به گزارش ایرنا، اردیبهشتِ شهرهای تنکابن، رامسر و عباس‌آباد در غرب مازندران با فصل برداشت چای و بوی آشنای تولید آن که از کارخانه‌ها به مشام می‌رسد عجین شده است. حال و هوای ورودی کارخانه‌ها با چایکاران و زنبیل‌های مملو از برگِ سبزِ چای که برای تحویل صف کشیدند و نوید آمدن چای بهاره را می‌دهند. چین بهاره چای که عطر و طعم‌اش عاشقان چای را مست می‌کند.
البته چای ایرانی و کارخانه‌های سطح شهر، دیگر حال و هوا و رونق سابق را ندارند، صنعت چای طی این سال‌ها افت و خیزهای زیادی را از سر گذرانده است. در سال‌های نه چندان دور بسیاری از باغ‌های چای به حال خود رها شدند و یا اینکه در معرض فروش و تغییرکاربری قرار گرفتند.
با این وجود، سیاست‌های حمایتی دولت نظیر افزایش قیمت چای و احیای باغ‌های رها شده سبب شد که قدری امیدها برای برداشت طلای سبز شمال زنده شود و کشاورزان به تولید این محصول روی خوش نشان دهند.
چای ایرانی نیاز به معرفی دارد
فعالان این بخش معتقدند واردات چای، بی‌علاقگی نسل جدید به تولید، معرفی نشدن چای ایرانی و ارزش اقتصادی بالای زمین در غرب مازندران آینده این صنعت را تهدید می‌کند و چنانچه برنامه ریزی دقیقی برای این محصول راهبردی شمال کشور انجام نشود؛ سربرآوردن ساختمان های سنگی و ویلایی از باغ های چای، سرنوشت محتوم این صنعت است.
در غرب مازندران حدود ۲ هزار و ۳۵۰ هکتار باغ چای فعال و غیرفعال وجود دارد که یک هزار و ۲۵۰ هکتار آن در شهرستان های تنکابن و عباس آباد و یکهزار و ۱۰۰ هکتار آن در شهرستان رامسر واقع شده و این منطقه سال گذشته افزایش تولید ۳۰ درصدی چای را تجربه کرده است و شورای قیمت‌گذاری محصولات کشاورزی نیز برای سال ۱۴۰۳ نرخ جدید خرید هر کیلو برگ سبز چای درجه یک را ۱۸۰ هزار ریال و برگ سبز درجه ۲ را ۱۵۰ هزار ریال اعلام کرد که به طور میانگین این رقم نسبت به سال گذشته ۳۰ درصد رشد داشته است.
بنا بر اعلام منابع رسمی سهم کارخانجات چای بابت بهای برگ سبز معادل ۷۵ درصد قیمت خرید تضمینی و ۲۵ درصد هم رقم حمایت دولت است.
در این بین شهرستان رامسر نیز با حدود ۵۰۰ بهره‌بردار و مساحت ۲۸۰ هکتار سطح زیر کشت چای و ۳ کارخانه فعال امسال درحالی به استقبال برداشت چین اول چای می‌رود که این منطقه هم از چالش‌های این صنعت مستثنی نیست و امیدوار هستند که در سال جدید برداشت چالش‌های سال گذشته تا اندازه‌ای برطرف شود.
برداشت بهاره چای و استقبال چایکاران
در همین پیوند رییس اداره چای رامسر روز چهارشنبه در تشریح میزان رضایت چایکاران و حمایت‌های بخش دولتی از این صنعت گفت: چایکاران رامسری با ۳۰ درصد افزایش تولید که در سال گذشته تجربه کردند به استقبال نوبت اول برداشت چای بهاره می‌روند.
عباس خانی بهسازی باغ های چای و درنظر گرفتن سهمیه کود شیمیایی برای چایکاران را عامل این افزایش تولید توصیف می‌کند و می‌افزاید: دولت در راستای احیای باغ‌های چای به ازای هر یک هکتار ۵۰ تا ۵۵ میلیون وام‌های هرس و بهسازی بابهره ۴ درصد و بازپرداخت ۳ ساله پرداخت می‌کند. بعلاوه اینکه به ازای هر یک هکتار ۶ میلیون تومان وامِ تغذیه باغات چای هم پرداخت می‌شود.
خانی با بیان اینکه چایکاران از قیمت محصول و فروش تضمینی آن رضایت دارند و تولید آن را به دیگر اقلام کشاورزی ترجیح می‌دهند می‌گوید: سال گذشته حدود ۹۹۲ تن برگ سبز چای به ارزش ۱۲.۵ میلیارد تومان در این شهرستان تولید و تمامی آن به کشاورزان پرداخت شد.
این مقام مسوول، با توضیح اینکه در کشور حدود ۳۰ هزار تن چای تولید می‌شود خاطرنشان کرد: این درحالی است مصرف چای در کشور ۱۲۰ هزار تن است، به همین دلیل بخشی از چای مصرفی کشور از طریق واردات تامین می‌شود.
چالش خرید عمده چای
این مقام مسوول فروش عمده و صادرات چای را از چالش‌های پیش روی تولیدکنندگان چای معرفی کرد و افزود: دولت در راستای حمایت از تولید کننده به تجار اعلام کرد که به ازایخرید هر یک کیلو چای داخلی، مجوز واردات ۲ کیلو چای خارجی به آنها اعطا و ثبت سفارش انجام می شود. به این معنی که به ازای ۱۰۰ تن چای داخلی ۲۰۰ تن حواله واردات به تجار اعطا می‌شود.
