبق بررسی‌ها و آمارها خشکسالی و تنش آبی حدود ۳۲ هزار هکتار از کشتزارهای مازندران را تهدید می‌کند. حتی گفته می‌شود که سه هزار هکتار از کشتزارهای ۲۵ روستا در دشت تجن امسال مناطق ممنوعه کشت هستند و امکان تامین آب آن‌ها وجود ندارد.
مسئولان مرتبط با بخش آب و کشاورزی مازندران شامگاه شنبه -یکم اردیبهشت- در سالن شهید رجایی استانداری مازندران در جلسه‌ای با حضور استاندار مازندران و عالیه زمانی کیاسری نماینده منتخب مردم ساری و میاندورود در مجلس دوازدهم مسائل مرتبط با تأمین آب در استان و به ویژه دشت تجن طی سال جاری را بررسی کردند.
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای مازندران در این جلسه با ابراز نگرانی از کاهش آورد رودخانه‌های استان در سال آبی جاری اظهار کرد: یکی از نگرانی‌های ما کاهش آورد رودخانه‌های استان است. در حوضه هراز پارسال در این زمان ۱۶ متر مکعب بر ثانیه آورد داشتیم که امسال به ۱۳ متر مکعب رسیده است.
حیدر داوودیان افزود: آورد رودخانه‌های استان از ابتدای سال آبی جاری -یکم مهر ۱۴۰۲- تا کنون در مجموع یک‌هزار و ۱۶۷ میلیون متر مکعب بود که نسبت به سال گذشته ۳۸ درصد افزایش را نشان می‌دهد، اما در مقایسه با دوره بلندمدت ۶ درصد کاهش دارد.
وی خاطرنشان کرد: در بخش آب‌های زیرزمینی هم متاسفانه افت تراز را شاهد هستیم. وضعیت منابع آب زیرزمینی استان نسبت به فروردین سال گذشته و شرایط نرمال به ترتیب ۳۸.۰۹ و ۱۹۱.۹۴ میلیون متر مکعب کاهش یافت.
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای مازندران اظهار کرد: ممنوعیت از انجام کشت دوم یکی از درخواست‌های جدی ما برای جلوگیری از افزایش افت آب‌های زیرزمینی است. برداشت آب از چاه‌ها برای انجام کشت دوم در حال آسیب زدن به سفره‌های زیرزمینی است و باید کشت دوم با استفاده از آب‌های زیرزمینی در استان متوقف شود.
داوودیان از کاهش چشمگیر سطح پوشش برفی در ارتفاعات استان نیز به عنوان یکی از چالش‌های جدی منابع آبی مازندران در سال‌های اخیر یاد کرد و گفت: سطح پوشش برفی استان در پایان فروردین ۱۳۹۸ حدود ۸ هزار و ۷۲۰ کیلومتر بود. اما امسال در همین روز به یک‌هزار و ۳۹۸ کیلومتر مربع رسیده است. این کاهش برای ما نگران‌کننده است. زیرا برف در ارتفاعات ذخیره استراتژیک منابع آبی برای تابستان است.
وی اظهار کرد: البته آب‌بندان‌های استان خوشبختانه وضعیت مطلوبی دارند و حدود ۹۸ درصد این مخازن پر شده است. با این حال در برخی نقاط استان با چالش مواجه خواهیم بود. طبق بررسی‌ها در شبکه هراز ۱۸ هزار و ۳۰۰ هکتار تحت تنش داریم و در شبکه تجن نیز ۹ هزار و ۵۲۰ هکتار تنش آبی پیش‌بینی می‌شود.
داوودیان افزود: با وجود شرایط مساعد ذخیره آب در سدها و آب‌بندان‌های استان، پیش‌بینی می‌شود که امسال حدود ۴۱۰ میلیون متر مکعب در کل استان کمبود آب کشاورزی داشته باشیم که معادل آب مورد نیاز ۳۲ هزار و ۷۸۰ هزار هکتار از کشتزارهای مازندران است. یعنی در ۳۲ هزار هکتار از کشتزارهای استان برا یتاأمین آب کشاورزی با چالش مواجهیم که در سه هزار هکتار از این مساحت امکان ارائه آب وجود ندارد.
وی خاطرنشان کرد: امسال طبق برنامه‌ریزی‌ها و محاسبات ما امکان آبیاری سه هزار هکتار از کشتزارهای استان در دشت تجن وجود ندارد. به جز این سه هزار هکتار در همه نقاط استان برای نوبت‌بندی توزیع آب برنامه‌ریزی شده است. برای دشت تجن چند برنامه احتمالی در نظر گرفتیم که بسته به شرایط برای اجرای این برنامه‌ها و نوبت‌بندی آب تصمیم گرفته می‌شود.
بارندگی؛ کاهش نسبت به بلندمدت، افزایش نسبت به پارسال
معاون اداره کل هواشناسی مازندران نیز در این جلسه از کاهش هفت درصدی بارندگی مازندران در سال آبی جاری نسبت به میانگین بلندمدت خبر داد و اظهار کرد: از اول مهر تا دیروز ۴۱۸ میلیمتر بارندگی داشتیم که نسبت میانگین بلندمدت هفت درصد کاهش و نسبت به پارسال ۴۵ درصد افزایش را نشان می‌دهد.
احمد اسدی افزود: در بیشتر استان‌ها بارش کاهشی بود و در ۶ استان بارش بیشتر از نرمال ثبت شد. در مازندران هم ۷.۳ درصد نسبت به بلندمدت کاهش بارندگی داشتیم.
وی اظهار کرد: در هشت شهرستان تنکابن، آمل، سوادکوه، شمالی، سیمرغ، جویبار، ساری و گلوگاه میزان بارندگی‌ها افزایش یافت و در سایر شهرستان‌ها شاهد کاهش آمارها نسبت به دوره درازمدت هستیم.
