گروه جامعه ایرنا - حوادث ناشی از کار حوادثی است که در حین انجام وظیفه و به سبب آن برای کارگر یا بیمه‌شده رخ می‌دهد و این اتفاقات به دلیل عدم رعایت ایمنی و سلامت در محیط های کار رخ می‌دهد و در صورت رعایت اصول ایمنی و همچنین آشنایی کارگران به حقوق شان و مطالبه محیطی سالم و ایمن از کار فرما قابل پیشگیری است.
حوادث ناشی از کار می‌تواند به دلایل مختلف مانند تصادف با خودرو، سقوط از بلندی، برق گرفتگی، سوختگی، آشنا نبودن با نحوه استفاده از وسایل و تجهیزات کار و عدم استفاده از پوشش‌های ایمنی مانند کلاه ایمنی و عدم آشنایی با خطرات احتمالی برخی از مواد مانند مواد شیمایی یا اسیدها رخ دهد.
گاهی شاهد هستیم کارگرانی که در ارتفاع کار می کنند مانند کارگران ساختمانی از ابزارها و تجهیزات لازم برای حفظ و نگهداری خود در ارتفاع استفاده نمی‌کنند و بنابر دلایلی مانند سرگیجه یا افت فشار یا یک سهل انگاری کوچک دچار سقوط می شوند و به دنبال آن عوارض جبران ناپذیری را متحمل می شوند گاهی نیز به دلیل نداشتن دانش و مهارت کافی در یک رشته تخصصی به عنوان مثال برق و رعایت نکردن اصول ایمنی در هنگام کار دچار حادثه می‌شوند که برق گرفتگی می‌تواند منجر به سوختگی‌های سطحی یا عمقی شود یا اینکه اعضای بدن را دچار فلج کند یا اینکه موجب مرگ فرد شود.
رخ دادن حادثه در محیط‌های کاری که به دنبال آن می‌تواند اثرات موقتی یا دایمی و همین طور از کار افتادگی و گاهی مرگ را به دنبال داشته باشد موجب می شود که علاوه بر اینکه به زندگی اقتصادی فرد مصدوم فشارهای فراوانی را وارد می‌کند، بر دستگاه های متولی در حمایت از کارگران مانند دستگاه های درمان و بهداشت و سازمان های بیمه گر هم فشارها و تحمیل بار مالی زیادی را داشته باشد.
هر ساله و شاید هم هر روز در رسانه ها شاهد اخبار ناگواری از مصدومیت یا کشته شدن تعدادی از هموطنان به دنبال حوادث ناشی از محیط های کار هستیم که ممکن است فرد مصدوم یا فوت شده از بیمه های اجتماعی برخوردار باشد و تا حدی از حمایت های اقتصادی و اجتماعی بهره‌مند شود اما اگر فرد کارگر از بیمه برخوردار نباشد با کوهی از مشکلات درمانی و اقتصادی مواجه خواهد شد؛ بنابراین استفاده از بیمه به عنوان یکی از مطالبات اصلی کارگران حتما باید از سوی کافرمایان مدنظر قرار گیرد.
متاسفانه با همه رعایت‌ها باز هم این نوع اتفاقات در محیط های کاری رخ خواهد داد و در این بین خانواده فرد فوت شده می توانند برای احقاق حقوق وی از بیمه کمک بخواهند و فرد مصدوم هم برای ادامه روند درمان یا از کار افتادگی در ادامه باید راه بیمه ها را در پیش بگیرد اما همه این مراحل منوط به تاییدهای قانونی از مقامات ذیربط از جمله پزشکی قانونی است.
بررسی دقیق آسیب وارده میزان دیه و ارش صدمات را تعیین می‌کند
در زمان بروز حوادث حین کار، کارشناسان پزشکی قانونی ضمن بررسی دقیق آسیب وارده و مطالعه پرونده و مستندات پزشکی فرد مصدوم، میزان دیه و ارش صدمات را تعیین می‌کنند که البته لازم است با توجه به نوع و شدت آسیب، دفعات معاینه مجدد به منظور التیام حداکثری صدمه ایجاد شده برای فرد در نظر گرفته و پس از آن نظر نهایی کارشناس اعلام شود.
شکستگی ها، پارگی های رباطی، آسیب های عصبی و آثار جراحات به ویژه در ناحیه صورت از مواردی هستند که نمی‌توان در مرحله اول آنها را ارزیابی و در خصوص آن اظهار نظر قطعی کرد.
در چنین صدماتی نیازمند گذر زمان و بررسی چگونگی التیام صدمه وارده هستیم تا بر اساس آن اظهارنظر کنیم؛ در برخی آسیب ها از جمله آسیب های عصبی ناشی از حوادث، گاهی بیش از یکسال زمان نیاز است تا برگشت آسیب به حداکثر ممکن برسد و بتوان در مورد آن اعلام نظر کرد.
در شکستگی ها یا دیگر آسیب‌های جسمی مهلت متداولی از نظر پزشکی برای بهبودی و التیام وجود دارد که کارشناس پزشکی قانونی با در نظر گرفتن این مدت زمان، برای فرد معاینه مجدد تعیین می‌کند.
محدودیت‌های حرکتی، احساس درد در عضو آسیب دیده و ترمیم نشدن شکستگی از مواردی است که پزشک قانونی برای تعیین معاینه مجدد فرد مصدوم مورد توجه قرار می دهد.
