به گزارش ایرنا، ساخت راه آهن خراسان جنوبی برای اتصال مرکز استان به ریل سراسری به عنوان مطالبه دیرینه مردم این دیار با گره‌گشایی از آن در دولت سیزدهم و اختصاص اعتبار از محل تهاتر نفتی رنگ واقعیت به خود گرفت.
اتصال بیرجند به ریل سراسری یکی از مطالبات ۲۲ ساله مردم خراسان جنوبی به شمار می‌رود و اگر بخواهیم به نقطه آغازین طرح بازگردیم باید خبرهای آن را از رسانه‌ها در دهه ۸۰ مرور کنیم.
سال ۱۳۸۰ مجمع نمایندگان استان‌های خراسان (قبل از تقسیم) و سیستان و بلوچستان احداث راه آهن را از دولت تقاضا کردند که این درخواست برای بررسی به وزارت راه و ترابری وقت و سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور ارجاع شد.
پس از آن در سفرهای مختلف مسئولان کشوری و روسای جمهور وقت به خراسان جنوبی این مطالبه همچنان ادامه داشت اما طرح ریلی استان عملیاتی نشد یا به رغم کلنگ‌زنی با چالش‌های فنی و اعتباری همراه بود.
تا اینکه این مطالبه در اولین سفر رئیس جمهور به خراسان جنوبی در شهریور سال ۱۴۰۰ از سوی مردم، نمایندگان مردم در مجلس شورای اسلامی، نخبگان و مسوولان استان مطرح شد و تامین مالی پروژه راه آهن بیرجند - قاین - یونسی جزو مصوبات سفر استانی قرار گرفت.
پس از این دستور آیت الله رئیسی، دوره تازه‌ای از تلاش‌ها برای تامین منابع مالی و سرعت دادن به پروژه ریلی خراسان جنوبی آغاز شد و رئیس جمهور در پایان دومین سفر استانی به خراسان جنوبی اعلام کرد که تمامی مقدمات طرح راه‌آهن استان فراهم شده است.
با گره‌گشایی اعتباری از این ابر پروژه ریلی شرق کشور در دولت سیزدهم، عملیات اجرایی کل قطعات این مسیر در استان خراسان جنوبی ۱۵ شهریور سال ۱۴۰۲ با حضور رئیس جمهور آغاز شد.
با پیگیری مستمر استاندار، مسئولان استانی و اهتمام دولتمردان در دو سال و نیم گذشته گشایش‌های خوبی از محل سه مسیر اعتباری برای این طرح زیرساختی اولویت‌دار حاصل شده که مسیر اول، کنسرسیوم بانکی برای تخصیص ۲۶ هزار میلیارد ریال اعتبار، مسیر دوم از محل تهاتر نفتی به عنوان منبع اعتباری مطمئن و مسیر سوم قانون بودجه سالانه است.
راه آهن شرق کشور از بابت اتصال جنوب شرق به شمال شرق ایران اهمیت دارد که چابهار را به سرخس متصل می‌کند و نقش مهمی در حمل و نقل مسافر و کالا همچنین توسعه مبادلات تجاری با کشورهای همسایه به ویژه پاکستان و افغانستان دارد.
طول مسیر ریلی زاهدان - بیرجند - مشهد ۹۱۰ کیلومتر است که از این مقدار ۴۳۲ کیلومتر آن در جغرافیای استان خراسان جنوبی قرار دارد و به گفته مسئولان، جزو پنج طرح زیرساختی اولویت‌دار وزارت راه و شهرسازی است.
تخصیص ۱۰ هزار میلیارد ریال اعتبار راه آهن خراسان جنوبی
با پیگیری جدی مسوولان استانی، همراهی قوای سه‌گانه و موافقت رهبر معظم انقلاب ۱۸۰ هزار میلیارد ریال از محل تهاتر نفت برای کل مسیر ریلی نهبندان - بیرجند - قاین - یونسی تامین اعتبار شده است.
این مبلغ برای اجرای ۱۵ قطعه در حوزه استحفاظی خراسان جنوبی در نظر گرفته شده که با تخصیص کامل اعتبار، امسال روند اجرای این طرح مهم و ملی شتاب بیشتری می‌گیرد.
اکنون اعتبارات تهاتر نفتی وارد مرحله عملیاتی شده بنابر اعلام مدیران ذیربط در صورت ارائه فهرست بهای کارکرد، بیش از ۱۰ هزار میلیارد ریال به پیمانکاران استان در زمینه تجهیز کارگاه آماده ابلاغ است.
استاندار خراسان جنوبی اول اردیبهشت امسال در آیین معرفی رئیس کل دادگستری استان گفت: دولت سیزدهم بیشترین توجه را به تامین زیرساخت‌های خراسان جنوبی از جمله راه آهن داشته و در مرحله اول طرح ریلی استان ۱۰ هزار میلیارد ریال اعتبار تامین شده است.
جواد قناعت افزود: اجرای این طرح ریلی در ۱۵ قطعه تعریف شده و اکنون ۱۲ قطعه فعال است.
پنج هزار میلیارد ریال به پیمانکاران راه آهن پرداخت شد
مدیرکل راه و شهرسازی خراسان جنوبی درباره آخرین وضعیت طرح ریلی استان به خبرنگار ایرنا گفت: پنج هزار میلیارد ریال به پیمانکاران راه آهن خراسان جنوبی برای تجهیز کارگاه پرداخت شد.
میرمحمد مودی افزود: از محل اعتبارات تهاتر نفتی ۱۰ هزار میلیارد ریال اعتبار تخصیص یافته که پنج هزار میلیارد ریال آن برای تجهیز کارگاه به پیمانکاران پرداخت شده است و مابقی اعتبار هم در صورت ارائه صورت وضعیت هزینه‌کرد پرداخت خواهد شد.
وی یادآور شد: در حوزه سرزمینی خراسان جنوبی ۱۵ قطعه برای ساخت راه آهن تعریف شده است که پیمانکاران تجهیز کارگاه را شروع کردند و در ۱۲ قطعه فعال شدند، پیمانکاران سه قطعه دیگر هم به زودی فعالیت خود را آغاز خواهند کرد.
مدیرکل راه و شهرسازی خراسان جنوبی گفت: عملیات زیرسازی ۷۰ کیلومتر از محور بیرجند - یونسی تکمیل شده و آماده روسازی و ریل گذاری است.
وی اضافه کرد: راه آهن شرق کشور به طول ۹۱۰ کیلومتر که از زاهدان شروع می‌شود و از نهبندان در خراسان جنوبی به طول ۴۳۲ کیلومتر تا خراسان رضوی ادامه می‌یابد، بزرگترین طرح ریلی کشور است که با توجه به بندر اقیانوسی چابهار، بهره‌برداری از این طرح باعث دگرگونی در بخش حمل و نقل شرق کشور به ویژه ترانزیت کالا خواهد شد.
خراسان جنوبی در ایستگاه راه آهن طبس به شبکه ریلی متصل است اما مرکز استان راه آهن ندارد و حد فاصل بیرجند تا ایستگاه یونسی ۲۷۱ کیلومتر است که از این میزان ۸۸ کیلومتر در استان خراسان رضوی بوده و از آن سمت نیز در دست اجراست.