به گزارش خبرنگار ایرنا، بسیاری از شهروندان تهرانی ساکن در شهرک‌های نفت، سوهانک و محله‌های همجوار به حضور زیاد حیوانات در فضای شهری اعتراض دارند، فرقی ندارد چه ساعتی از شبانه روز به خیابان بیایید چون هر بار که از منزل خارج می‌شوید با تعدادی سگ بلاصاحب مواجه‌اید که در حال پرسه زدن یا پارس کردن دسته جمعی هستند.
افزایش قابل توجه سگ‌های بلاصاحب در شمال شرق تهران و پرسه زدن آنها در کوچه پس کوچه‌ها و خیابان سبب بروز نارضایتی در بین اهالی این مناطق شده است، سگ‌هایی که گاهی به‌صورت گروهی در نقاط مختلف پرسه می‌زنند و شب‌ها با سر و صدای خود موجب برهم زدن آسایش شهروندان می‌شوند.
علیرضا زاکانی شهردار تهران پیشتر گفته بود یکی از دغدغه‌های مردم جمع‌آوری سگ‌های بلاصاحب است که علاوه بر مشکلات آزار و اذیت، مشکلات بهداشتی را نیز برای شهر به همراه خواهد داشت لذا با هماهنگی که انجام دادیم، پیمانکار مشخص و سگ‌های بلاصاحب در حال جمع‌آوری از سطح خیابان‌های تهران هستند و با رعایت موارد بهداشتی در مکانی نگهداری می‌شوند.
برغم این اقدامات اما در بین شهروندان تهرانی، کسانی هستند که هر روز و شب برای این سگ‌های بلاصاحب غذا می‌آورند غافل از آن که این حس از سر دلسوزی یا اشتیاق کمک به حیوانات و حیوان دوستی، گاهی می‌تواند سبب بهم ریختگی اکوسیستم شود زیرا حیوانات غریزه‌ای دارند که وقتی احساس امنیت کنند و در تهیه غذا مشکلی نداشته باشند، شروع به زاد ولد می‌کنند.
اردوان پورمحمدی که چند سالی به عنوان مدیر کنترل و مبارزه با حیوانات شهری شهرداری تهران مشغول بود در خصوص حضور گسترده سگ‌های بلاصاحب در برخی مناطق شهر به خبرنگار ایرنا گفت: بزرگترین مشکل و معضل در خصوص این سگ‌ها، خود مردم هستند، شهروندان وقتی خودشان رعایت نکرده و به این حیوانات غذارسانی می‌کنند در واقع توازن زیستی را بهم می‌زنند زیرا قبلا سگ خودش غذا پیدا می‌کرد و طبیعتا دسترسی محدودتری داشت و همین باعث می‌شد کنترل جمعیت اتوماتیک واری صورت گیرد.
پورمحمدی ادامه داد: بهتر است دوستان حامی حیوانات و سگ‌ها به جای هزینه برای غذارسانی به سگ‌های بلاصاحب، برای عقیم سازی آنها تلاش کنند و اقدامات لازم را انجام دهند.
این در حالیست که در خیلی از کشورها غذا دادن به سگ‌های ولگرد و یا حتی اهلی بدون صاحب جرم است و حتی ممکن است برای آن جریمه نقدی در نظر گرفته شود زیرا معتقدند اگر حیوان وحشی است، باید مراحل طبیعی زندگی خودش را بگذراند و ما نباید هیچ دخالتی در آن داشته باشیم، اگر هم اهلی است که باید یک انسان مسوولیتش را قبول کند مثلا در کشور انگلیس، پلیس افرادی را که به سگ‌ها غذا می‌دهند، ۵۰ پوند جریمه می‌کند و در کانادا مبلغ این جریمه به ۲۰۰ دلار می‌رسد.
این کارشناس محیط زیست ادامه داد: سر منشأ وجود خیلی از سگ‌های بلاصاحب محیط‌های روستایی و خانه باغ هایی است که این سگ‌ها بدون عقیم سازی جفت گیری می‌کنند و بعد از آن توله‌ها متولد می‌شوند و پس از مدتی که توله‌ها دیگه نیازی به شیر مادر نداشته باشند به اطراف باغات و روستاها می‌روند و آنجا با سگ‌های دیگر و گاهی گرگ‌ها جفت گیری می‌کنند و این چرخه جمعیتی شان را ادامه دار می‌کند.
