به گزارش ایرنا، الگوی کشت و نحوه اجرا کردن آن چیست و چه ضرورتی در اجرای آن وجود دارد؟ چه اهدافی با اجرای الگوی کشت تامین می شود این بخشی از سوالاتی است که می توان پاسخ های آن را در قالب نظریات مربوط به فرایند یک کشاورزی هدفمند دریافت کرد.
از مهمترین مسائلی که الگوی کشت می تواند پاسخ آن را به ما بدهد اینکه خوراک و گیاه مورد نیاز را در کجا بکاریم که بهترین محصول با بالاترین کیفیت و ارزش غذایی را به ما بدهد و نیازهای تغذیه ای را به بهترین شکل ممکن با مواد آلی مورد نیاز انسان تامین کند.
این مساله مستلزم بررسی مواد و منابع آلی خاک و انتخاب بهترین محل برای هر نوع کشت مورد نظر با توجه به ویژگی ها و خواص رشد آن گیاه و همچنین بررسی دیگر عوامل محیطی است.
حمایت موثر از تولید و صادرات با توجه به مزیت‌های نسبی و خلق مزیت‌های جدید از دیگر نتایج اجرای کشت هدفمند محصولات است که با اجرای الگوی کشت منطقه ای فراهم و موجب برخورداری کشاورز از درآمد مستمر و پرهیز از نوسانات قیمتی محصول می شود.
یکی از مسائلی که در طراحی الگوی کشت بخصوص نوع منطقه ای آن موثر است میزان بهره وری محصولات کشاورزی متناسب با میزان منابع آب زیرزمینی آنهاست که ضمن اینکه محصولات مناسب با حداقلی آب را امکان پذیر و از هدر رفت منابع آبی منطقه جلوگیری می کند.
این مهم در ارتقای ضریب بهره‌وری از آب در تولید محصولات کشاورزی و استفاده علمی و بهره‌برداری بهینه از سایر نهاده‌های تولید ظهور و بروز می کند.
الگوی کشت از سال گذشته در استان همدان و در ۲ شهرستان فامنین و قهاوند اجرا شد.
پایداری کشاوررزی و متنوع کردن سبد تولیدی با اجرای الگوی کشت
رئیس جهاد کشاورزی شهرستان فامنین در گفت گو با ایرنا با اشاره به اینکه اجرای طرحهای کشاورزی نوین نیاز به بسترسازی فرهنگی و اجتماعی دارد گفت: نقش آموزش و ترویج در اجرای الگوی کشت بسیار مهم است و می تواند پایه گذار موفقیت این طرح باشد.
منصور خزایی درباره منابع آبی فامنین افزود: این شهرستان چند سالی است که با کاهش منابع آب زیرزمینی مواجه شده است و سال گذشته بسیاری از زمین های این شهرستان به علت خشکسالی محصولی به دست کشاورزان نداد.
وی یادآور شد: بر اساس برنامه ریزی ها مقرر شده بود که با اجرای الگوی کشت در شهرستان فامنین طی پنج سال ۱۰ میلیون مترمکعب آب و هرسال ۲ میلیون متر مکعب آب صرفه جویی شود که سال گذشته این میزان صرفه جویی به ۲.۵ میلیون متر مکعب در سال افزایش یافت.
رئیس جهاد کشاورزی شهرستان فامنین تصریح کرد: برای اجرای موفق الگوی کشت لازم است که بخش آموزش و ترویج بیشتر فعال شوند تا بهره برداران از مزایای این نوع طرح آگاه و با آن همراهی بیشتری داشته باشند.
وی درباره امکان استفاده از دستاوردهای نوین علمی گفت: همزمان با اجرای الگوی کشت با مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی همکاری نزدیک داشته ایم و از محققان این مرکز برای آموزش کشاورزان و سطح دانش آنها استفاده شده است.
خزایی از مهمترین اهداف اجرای الگوی کشت را مدیریت منابع آبهای زیرزمینی، متنوع کردن سبد کشت کشاورزان و حفظ شغل کشاورزی عنوان کرد.
خزایی از مهمترین اهداف اجرای الگوی کشت را مدیریت منابع آبهای زیرزمینی، متنوع کردن سبد کشت کشاورزان و حفظ شغل کشاورزی عنوان کرد.وی تاکید کرد: بر اساس برش شهرستانی الگوی کشت که از سوی سازمان جهاد کشاورزی استان به این شهرستان ابلاغ شد باید از کشت های پرآب بر کاسته و گیاهان کم آب بر جایگزین آنها شوند.