خانی با اشاره به افزایش قیمت چای تصریح کرد: در همین راستا تعدادی از تجار برای خرید چای به منطقه آمدند، اما به دلیل اینکه حجم محصول در تناژ بالایی بود و آنها خرید را به صورت شرایطی و مدت‌دار انجام می‌دادند، مورد موافقت تولیدکنندگان قرار نگرفت و همین امر سبب شد که بخشی از تولید کارخانه‌داران در انبارهایشان دپو شود.
واردات پاشنه آشیل صنعت چای
کارخانه‌های فعال چای درحالی به استقبال خرید برگ سبز چای می‌روند که از واردات چای و ضعف تبلیغات برای معرفی چای ایرانی گلایه دارند و امیدوار هستند برای رفع اینچالش‌ها در سال جدید بایستی برنامه ریزی شود.
یک کارخانه‌دار رامسری در تشریح وضعیت صنعت چای و گلایه از واردات بیش از نیاز بازار داخل یادآور شد: سال گذشته به دلیل بارش‌های خوب و سیاست‌های حمایتی دولت ۳۴ هزار و ۵۰۰ تن چای در کشور تولید شد، اما در حالی که ۳۰ درصد افزایش تولید داشتیم و مصرف چای داخلی ۸۰ تا ۸۵ هزار تن است، ۱۱۱ هزار تن چای خارجی، بیش از نیاز بازار واردات چای انجام شد، که نشان می‌دهد در عمل تولید داخلی نادیده گرفته شده است و اهمیتی ندارد.
ابراهیم طالشی بیان کرد: طی سال‌های گذشته بخش زیادی از شرکت‌های تولیدکننده چای در حال فروش کارخانه‌هایشان بودند اما در آن زمان جلوی واردات چای گرفته شد که همین امر موجب رونق تولید و جان گرفتن این صنعت شد، حتی به کشاورزان هزینه مازادی هم پرداخت می‌کردند که همین امر سبب شد که کشاورز برای تولید چای با کیفیت ترغیب شود. اما طی یکی، ۲ سال گذشته به دلیل واردات و فروش نرفتن چای تولیدی، کارخانه‌ها رغبتی برای خرید برگ سبز ندارند.
رغبتی برای تولید چای نیست
طالشی با توضیح اینکه حدود ۲۰۰ تا ۳۰۰ تن چای دپو شده دارد، گفت: اگرچه دولت واردکننده را مکلف کرده که به ازای واردات ۲ تن چای خارجی باید یک تن چای ایرانی خریداری کند، این در حالی است که تجار بدون درنظر گرفتن هزینه‌های تولید می‌خواهند چای را نصفِ قیمت تمام شده خریداری کنند، ضرری ۵۰ درصدی که رمقی برای تولید باقی نمی‌گذارد. این درحالی است که همین هزینه نصف قیمت را هم می‌خواهند شرایطی پرداخت کنند.
نهادهای دولتی برای خرید چای پیش‌قدم شوند
طالشی اضافه کرد: اگر شرکت‌ها و نهادهای دولتی کشور چای ایرانی استفاده کنند، عمده چالش این صنعت برطرف می شود. فارغ از نهادهای دولتی حتی اگر چای تولیدی این منطقه در مازندران هم مورد استفاده قرار گیرد و ادارات شهرستان ها ملزم شوند که چای محصول منطقه را استفاده کنند، عمده مشکلات صنعت چای در منطقه برطرف و از این وضعیت رها می‌شوند. خرید ۲۰ تا ۳۰ کیلو چای درحالی برای ادارات دولتی هزینه‌ای ندارد که در مقابل برای تولید کننده بسیار خوبو تاثیرگذار است.
سهمیه کود را به کارخانه‌ها بدهید
یک تولید کننده چای که نخواست نامی از او در گزارش ذکر شود به ایرنا گفت: تولید چای در مقایسه با دیگر محصولات صرفه اقتصادی بالایی دارد، این درحالی است که ما در تامین کود دچار مشکل هستیم. به این معنی که درخواست کود دادیم که اما هنوز کود دریافت نکردیم.
این چایکار رامسری اظهارکرد: بهتر است که سهمیه کود در اختیار کارخانه‌های چای قرار گیرد تا آنها با کشاورزان خودشان بدهند. به این شکل کود به راحتی در اختیار چایکار قرار می‌گیرد و از سوی دیگر دوندگی بابت تهیه کود نداریم.
براساس آخرین آمار در استان‌های گیلان و مازندران بالغ بر ۵۵ هزار چایکار وجود دارد؛ وسعت باغ‌های چای این ۲ استان حدود ۲۵ هزار هکتار است، برداشت برگ سبز چای هر ساله در سه چین بهاره، تابستانه و پاییزه صورت می‌گیرد. ۱۳ درصد باغ های چای کشور در غرب مازندران واقع شده است.
گیلان و مازندران در مجموع سالانه ۱۳۵ هزار تن برگ سبز چای تولید می‌کنند که از این میزان ٩٠ درصد در مزارع چای گیلان به دست می‌آید. از مقدار برگ سبز چای حدود ۳۰ هزار تن چای خشک استحصال می‌شود. مصرف چای در کشور به طور میانگین حداکثر ١٠٠ هزار تن است.