ناگفته نماند که تماس به هر شکل با حیوانات، انتقال بیماری های مشترک را بین انسان و حیوان افزایش خواهد داد، این موجودات در معرض ویروس‌ها و باکتری‌های بیشتری قرار دارند و از آنجایی که از آنها مراقبت نمی‌شود، سیستم ایمنی آنها نیز ضعیف است به این معنی که این حیوانات ممکن است بیمار شوند و آن را به انسان منتقل کنند در واقع غذا دادن گروهی به حیوانات باعث گردهمایی آنان و افزایش احتمال سرایت بیماری میان شان هم می‌شود.
پور محمدی درخصوص هزینه‌های هنگفت واکسن ضد هاری برای فرد سگ گزیده گفت: وقتی شخصی که توسط سگ دچار گازگرفتگی شده برای درمان اقدام می‌کند دیگر این را مبنا قرار نمی‌دهند که آن سگ داروی ضد هاری استفاده کرده یا نه، در واقع با علم به اینکه آن شخص ممکن است هاری گرفته باشد تمام مراحل سه‌گانه درمانی را بر روی او انجام می‌دهند که این خودش هزینه گزافی در پی دارد زیرا با توجه به افزایش نرخ دلار تمام مراحل آن در خارج از کشور انجام می‌شود بنابراین دولت متحمل یک هزینه زیاد بابت درمان هر فرد می‌شود.
براساس آمار سازمان بهداشت جهانی، سالانه بیش از ۵۹ هزار نفر در دنیا بدلیل ابتلا به هاری جان خود را از دست می‌دهند، براساس برآورد سازمان بهداشت جهانی حدود ۲۰۰ میلیون سگ ولگرد در دنیا وجود دارد، بیش از ۵۵ هزار انسان هر سال براثر بیماری هاری می‌میرند و ۱۵ میلیون نفر نیز واکسن هاری دریافت می‌کنند، اما وضعیت این سگ‌های بدون صاحب در کشور ما چگونه است؟
مشروح گزارشی با موضوع سگ‌های بلاصاحب را اینجا بخوانید
براساس آمار بیشترین موارد حیوان گزیدگی در استان‌های پر جمعیت است، تهران همیشه بیشترین موارد حیوان گزیدگی را داشته است، در رتبه های بعدی خراسان رضوی، مازندران، فارس، اصفهان، کرمان و گلستان قرار دارند. یعنی هرچه شهر بزرگتر، جمعیت بیشتر، جمعیت سگ‌های بدون صاحب بیشتر و تعداد تماس حیوان و انسان بیشتر و آمار حیوان گزیدگی هم بیشتر خواهد بود.
شهریور سال گذشته مرکز پژوهش‌های مجلس مطالعاتی با عنوان «مروری بر چالش‌های مدیریت سگ‌های پرسه‌زن آزاد در کشور» منتشر کرد که در آن آماری از میزان حیوان گزیدگی در کشور ارائه شده بود، براساس این گزارش در ایران تنها در سال ۱۴۰۱، ۳۲۰ هزار و ۱۱ مورد حیوان‌گزیدگی ثبت شده که نزدیک به ۸۱ درصد این موارد مربوط به سگ‌ها بوده است.
در این گزارش به هزینهٔ بیش از ۹ میلیون یورویی جهت واردات یک میلیون و ۴۰۰ هزار دوز واکسن ضدهاری در دو سال گذشته اشاره شده و با وجود این، طی همین مدت ۳۰ نفر جان خود را بدلیل ابتلا به بیماری هاری از دست داده‌اند، یکی از آمارهای قابل توجه این پژوهش جایگاه ایران در حوزه سگ گزیدگی است که بین سال‌های ۲۰۰۲ تا ۲۰۲۰ با ۳۷ مورد مرگ در رتبهٔ سوم جهان قرار دارد.