معاون اداره کل هواشناسی مازندران با بیان این‌که میانگین دمای استان نسبت به دوره بلندمدت در سال آبی جاری ۲.۵ درجه بیشتر شد، گفت: این افزایش دما افزایش تبخیر و مصرف آب را به دنبال دارد. پیش‌بینی می‌شود تا نیمه تیر امسال که فصل کاشت و داشت است نیز میانگین دمای هوای استان یک درجه بیشتر از نرمال باشد.
ضرورت اصلاح الگوی محاسبه میانگین بارندگی‌ها
معاون هماهنگی امور عمرانی استانداری مازندران در این جلسه با انتقاد از روند ارائه داده‌ها و میانگین‌گیری اطلاعات مرتبط با بارندگی‌ها در مازندران تصریح کرد: مدل‌های ارائه داده‌های مرتبط با بارندگی در مازندران که مبنای تصمیم‌گیری برای مدیریت منابع آب و فعالیت‌های کشاورزی هستند در مازندران باید اصلاح شوند. میزان بارش باید در طول زمان نرمال باشد.
احمد توکلی بر ضرورت ذخیره آب‌های سطحی در مازندران تاکید کرد و افزود: سدسازی یکی از نیازهای مازندران است. اما به دلیل برخی مخالفت‌ها سدسازی در این استان که نیاز جدی به ذخیره آب در حوزه کشاورزی و آشامیدن دارد اجازه اجرای طرح‌ها را نمی‌دهد.
وی افزود: وزارت نیرو باید نگرش‌ها و سیاست‌هایش در زمینه سدسازی نسبت به مازندران را تغییر دهد. ما باید در حال حاضر سه برابر ذخیره فعلی آب داشته باشیم. اما اجرا نشدن طرح‌های مرتبط با ذخیره آب‌های سطحی بخش زیادی از آب‌های سطحی استان هدر می‌رود.
بهبود شاخص‌های آبی منطقه‌ای است
سرپرست سازمان جهاد کشاورزی مازندران هم در این نشست با بیان این‌که بهتر بودن وضعیت نسبت به سال گذشته به معنای عادی شدن شرایط آبی استان نیست، گفت: پارسال بدترین سال آبی مازندران در ۵۰ سال گذشته بود. اگر در سال جاری کمی وضعیت بهتر شده به این معنا نیست که امسال مشکلی نداریم.
بابک مؤمنی افزود: بهبود شاخص‌های آبی در مازندران امسال منطقه‌ای است و شامل همه نقاط استان نمی‌شود. از نگاه کارشناسی در حوضه تجن امسال هم شاید نتوانیم از منابع آبی سد شهید رجایی به منطقه‌ای مانند گهرباران یا زمین‌های کشاورزی شهرستان جویبار را پشتیبانی کنیم.
وی خاطرنشان کرد: در حوضه شهرستان میاندورود سال گذشته در حدود ۳ هزار و ۵۰۰ هکتار از کشتزارها کشت عادی نشد. امسال هم اگر چالش آبی داشته باشیم اثرات اجتماعی خواهد داشت.
سرپرست سازمان جهاد کشاورزی مازندران خاطرنشان کرد: باید حساب مناطق بالادست را از مناطق پایین‌دست جدا کنیم. نزدیک به ۱۰ سال است که وضعیت نزولات جوی در بالادست نگران‌کننده است. آب جاری شده در جلگه نباید ما را فریب دهد.
مؤمنی گفت: پارسال ۷۵ درصد نزولات جوی ما در جلگه اتفاق افتاد. ضمن این‌که آورد رودخانه‌های ما کماکان نگران‌کننده است و اگر این روند ادامه داشته باشد نمی‌توانیم آب مورد نیاز بخشی از کشتزارها را تامین کنیم.
وی با بیان این‌که بازچرخانی یکی از راه‌های کمک به تأمین آب کشاورزی در استان است، تصریح کرد: ما برای بازچرخانی به کمربند پمپاژ در استان نیاز داریم تا پیش از ورود آب کشتزارها به دریا حداکثر بهره را ببریم.
به گزارش ایرنا، کشاورزان مازندران طی سه سال اخیر نبردی جدی با خشکسالی و کم‌آبی داشتند و برای سال ۱۴۰۳ نیز با توجه به کاهش بارش برف در ارتفاعات مازندران طی نیمه دوم سال ۱۴۰۲ این نگرانی وجود داشت که برای چهارمین سال پیاپی هم خشکسالی گریبان کشاورزی این استان را بگیرد. آمارهای مرتبط با منابع آبی استان تا روزهای پایانی فروردین سال ۱۴۰۳ نشان می‌دهد که هر چند امسال کشاورزان استان برای تأمین آب مورد نیاز کشتزارهای‌شان وضعیت بهتری نسبت به سه سال گذشته خواهند داشت، اما در برخی نقاط همچنان تنش آبی قابل مشاهده است و باید اقدامات لازم برای عبور از خشکسالی همچنان انجام شود.
نقش مازندران در تأمین محصولات کشاورزی مورد نیاز کشور برجسته و پراهمیت است و به همین دلیل نیز تامین آب کشاورزی برای این استان به طور مستقیم با امنیت غذایی جامعه در ارتباط است.
این استان با داشتن ۴۶۰ هزار هکتار زمین‌های زراعی و باغی سالانه ۷۲ نوع محصول کشاورزی را تولید می‌کند. تولید حدود یک میلیون تن برنج، ۲ میلیون و ۵۰۰ هزار تن مرکبات و انواع محصولات باغی در مازندران سبب شده که این استان به عنوان قطب تولید محصولات باغی و کشاورزی کشور همواره مورد توجه باشد.