رئیس جهاد کشاورزی شهرستان فامنین مهمترین گیاهان پر آب بر در این شهرستان را چغندرقند و یونجه عنوان و تصریح کرد: باید بتوان کشاورزان را اقناع کرد که به جای این گیاهان از کلزا و گیاهان دارویی که آب کمتری نیاز دارد، برای کشت استفاده کنند.
وی با اشاره به اینکه میزان جو دیم در سطح ۶ هزار هکتار و گندم دیم ۳۵ هزار و ۵۰۰ هکتار است، افزود: با تلاش جهاد کشاورزی شهرستان فامنین و همراهی کشاورزان توانستیم میزان گیاهان پرآب بر مانند یونجه و چغندرقند را در سطح شهرستان ۲۰ درصد کاهش دهیم و چغندرقند را که در سالهای قبل در سطح ۵۷۰ هکتار کاشته می شد، به ۴۵۰ هکتار و سپس به ۴۰۰ هکتار کاهش دهیم.
خزایی اظهار کرد: در راستای اجرای الگوی کشت یونجه نیز که پرآب بر است از سه هزار و ۵۰۰ هکتار به ۲ هزار و ۸۰۰ هکتار کاهش یافته و گیاهان دارویی جایگزین آنها شده است.
وی میزان کشت کلزا در شهرستان فامنین را ۲۳۵ هزار هکتار ، گندمی آبی را سه هزار و ۶۰۰ هکتار و جو آبی را ۳ هزار و ۳۰۰ هکتار و گلرنگ را ۲۰۰ هکتار عنوان کرد.
اجرای الگوی کشت و جلوگیری از افت بیشتر منابع آب زیرزمینی
رئیس جهاد کشاورزی شهرستان فامنین ادامه داد: از سوی دیگر با تشویق کشاورزان کشت کلزا را به ۲۵۰ هکتار افزایش دادیم و در چغندر علوفه ای را که کم آب بر بوده و عملکرد بالایی نیز دارد جایگزین کشت چغندرقند کردیم.
وی با بیان اینکه برای امسال نیز هفت هکتار بادام زمینی که کم آب بر است نیز در شهرستان فامنین کاشته شد، افزود: در سال جاری توانستم با ارتقای سطح کشت گیاهان دارویی میزان ۲۷۰ هکتار گیاهان دارویی همچون گل محمدی، اسطوخودوس و زعفران بکاریم که ۱۰۰ هکتار آن در اراضی دیم بوده است.
خزایی تاکید کرد: اجرای الگوی کشت موجب کشاورزی پایدار در شهرستان و درآمد بیشتر کشاورزان و جلوگیری از افت منابع آب زیرزمینی خواهد کرد.
وی خاطر نشان کرد: بر اساس سیاست های جهاد کشاورزی مقرر شده است که در اراضی دیم میزان آیش کمتر شود و زمین بدون کشت نماند و به جای آن حبوبات که برای خاک نیز مفید است کاشته شود تا کشاورزان درآمد جدید کسب کرده و محصولات بیشتری به بازار عرضه شود.
وی میزان حبوبات کاشته شده در سال جاری را به میزان ۲ هزار و ۴۰۰ هکتار عنوان و تاکید کرد: سال قبل به میزان ۳۳ هزار هکتار اراضی آیش به کشت اختصاص داده شده که در سال جاری این میزان به ۳۷ هزار هکتار افزایش یافته است.
وی از افزایش کاشت علوفه دیم در شهرستان فامنین خبر داد و افزود: سال قبل ۲۰۰ هکتار به کاشت علوفه دیم اختصاص یافته بود که این میزان امسال به ۲۵۰ هکتار افزایش یافته است.
خزایی میزان بارش در سال جاری را ۲۳۶.۵ میلیمتر خواند که نسبت به سال گذشته که بارش ها ۱۱۱.۵ میلیمتر بوده است ، ۸۴ درصد افزایش داشته است.
به گفته وی سال قبل نیز ۶ هزار و ۶۰۰ تن گندم در شهرستان فامنین تولید شد که با توجه به بارش های خوب در سال جاری پیش بینی می شود میزان گندم تولیدی شهرستان به سه برابر افزایش یابد.
وی سال گذشته را سال خشکسالی برای شهرستان فامنین دانست که کشاورزان بسیاری از محصولات خود را برداشت نکردند.
وی درباره مبارزه با سن غلات نیز گفت: اگر سمپاشی انجام نگیرد یک سوم محصولات از بین می رود بنابراین آمادگی کامل برای سمپاشی ۴۰ هزار هکتار از اراضی کشاورزی در مبارزه با سن غلات را داریم و ناوگان سمپاشی شهرستان با ۹۵۰ دستگاه سمپاش و ۱۸ گروه با سن گندم مبارزه می کند.