درباره شهر تهران، داده‌های مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت در سال ۱۳۹۷ حکایت از آن دارد که روزانه به‌طور متوسط ۱۳.۶ مورد سگ‌گزیدگی در تهران اتفاق می‌افتد و در محدودهٔ استان تهران تنها در چهارماههٔ نخست سال ۱۴۰۱، سه مرد و یک دختر یکساله بدلیل حملهٔ سگ‌ها کشته شده‌اند.
اکنون شرایط حضور سگ‌های ولگرد در برخی مناطق شهر به گونه‌ای شده که حتی برخی از حامیان حیوانات خواستار ساماندهی و عقیم‌سازی این سگ‌ها هستند بطوریکه برخی مناطق شهر از جمله ۱، ۲، ۴، ۵، ۱۵، ۱۸، ۱۹، ۲۰، ۲۱و ۲۲ به دلیل شرایط جغرافیای خاص و برخورداری از نقاط حاشیه‌ای و حریم، بیشترین تعداد سگ‌های ولگرد را دارند.
این در حالیست که بسیاری از مردم این موضوع را که این سگ‌ها برای محیط زیست و مردم خطرناک هستند قبول ندارند و در مقابل این مساله جبهه‌گیری می‌کنند.
گزارش‌ها و آمارهای مربوطه نشان می‌دهد واکسیناسیون سگ‌های ولگرد در برابر بیماری‌ها باعث می‌شود که آنها بیماری را به انسان منتقل نکنند و عقیم‌سازی آنها در کاهش جمعیت این حیوانات نقش دارد اما با وجود عقیم سازی آنها باز ترددشان در محیط شهری باعث بروز معضلاتی برای شهروندان است.
نقاهتگاه آرادکوه، مرکز جمع‌آوری و نگهداری از سگ‌های بدون صاحب است، تنها مرکزی که زیرنظر سازمان مدیریت پسماند فعالیت می‌کند، سگ‌های ولگرد بعد از زنده‌گیری به نقاهتگاه آراکوه منتقل می‌شوند و در آنجا به محض ورود توسط دامپزشک انگل‌تراپی می‌شوند و پس از آن عملیات عقیم سازی بر روی این سگ‌ها انجام و سپس پلاک گذاری صورت می‌گیرد.
سوال اینجاست که این سگ‌ها تا چه مدت در این مراکز نگهداری و بعد از آن به کجا فرستاده می‌شوند؟
به گفته اردوان پورمحمدی، سگ معمولا در یک رفاه نسبی بین هفت تا هشت سال طول عمر دارند این درحالیست که هزینه نگهداری، غذارسانی، عقیم سازی، واکسن، نظافت و موارد دیگر برای هر سگ هزینه‌های هنگفتی بر دوش شهرداری است که هیچ خروجی هم ندارد.
به نظر شما عقلانی است تعداد قابل توجهی سگ را برای مدت چند سال در جایی نگهداری کرد در حالیکه این سگ‌ها معمولا تربیت پذیر نیستند، در واقع در هر جای دنیا متولیان جمع آوری سگ‌های بلاصاحب حتی با بهترین نوع نژاد زمان مشخصی را صرف نگهداری از این سگ‌ها اختصاص می دهند و اعلام می‌کنند هر کسی می‌خواهد می‌تواند صاحب سگ شود اما نه این که آن را رها کند و اگر بعد از زمان مشخص برای سگی صاحب پیدا نشد طبق قانون جهانی برای آن سگ مرگ با ترحم را در نظر می‌گیرند.
در گزارش های پزشکی قانونی مثلا در استان مازندران ۱۸ درصد آمار سگ گزیدگی افزایش پیدا کرده که این آمار در بقیه شهرها حتی در استان تهران نیز قابل توجه است، طبیعتا در چنین شرایطی مرگ با ترحم برای چنین سگ‌هایی در همه جای دنیا صورت می‌گیرد اما این حرکتی جز زجر کشیدن یک حیوان نیست.
به گزارش ایرنا، مدیرعامل سازمان مدیریت پسماند شهرداری تهران در دویست و بیست و پنجمین جلسه شورای شهر تهران در جمع خبرنگاران گفته بود: در محل آرادکوه، مکان جدیدی برای ساماندهی سگ‌های بلاصاحب (ولگرد) جانمایی شده که این محل به محل قبلی اضافه خواهد شد تا سگ‌ها را غربالگری کند.
