گنبدکاووس- ایرنا- پارک ملی گلستان به عنوان یکی از ذخیره‌گاه‌های زیست کره با معضلی به نام زباله در حاشیه جاده میان‌گذر درگیر است که برنامه‌های پاکسازی مناسبتی مانند امروز یکشنبه (روز زمین پاک) با همراهی مردم فقط مرهمی موقت برای آن محسوب می‌شود و ساماندهی اصولی این پارک همراهی مسوولان محلی و استانی را می‌طلبد.

به گزارش ایرنا، پارک ملی گلستان در سال ۱۳۳۶ شمسی با نام «آلمه و ایشکی» مورد حفاظت قرار گرفت و نخستین پارک ایران است که سال ۱۳۵۴ در فهرست میراث جهانی یونسکو به عنوان یکی از ۵۰ ذخیره‌گاه محیط زیستی کره زمین به ثبت رسید.

این ذخیره‌گاه زیست کره به دلیل موقعیت جغرافیایی، توپوگرافی و البته رویشگاهی شامل طیف وسیعی از زیستگاه‌ها و اکوسیستم‌هاست و رویشگاه‌های تپه ماهوری با عناصر شاخص ایرانی تورانی مانند درخت تاغ، گونه آهوی ایرانی و قوچ و میش، رویشگاه‌های هیرکانی با عناصری مانند درخت راش، گونه جانوری مرال و زیستگاه‌های کوهستانی با عناصری مانند درخت ارس و گونه‌های پلنگ ایرانی و کل و بز است.

آهو، پلنگ، تشی، خرس قهوه ایی، خرگوش، حشره خورها، راسو، روباه، روباه ترکمنی، رودک، سمور جنگلی، سیه گوش، شوکا، شنگ، قوچ و میش، کل و بز، گراز، گربه پالاس، گرگ، مرال، سمندر، قورباغه جنگلی، وزغ سبز، لاک پشت چهار چنگالی، مارمولک بی پا، مار آبی، مار قیطانی، گرزه مار و افعی قفقازی از جمله گونه‌های جانوری این پارک محسوب می‌شود.

در کنار تمام این جذابیت‌ها، گذر جاده ارتباطی استان گلستان به خراسان شمالی از دل پارک ملی گلستان از جمله مشکلات اصلی این ذخیره‌گاه زیست کره است چرا که این جاده در طولانی‌ترین و گودترین دره این منطقه کوهستانی احداث شده‌ که از روستای تنگراه در غرب پارک ملی آغاز و تا روستای دشت مماس با حد جنوبی پارک به سمت بجنورد امتداد می‌یابد.

آغاز جمع آوری زباله در پارک ملی گلستان

طبق اعلام مسوولان ۲۵ کیلومتر از این جاده در استان گلستان واقع است که همواره در مناسبت‌های مختلف از جمله امروز دوم اردیبهشت ماه (روز زمین پارک) برنامه پاکسازی آن از زباله با همراهی جمعی از علاقمندان طبیعت و جوامع محلی در کنار نیروهای شهرداری و دهیاری‌ها منطقه و محیط زیست آغاز شد.

سرپرست پارک ملی گلستان روز یکشنبه در گفت و گو با خبرنگار ایرنا برنامه امسال اداره کل حفاظت محیط زیست استان به مناسبت روز زمین پاک را اجرای برنامه پاکسازی جاده میان گذر این پارک از زباله اعلام کرد و گفت: با هماهنگی شهرداری صادق‌آباد و دهیاری تنگراه عملیات جمع آوری زباله از ابتدای تنگراه تا کیلومتر ۲۲ تونل گلزار آغاز شد.

وحید خیرآبادی با اشاره به اجرای بیش از ۲۰ مورد برنامه جمع آوری زباله از پارک ملی گلستان در چند سال اخیر، افزود: ۵۰ نفر از همکاران محیط زیست و انجمن‌های مردم نهاد در کنار دهیاری تنگراه و شهرداری صادق‌آباد در اجرای این برنامه یک روزه همکاری دارند و پیش بینی بر جمع آوری ۲ تا سه تن زباله است.

وی با اشاره به اینکه جمع آوری زباله در تفرجگاه‌ها و حاشیه روستای تنگراه بر عهده بخشداری و دهیاری و پسماند حاشیه جاده میان گذر بر عهده اداره کل راهداری و حمل و نقل جاده‌ای گلستان است، گفت: برای ساماندهی وضعیت زباله در پارک ملی گلستان نیازمند همراهی بیشتر این نهادها هستیم.