اجرای الگوی کشت در ۱۰۰ هزار هکتار از مناطق کم آب استان همدان
رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان همدان نیز گفت: اجرای الگوی کشت در ۱۰۰ هزار هکتار از مزارع این استان عملیاتی شده که موجب صرفه جویی قابل توجه آب در زمین های زراعی می‌شود.
رضا بهراملو با اشاره به اینکه الگوی کشت بیش از ۵۰ سال مطرح اما عملیاتی نشده است،اظهار کرد: این الگو برای اولین بار در دولت سیزدهم مطرح و در وزارتخانه رونمایی شده است.
وی با بیان اینکه در استان همدان که از مناطق کم آب به حساب می‌آید نیز طرح الگوی کشت رونمایی و ۱۰۰ هزار هکتار از اراضی استان آزمونه (پایلوت) شد، افزود: بحران آب شرایط ویژه ای برای مزراع استان به ویژه در مناطق فامنین و قهاوند ایجاد کرده است.
رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان همدان یادآور شد: در راستای اجرای طرح الگوی کشت جلسات متعددی برگزار و از زوایا و ابعاد مختلف موضوع مورد بررسی قرار گرفته است.
وی ادامه داد: به منظور اجرای الگوی کشت اختلاف درآمد کشاورز به صورت جدول ماتریسی مورد بررسی قرار گرفت چراکه جایگزینی محصول پرآب‌بر با محصولات کم آب‌بر اختلاف درآمد برای کشاورز در پی دارد.
بهراملو با اشاره به اینکه موضوع دوم الگوی کشت ذخیره آب و بهینه استفاده کردن از این منبع است،اظهار کرد: در نقاط مختلف اعم از فامنین به میزان ۶۰ هزار هکتار و قهاوند ۴۰ هزار هکتار از اراضی مورد ارزیابی قرار گرفته است.
رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان همدان در بخش دیگر با تاکید بر اینکه در بودجه سال ۱۴۰۳ پیشنهاداتی در این زمینه ارائه شده تا در بودجه استان در نظر گرفته شود ادامه داد: الگوی کشت نجات بخش امنیت غذایی است به نحوی که با مصرف آب کمتر بهره‌وری افزایش می‌یابد.
وی خاطرنشان کرد: در هر چهار سال یکبار باید ۱۰ درصد افزایش تولید در کشور محقق و مصرف کمتر آب را شاهد باشیم.
تولید محصولات بوم سازگار با الگوی کشت
رییس جهاد کشاورزی شهرستان همدان نیز گفت: الگوی کشت به معنی کاهش تولید کشاورزی نیست، بلکه این طرح در راستای اقتصاد مقاومتی و کشاورزی علمی اجرا می شود.
رحمان ایرانپور با اشاره به اینکه استقلال سیاسی منوط به استقلال اقتصادی است، ادامه داد: برای امنیت غذایی باید تعریف بومی داشته باشیم و هدف از اجرای الگوی کشت نیز تولید محصولات بوم سازگار است.
رییس جهاد کشاورزی شهرستان همدان گفت: محور اصلی الگوی کشت کاهش مصرف آب و افزایش سطح زیر کشت است تا در طولانی مدت متناسب با رشد جمعیت مواد غذایی جامعه تامین شود.
ایرانپور افزود: اجرای طرح الگوی کشت موجب رشد ۱۱ درصدی ضریب خود اتکایی و صرفه جویی ۲.۲ میلیارد یورویی در سال در سطح کشور خواهد شد.
وی با بیان اینکه کشت و کار علمی ضایعات کشاورزی را کم می کند تصریح کرد: در الگوی کشت باید میزان نیاز، منابع و محصول مشخص شود.
رهاورد
برنامه ریزی جامع برای تامین امنیت غذایی پایدار و تضمین تولید بر اساس فراهم کردن و تعیین پیش زمینه های عوامل تولید و از بین بردن موانعی که در چارچوب اصلاحات کشاورزی در کشور لحاظ می شود، از مزایای اجرای الگوی کشت است.
اجرای الگوی کشت نقش مهمی در حفاظت و ماندگار منابع پایه کشاورزی از جمله خاک و آب دارد و می تواند در عین حال با اجرای متناسب کشت محصولات بهره ورانه به ثبات عوامل کشاورزی کمک کند.
کشاورزان با حفاظت از منابع آب و خاک برای آیندگان که باید غذای خود را از همین منابع تامین کنند، می توانند در تامین امنیت غذایی نسل آینده و جلوگیری از صدمات احتمالی به سبد تغذیه ای آنها، نقش موثری در اقتدار غذایی آیندگان داشته باشند.