البته به گفته این مسوول خدمات شهری، نگهداری از سگ‌های بلاصاحب در نقاهتگاه پر هزینه است، هزینه‌های بالای مربوط به واکسیناسیون، عقیم‌سازی و حتی غذا باعث شده برخی از حامیان حیوانات با غذا رسانی در معابر و محلات درصدد حمایت از این حیوانات باشند، که این اقدام مغایر با برنامه های مدیریت شهری برای جمع آوری و عقیم سازی سگ‌ها است.
در این رابطه مدیر کنترل حیوانات مضر شهری شهرداری تهران به ایرنا گفت: ۱۲ تیم خودرویی در تهران و به ویژه حاشیه شهر در بحث جمع آوری حیوانات موزی و سگ های بدون صاحب مسئولیت دارند و فعال هستند.
او افزود: این تیم ها از طریق تماس و شکایات مردمی با سامانه ۱۳۷ و البته گشت های خودشان اقدام به جمع آوری سگ های بدون صاحب می کنند.
به گفته گودرزی، روزانه ۴۰ تا ۵۰ سگ بدون صاحب در تهران جمع آوری و همه آنها به نقاهتگاه کهریزک(آرادکوه) منتقل می شوند.
این مدیرشهری در مورد نحوه نگهداری و پذیرش این سگ‌ها نیز گفت: سگ ها در این نقاهتگاه ابتدا توسط دامپزشک معاینه می شوند و سگ های بیمار معالجه و سگ های سالم به تفکیک نر و ماده در مکان های مخصوص خود نگهداری می شوند.
گودرزی ادامه داد: در گذشته اقدام به پلاک کوبی و عقیم سازی سگ های بدون صاحب می شد و در نهایت رها سازی صورت می گرفت اما طبق قانون و دستورالعمل ابلاغی محیط زیست رهاسازی سگ های بدون صاحب تخلف است و از این رو ما فقط به هنگام واگذاری این سگ ها به اشخاص واقعی اقدام به عقیم سازی و پلاک کوبی می کنیم.
او یادآور شد: همچنین به هنگام واگذاری از صلاحیت فرد داوطلب برای نگهداری مطمئن می شویم و پس از تزریق واکسن هاری و صدور شناسنامه بهداشتی این واگذاری به اشخاص حقیقی به طور مثال برای نگهبانی سگ در گاراژ یا کارخانه ها انجام می شود.
مدیر کنترل حیوانات مضر شهری شهرداری تهران این را هم گفت که شهرداری فقط نقاهتگاه کهریزک را برای نگهداری سگ های بدون صاحب دارد و بقیه اماکن نگهداری دست حامیان است؛ بیشتر هزینه نگهداری این سگ ها هم توسط خیران و حامیان حیوانات تامین می شود.
او ادامه داد: هم اکنون نقاهتگاه آرادکوه ۲ هزار ظرفیت دارد که توسعه آن را شروع کرده ایم و ۲ هکتار زمین برای این امر اختصاص یافته که سال بعد این ظرفیت تا هشت هزار قلاده می رسد.
گودرزی افزود: تعداد سگ های بدون صاحب ۱۰ هزار قلاده تخمین زده می شود درحالی که ما سال آینده تا هشت هزار قلاده ظرفیت خواهیم داشت.
او ساماندهی سگ های بدون صاحب را در گرو همکاری مردم دانست و توصیه کرد: شهروندان از غذارسانی بی رویه به این حیوانات خودداری کنند و آگاهی خود را در این زمینه باید بالا ببرند.
گودرزی همچنین هشدار داد: شهروندان نباید به خیلی از صفحه های مجازی حمایت از حیوانات اعتماد کنند تا ما بتوانیم ساماندهی را با نتیجه برسانیم؛ خیلی از غذارسانی های نابجا به سگ های بدون صاحب و البته منفعت و درآمد برخی از این صفحه های مجازی حامیان باعث شده نتوانیم در کوتاه مدت به هدف گذاری و ساماندهی یکساله سگ های تهران برسیم.