سرپرست پارک ملی گلستان ادامه داد: اداره کل راهداری و حمل و نقل جاده‌ای استان باید طبق قانون ایمنی راه، به صورت مستمر حریم جاده میان‌گذر این پارک را از پسماند و زباله پاکسازی کند اما با وجود چندین بار مکاتبه نسبت به اهمیت این جاده به دلیل تردد گردشگران و اتراق مسافران عبوری این کار انجام نشده است.

اجرای گاردریل در ۱۰ درصد طول جاده میان گذر پارک ملی گلستان

خیرآبادی افزود: در داخل پارک ملی گلستان به غیر از تفرجگاه‌ها که مدیریت زباله آن برقرار است، به دلیل نبود بازدید عمومی پسماندی وجود ندارد و مهمترین معضل زباله مربوط به حاشیه ۲ طرف جاده می‌شود.

وی بیان کرد: طبق قانون اداره کل راهداری گلستان موظف به نصب گاردریل در حاشیه جاده میان گذر پارک ملی گلستان است اما در طول ۲۰ سال گذشته فقط به ۱۰ درصد تعهد خود معادل ۲.۵ کیلومتر از ۲۵ کیلومتر حوزه این استان عمل کرده است.

سرپرست پارک ملی گلستان افزود: وقتی گاردریل در حاشیه جاده نصب و امکان توقف خودروها وجود نداشته باشد، از حضور پراکنده مردم جلوگیری می‌شود و آنان در چهار تفرجگاه موجود در پارک ملی گلستان اتراق می‌کنند و مدیریت پارک راحت‌تر امکان ارائه خدمات و جمع آوری روزانه زباله به مسافران را خواهد داشت.

خیرآبادی اظهارکرد: نصب گاردریل همچنین از بروز برخی حوادث مانند آتش سوزی در جنگل، حمله حیات وحش، تصادفات جاده‌ای جانوران حیات وحش با خودروهای عبوری جلوگیری می‌کند.

۲ دهه پیش هیات وزیران طرح تغییر مسیر جاده میان گذر را تصویب کرد

رییس کل دادگستری گلستان هم ۱۲ آبان ماه سال گذشته در بازدید از پارک ملی گلستان با هدف بررسی راهکارهای قضایی برای کمک به حفظ حیات وحش و طبیعت این ذخیره‌گاه زیست‌کره، از ورود دادستانی برای پیگیری تعهدات وزارت راه درباره پارک ملی گلستان خبر داد و گفت: ۲ دهه پیش هیات وزیران طرح تغییر مسیر جاده میان گذر این پارک را تصویب کرد و مجوزهای زیست محیطی آن نیز دریافت شد اما همچنان این طرح بلاتکلیف مانده است.

حیدر آسیابی اظهار کرد: بر اساس اعلام نظر کارشناسان محیط زیست تغییر مسیر جاده میان گذر این پارک برای حفظ حیات وحش منطقه و کاهش آتش سوزی‌ها ضروری است.

وی افزود: ایمن سازی مسیر میان گذر پارک ملی گلستان با نصب گاردریل برای جلوگیری از بیتوته مسافران در حاشیه جاده این پارک و هدایت به سمت تفرجگاه‌های مصوب از دیگر تعهدات وزارت راه محسوب می‌شود که دادگستری استان، از باب حقوق عامه به آن ورود کرده است.

به گزارش ایرنا، تاکنون بیش از هزار و ۳۶۰ گونه گیاهی، هزار و ۱۰۰ گونه حشره، ۱۵۰ گونه پرنده، ۶۹ گونه پستاندار، ۲۴ گونه خزنده و دوزیست و ۱۰ گونه ماهی در عرصه‌های جنگلی و مرتعی و منابع آبی این پارک شناسایی شده است.

پارک ملی گلستان بزرگ ترین و قدیمی ترین پارک ملی کشور با مساحت ۹۱ هزار و ۸۹۵ هکتار در حوزه سرزمینی شهرستان گالیکش در شرق استان گلستان واقع است و بخشی از آن در خراسان شمالی و استان سمنان قرار دارد.

این پارک دارای سه نوع آب و هوای متفاوت خشک، نیمه خشک و نیمه مرطوب است که همین ویژگی باعث شده دارای پوشش گیاهی متنوع از استپ خشک تا جنگل انبوه باشد.