معاینه مجدد در نهایت به نفع بیمار و برای حفظ حقوق او خواهد بود و در معاینه مجدد باید به نقطه‌ای رسید که امیدی به بهبودی بیشتر ضایعه ایجاد شده در فرد مصدوم نباشد و در این صورت نظر نهایی را صادر و به مرجع قضایی اعلام می‌کنند.
جانباختن بیش از ۲ هزار نفر به دلیل حوداث ناشی از محیط های کار
بر اساس آمار سازمان پزشکی قانونی، در سال گذشته (۱۴۰۲)، ۲ هزار و ۱۱۵ نفر در حوادث محیط‌های کار جان خود را از دست دادند و این میزان در مقایسه با سال قبل از آن ۱۴۰۱ که شمار تلفات حوادث کار یکهزار و ۹۰۰ نفر بود، ۱۱.۳درصد افزایش یافته است.
در سال گذشته، ۲ هزار و ۹۴ مرد و ۲۱ زن بر اثر حوادث محیط های کار جان خود را از دست دادند که بیشترین آنها در تهران با ۴۱۴ نفر، اصفهان با ۱۷۲ نفر و خراسان رضوی با ۱۴۷ جانباخته بیشترین میزان تعداد فوت‌شدگان ناشی از حوادث کار را به خود اختصاص داده است همچنین در این مدت استان‌های کهگیلویه و بویراحمد با سه فوتی، ایلام با ۹فوتی و زنجان با ۱۰ فوتی کمترین آمار تلفات حوادث محیط های کار را داشتند.
سقوط از بلندی؛ بیشترین علت مرگ در حوادث محیط های کار
در سال گذشته، سقوط از بلندی بیشترین علت مرگ در حوادث محیط‌های کار را به خود اختصاص داد که با ۴۶.۵ درصد تلفات در رتبه نخست مرگ و میر ناشی از حوادث محیط‌های کار قرار می‌گیرد. در این سال، ۹۸۳ نفر به اثر سقوط از بلندی در حین کار جان خود را از دست دادند.
پس از سقوط از بلندی، اصابت جسم سخت با ۴۷۴ فوتی در رتبه دوم دلایل مرگ در حوادث محیط های کار قرار می گیرد که ۲۲.۴ درصد از تلفات حوادث کار را شامل می‌شود.
سقوط از بلندی بیشترین علت مرگ در حوادث محیط‌های کار را به خود اختصاص داد که با ۴۶.۵ درصد تلفات در رتبه نخست مرگ و میر ناشی از حوادث محیط‌های کار قرار می‌گیرد. کمبود اکسیژن (۵۵ فوتی)، برق‌گرفتگی (۲۸۹ فوتی) و سوختگی (۱۳۱ فوتی) از دیگر دلایل مرگ در حوادث محیط های کار در سال ۱۴۰۲ بودند.
در سال گذشته تعداد ۲۷ هزار و ۳۷۷ مصدوم ناشی از حوادث محیط های کار برای معاینات بالینی (جسمانی) به مراکز پزشکی قانونی کشور مراجعه کردند که در مقایسه با سال قبل از آن (۱۴۰۱) با شمار مصدومان ۲۶هزار و ۷۴ نفر، ۵ درصد بیشتر شده است.
سال گذشته ۲۷ هزار و ۳۷۷ مصدوم ناشی از حوادث محیط های کار برای معاینات بالینی (جسمانی) به مراکز پزشکی قانونی کشور مراجعه کردند.
توصیه‌هایی برای ارتقای سطح ایمنی محیط کار
یکی از مهم ترین دلایل به وجود آمدن چنین حوادثی، رعایت نکردن اصول اولیه ایمنی در کارگاه است که متاسفانه به علت گسترش نیافتن فرهنگ استفاده از اصول ایمنی و محدودیتی که در اجرا برای نیروی کار ایجاد می کند، کارگران رغبتی به استفاده از وسایل و تجهیزات ایمنی نشان نمی‌دهند؛ به همین علت حضور کارشناسان ایمنی در انجام مراحل کار در کارگاه، امری ضروری است که چنین حساسیتی در اغلب موارد وجود ندارد.
همچنین نبود افراد آموزش دیده متناسب با نوع فعالیت و تجهیزات لازم و در کل نبود عوامل بازدارنده و شناخت از آن عامل مهمی در افزایش کشته شدگان و مجروحان حوادث کار است.
بررسی دقیق درباره تجهیزات ایمنی کارگاه و همچنین نظارت های وزارت کار در این خصوص از سوی مراجع قانونی نیز ضروری است و عوامل محیطی، صفات شخصی مانند سرسختی، عصبانیت، عجله و بی باکی، شرایط ناایمن، عمل ناایمن، اشتباه فردی، ضعف مدیریت، میزان تحصیلات و استفاده نکردن یا استفاده نامناسب از وسایل حفاظت فردی و خط مشی مدیریت از موثرترین عوامل حوادث کار یه شمار می آیند همچنین از اعمال ناایمن می‌توان مواردی مانند کار بدون مجوز، استفاده از ابزار معیوب، عدم توجه به اخطارها، عدم استفاده از وسائل حفاظت فردی، سرعت زیاد ماشین آلات، بلندکردن اشتباه بار، شوخی و تعمیر ماشین حین حرکت را نام برد.
برای کاهش چنین حوادثی و به حداقل رساندن آسیب های ناشی از آن باید بدانیم که مسئولیت عمده وقایع نامطلوب به عهده مدیران است و سرپرستان و استادکاران افراد کلیدی در پیشگیری از حوادث به شمار می‌آیند.